සිගරට් පැකට් වැහෙන්න පිළිකා පිංතූර දාන්න පටන් ගත්තා. ඒ මදිවට සිගරට් ලූස් දෙන එකත් නවත්තන කතාවක් තියෙන්නෙ. බැලූ බැල්මට ජනතාවගේ සෞඛ්‍ය පැත්තෙන් හිතලා ගන්න තීරණ මේවා. ඒත් ඒ බැලූ බැල්මට විතරයි. සිගරට් ලූස් දෙන එක නවත්තන එකෙන් වෙන්නෙ මිනිස්සු බීඞී බොන්න පුරුදු වෙන එකයි. නැත්තං වෙන හොර බාල සිගරට් මාර්කට් එකට එන එකයි. ඊට පස්සෙ ආයිමත් පොලිසිය පැන පැන ඕවා අල්ලන්න ගන්නවා. බොළඳ වර්ගයේ ඩ‍්‍රාමා විතරයි ඉතුරු වෙන්නෙ.
සිගරට් බොන එක අඩු කරන්න ඕන නම් ආණ්ඩුව ඒකට ආදේශක ගේන්න ඕන. වෛද්‍ය විද්‍යාව දුර්වල විදිහට අසමත් වෙලා තියෙනවා මිනිහෙක් දුම් බීමෙන් ලබන තෘප්තියේ අයිතිය උරුම කරලා දෙන්න. වඩා නිර්මාණශීලී පාරිභෝජනයක් සීමා කිරීම හරහා ඒකාකාරී ජීවිතය ආරක්‍ෂා කිරීමයි පිළිගත් මතය වෙලා තියෙන්නෙ. ඒත් අඩු ගානෙ සාමාජීය මට්ටමෙන් වෙනත් ආදේශක යෝජනා කරන්න, විවෘත කරන්න ආණ්ඩුවට පුළුවන්. දුම්කොළ වෙනුවට වෙන සිගරට් වර්ග. මගේ අන්තගාමී අදහස අනුව නම් කංසා නීතිගත කරන එක වගේ දේවල්. අඩු ගානෙ ලෝක මට්ටමෙන් ටිකක් වත් ප‍්‍රගතිශීලී රටක් විදිහට අපිට නමක් හදා ගන්න පුළුවන්. ඊටත් වඩා සංචාරක කර්මාන්තය පැත්තෙන් ලොකු දියුණුවක් අත්පත් කර ගන්නත් පුළුවන්. කංසා බීලා මිනිස්සු අපරාධ කරනවා වගේ මැටි තර්ක නගන අයට කරන්න තියෙන්නෙ ඕලන්දය වගේ රටක් ගැන කියවන එකයි.
මොනවා වුණත් මේ ලියමනේ අරමුණ දුම්බීම සාධාරණීකරනය කරන එක නෙමෙයි. ඒත් අපි ජීවිතය ගැන හිතන පැත්තෙ ප‍්‍රශ්නයක් මෙතන තියෙනවා. අපි ජීවිතය කියල දකින්නෙ, නීතිගත කරගෙන ඉන්නෙ මේ ශරීරය පවත්වාගෙන යාම කියන පදනම විතරයි. අපේ මානසික තෘප්තීන්, අපේ ආශාවන් හඹා යාම් අපේ ව්‍යවස්ථාව ඇතුලට ගේන්න අපි අසමත් වෙලා තියෙනවා. විශේෂයෙන් ලංකාව වගේ රටක අපි ඒ ගැන හිතලාවත් නෑ. ඒ වෙනුවට ආශාව දමනය කිරීම තමයි වඩා හොඳ හෝ ආධ්‍යාත්මික කියල තහවුරු වෙලා තියෙන්නෙ.
සිගරට් කතාවෙන් පටන් ගත්තෙ සිගරට් බොන එක වළක්වන්න ආණ්ඩුව ගත්ත පියවරේ මානසික මට්ටම ගැන සාකච්ඡුා කරන්නයි. එතනදි සිගරට් බීමේ ආශාව මඩින්න හදන්නෙ මරණය ගැන බය පාවිච්චි කරල. මරණය ගැන බය සමාජගත කරන එක පිළිකාවකින් මැරෙන එකට වඩා ගොඩක් අහිතකර සමාජ ප‍්‍රතිඵල ඇති කරාවි කියල කිසි කෙනෙක් හිතන්නෙ නෑ. ජීවිතය ගැන බය, මරණය ගැන භීතිය නැවත නැවත පාවිච්චි කරන එකෙන් සෞඛ්‍ය බේරගන්න හිතන එකම මුළාවක්. පිළිකාවකට වඩා භීතිය සෞඛ්‍යයට අහිතකරයි.
සිගරට් කතාවෙන් ගැලවිලා මං මට ඕන කතාවට යන්නං. මරණය බාර ගන්න තැනට ආකල්පමය වෙනසක් ඇති කරන එක සුවදායී සමාජයක අවශ්‍යතාවයක්. අඩුගානෙ අපි මාර දියුණුයි කියන වෛද්‍ය විද්‍යාවත් අසමත් බව දැනෙන අවස්ථා වැඩි වෙද්දි මේ ආකල්පමය වෙනස වෙනුවෙන් අපි වැඩ කරන්න ඕන. ජීවිතය දුකයි කියන බෞද්ධ මිත්‍යාවෙ ගැලිලා ජීවිතේට සිද්ද වෙන හැමදේම බාර ගන්න ලෑස්ති වෙනවට වඩා සවිඥාණකත්වයක්, අභිමානයක් ජීවිතේට දෙන්න අපි හුරු වෙන්න ඕන. එතනදි තියෙන පළවෙනි කොන්දේසිය මරණය බය උපදවන කාරණයක් කියන තැනින් සමාජය එළියට ගන්න එක. වෙන විදිහකින් කිව්වොත් මරණයේ වේදනාව අහෝසි කරන එක.
සුවදායී මරණයක අත්දැකීමක් සමාජයේ නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා නම් මරණය ගැන පවතින බය අඩුවෙනවා. බට ගහපු, මැෂින් වලට හයි කරපු, ඇෙ`ග් කෑලි කෑලි බද්ධ කරපු, එළවළුවක් වගේ වුණු ජීවිතය වෙනුවට වේදනාව රහිත මරණයක් සහතික කළ, තෘප්තිය වෙනුවෙන් ගත කරන ජීවිතයක සංකල්පයක් සමාජයට අරගෙන එන්න ඕන කරනවා. එක පැත්තකින් ආගමික විදිහකට මේ ආකල්පයන් සමාජගත කරන්න පුළුවන් අතරෙදි අනිත් පැත්තෙන් අසමත් වුණු, නින්දා සහගත ජීවිතයක් උරුම කර දීම වෙනුවට මිනිහෙක් විදිහට ආඩම්බරෙන් මැරෙන්න පුළුවන් තත්වයක් හදලා දෙන්න රජයකට, වෛද්‍ය විද්‍යාවට මැදිහත් වෙන්න පුළුවන්.
අපිට ආලෝක වර්ෂ ගානක් දුර අදහසක් විදිහට පෙනුනත් ලෝකෙ වඩාත්ම දියුණු රටවල යුතනේෂියා (සුවදායී මරණය) නීතිගත කරලා තියෙන්නෙ මේ ගැඹුරු සිතීම ඇතුව. ඇත්තටම සමාජයක සිතීමේ ගැඹුර පේන්න ගන්නවා ඒ සමාජයේ සම්මත වෙන නීති හරහා. උදා විදිහට අන්‍යාගමික පණත වගේ දේවල් සම්මත කරගන්න මරාගන්න සමාජයකට යුතනේෂියා නීතිගත කරපු සමාජයක තරම හිතාගන්නවත් අමාරුයි. ඒත් මරණයේ අයිතිය පවා නැවත මිනිස්සුන්ට අරන් එන්න තරමට දියුණු සංස්කෘතීන් මේ ලෝකෙ තියෙනවා.
ඒ වගේ රටවල සදාකාලික රෝගීභාවයකට පත්වෙච්ච කෙනෙකුට වේදනා රහිත සුවදායී මරණයක් ලබා ගැනීමේ ඉඩ නීතියෙන් විවෘත කරලා තියෙනවා. එතනදි ස්වේච්ඡුාවෙන්, වෙන කෙනෙකුගේ ඉල්ලීමක් මත, සහ බලහත්කාරයෙන් කියල වර්ග තුනකට මේ සියදිවි නසා ගැනීම වර්ග කරනවා. ස්වේච්ඡුාවෙන් ගන්නා තීරණයක් අනුව වෛද්‍යවරයෙකුගේ සහාය මත ජීවිතය අවසන් කරන්න අවස්ථාව පුරවැසියෙකුට තියෙනවා. ඒකෙ අර්බුදයක් නෑ. ඒත් සමහර අවස්ථාවලදී කිසිවක් කර කියා ගන්න බැරි දරුවෙක් ඒ වගේ ලෙඩකින් පීඩා විඳිද්දි මව්පියන්ට ඒ තීරණය ගන්න සිද්ද වෙන්න පුළුවන්. ඒක තමයි දෙවන වර්ගය වෙන්නෙ. යම් යම් කොන්දේසි කාරණා යටතේ ඊටත් අවකාශ සැලසෙනවා. ඒත් රෝගියාගේ ඉල්ලීමක් හෝ පිළිගත හැකි දෙවන පාර්ශ්වයේ මැදිහත්වීමකින් තොරව රෝගියාට මරණය අත්කර දෙන තුන්වෙනි අවස්ථාව සැලකෙන්නෙ මිනීමැරුමක් විදිහට. ඒකට කිසි රටක නීතියේ අවකාශයක් නෑ.
ජැක් කෙවොකියන්ගෙ කතාව මොකක්ද?
ජැක් කෙවොකියන් කියන්නෙ ‘ඩොක්ටර් ඩෙත්’ කියල ප‍්‍රසිද්ද ඇමරිකානු වෛද්‍යවරයෙක්. එයාගෙ අදහස වෙන්නෙ වෛද්‍යවරයෙක් විදිහට තමන්ගෙ කාර්යය රෝගියා විඳින වේදනාව තුරන් කරන එක කියලයි. ඒක මරණය දක්වාම දිවෙන සේවයක්. දුක් විඳිමින් වෙන විකල්පයක් නැති නිසා ජීවිතය අරගෙන යන රෝගීන්ට තමන් දන්නා විද්‍යාවෙන් උදව් කරන එක නීති විරෝධී දෙයක් නෙමෙයි උපරිම මානුෂික දෙයක් හැටියට හිපොක‍්‍රටීස් දිව්රුමට අලූත් අදහසක් එකතු කිරීමයි ඩොකටර් ඩෙත්ගෙ සටන වුනේ. ඒත් ආගමික අදහස් වලින් ඔලූව පුරවාගත්තු, විශේෂයෙන් දෙවියන් වහන්සේගේ මැවීම ගැන කතාව ලොකුවට බාර ගත්ත පිරිස් දැඩි ලෙස එරෙහි වෙනවා කෙවොකියන්ගෙ මෙහෙයුමට.
ඒත් කිසිදු මුදලක් අය නොකර ඒ දුක් විඳින රෝගීන්ගේ වේදනාව අවසන් කිරීමේ සාන්තුවරභාවයෙන් කෙවොකියන් තමන්ගේ සේවය ලබා දෙනවා. එයා විවිධ විෂ රසායන එන්නත් කරන යන්ත‍්‍රයක් පවා නිපදවනවා. පස්සෙ ඒක තවත් සංවර්ධනය කරලා කාබන් මොනොක්සයිඞ් වායුව පාවිච්චි කරමින් සියදිවි නසා ගැනීමට උදව් දෙන ගෑස් මාස්ක් එකක් නිර්මාණය කරනවා.
මේ හැම මරණයක්ම වීඩියෝගත කරමින් කෙවොකියන් සමාජය අවදි කරන්න උත්සාහ කරනවා මේ අවසන් මොහොත ගැන. ජීවත් වීමේ ආශාවෙන් මැඩුණු නිරෝගී මිනිසුන්ට කවදාවත් තේරුම් ගන්න බැරි රෝගී මිනිසාගේ වේදනාව වෙනුවෙන් කෙවොකියන් කතා කරනවා. නීතිය එක්ක ගැටෙනවා.
‘ඔයාට නිදහස සහ ස්වයං තීරණ අයිතිය නැත්තං ඔයාට කිසි දෙයක් නෑ. ඒ මතයි මේ රට (ඇමරිකාව) ගොඩනැගිලා තියෙන්නෙ. මේ තමයි (මරණය) අත්‍යන්ත ස්වයං තීරණය. ඔයා වේදනා විඳින කොට ඔයාට පුළුවන් වෙන්න ඕන ඔයා මැරෙන දවස සහ විදහ තීරණය කරන්න’
- ඩොක්ටර් ඩෙත්
ජැක් කෙවොකියන් පස්සෙ විස්තර කරන විදිහට එයාගෙ අම්මා දරුණු පිළිකාවකින් මරණයට පත් වෙනවා. වෛද්‍යවරු විවිධ ප‍්‍රතිකර්ම කරමින් ඇයව ජීවිතයේ රඳවා තියන්න හදනවා.
‘ලෝකෙ තියෙන දරුණුතම දත් කැක්කුමක් ගැන හිතන්න. ඒ කැක්කුම ඇෙ`ග් හැම ඇටයකින්ම එන කොට දැනෙන වේදනාව ගැන හිතන්න...’ කෙවොකියන්ගෙ අම්මා එයාට කියනවා.
අවසන් මොහොතෙ අම්මාගේ මේ අසරණ වීම, ඒ වෙනුවෙන් තමන්ට කිසි දෙයක් කරන්න බැරි වීම ජැක් කෙවොකියන්ට ජීවිත කාලය පුරාම වධ දෙන මතකයක් වෙනවා. කිසිම රැුකියාවක් අහිමිව සිටියදී පවා මරණය වේදනා රහිත කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක මාරාන්තිකව නියැලෙන්න එයාට බලපාන වේදනාව ඒ අතීතය.
‘මං මේක කරන්නෙ මං වෙනුවෙන්. කවදා හරි මං මේ වගේ අසාධ්‍ය තත්වෙක හිටියොත් මට ඒ වේදනාවෙන් අත්මිදෙන්න උදව් කරන්න කවුරු හරි ඉන්න ඕන. ඒකට මේ නීතියෙ ඉඩක් හැදිලා තියෙන්න ඕන..’
ජැක් කෙවොකියන්ට එයා කරන වැඬේ ආත්මීයයි. ආධ්‍යාත්මිකයි.
‘සල්ලි තියෙන රෝගීන්ට පුළුවන් මොනවා හරි වැඩි වියදම් ප‍්‍රතිකර්ම ගනිමින් වේදනාව මගඇරලා ජීවත් වෙන්න. ඖෂධ සමාගම් සහ පුද්ගලික ඉස්පිරිතාල ලාබ උපයන්නෙ මේ රෝගීන් පවත්වාගෙන යාමෙන්. ඒත් දුප්පත් රෝගීන් කිසි දෙයක් කරකියා ගන්න බැරුව ඒ වේදනාව විඳිමින් ඉන්න ඕන මැරිලා යනකල්. ඒක හරි අසාධාරණයක්. මිනිස්සුන්ට තමන් කැමති වෙලාවක මැරෙන්න අයිතිය තියෙන්න ඕන’
මේකට අදාල වෙන සිංහල වචනෙ කිව්වට මං හිතන්නෙ ඒකෙ සම්පූර්ණ අදහස එන්නෙ නෑ. ‘ඩිග්නිටි’ කියන කාරණය මුල් කරගෙනයි කෙවොකියන්ගේ අරගලයෙ ගැඹුර තේරුම් ගන්න වෙන්නෙ. ඒක අපි වගේ ප‍්‍රාථමික සමාජයකට ටිකක් දුරවබෝධ වෙන්න පුළුවන්. ‘ඩිග්නිටි’ එකක් ඇතුව ජීවිතය අවසන් කිරීමේ මනුස්ස උවමනාව. ඒ වෙනුවෙනුයි සුවදායී මරණයක ඉඩකඩ සමාජයක තියෙන්න ඕන.
‘නීතිය සදාචාර විරෝධීයි කියල ඔබේ හෘදයසාක්ෂිය කියනවා නම් ඒ නීතිය පිළිගන්න එපා’
-ඩොක්ටර් ඩෙත්
එක අවස්ථාවක අතපය අහිමි රෝගියෙක් වෙනුවෙන් අවසන් බොත්තම තද කිරීම කෙවොකියන් විසින්ම කරනවා. එයා ඒ හිතුවක්කාරකම පාවිච්චි කරනවා තමන්ගේ කතාවට නීතියේ අවධානය ගන්න. ඒත් නීතිය ඉදිරියේ තනියම හැප්පෙන්න තරමට මුරණ්ඩු වෙන වැරැුද්දට එයා අවුරුදු 08කට හිරේ යනවා.
එතනදි කෙවොකියන් ජූරි සභිකයන්ගෙන් කියනවා,‘ මං දිහා බලන්න.. මගේ ඇස් වලින් මිනීමරුවෙක් පේනවද? එහෙම පේනවා නම් මාව වැරදිකාරයා කරන්න..’
අක්මාවේ පිළිකාවකින් අවුරුදු 83දි කෙවොකියන් මැරෙනවා. රෝගීන් 130ට අධික ප‍්‍රමාණයකට වේදනාවෙන් තොර ගෞරවනීය මරණයක් හිමි කරලා දීපු ජැක් කෙවොකියන් වෙනුවෙන් ඒ සේවය කරන්න කෙනෙක් නැති වෙනවා.
ජීවිතය කොහොම හරි පවත්වාගෙන යන්න දරන නිසරු උත්සාහයට වඩා සුවදායී මරණයක් තමන්ගේ රෝගීන්ට ලබා දෙන එක මානුෂීයයි වගේම තාර්කිකයි. ජීවිතය පැත්තෙන්ම හැම ආකල්පයක්ම ගොඩනැගීම සහ මරණය එහි බිය දනවන අනෙකා කරනවා වෙනුවෙට කෙවොකියන් මරණයත් ජීවිතයේ කොටසක් විදිහට දකින දර්ශනයක් ඉල්ලා සිටිනවා. වඩා උත්තර මනුෂ්‍යභාවයක් වෙනුවෙන්, දුක් විඳිමින් බලූවෙලා මැරෙන ඛේදාන්තයක් වෙනුවට අභිමානවත් මරණයක් වෙනුවෙන් නිර්භීතව සටන් කරනවා.
අපි වඩාත් ජීවිතය පොහොසත් කරන්න ඕන. ජීවිතයේ අයිතිය වගේම මරණයේ අයිතියත් අපිට ලැබෙන්න ඕන. අපරාජිතව මිනිසෙක් විදිහට සුවදායී නින්දකට වැටීමේ දිව්‍යමය වරප‍්‍රසාදය හැම මිනිස් ප‍්‍රාණියෙකුටම තියෙන්න ඕන.
අපිට ඒ තරම් දුර යන්න බැරි වුණත් අඩුගානෙ අපිව බය කරමින් පවත්වාගෙන යන සෞඛ්‍යයට විරුද්ද වෙන්නවත් පුළුවන් නම් ඒක ලොකු දෙයක්.
-චින්තන ධර්මදාස
දැන් ඔය යුරෝපා රට වල තියෙන ඉලෙක්ට්‍රොනින් සිගරට් හදුන්වා දෙන්න බැරි ඇයි අපේ ආන්ඬුවට..
ReplyDeleteඉලෙක්ට්‍රොනික සිගරට් වලින් ආරක්ෂාවක් ලැබෙන්නේ දුම්බොන්නා අවට ඉන්න අයට පමණයි. කාර්සිනෝජන නිසා දුම්බොන්නාට වන හානිය ඒ විදිහටම වෙනවා. අපේ ආණ්ඩු මිනිස්සුන්ට නිදහසේ මැරෙන්නවත් ඉඩ දෙන්න කැමති නැති නිසා ඒවාටත් විරුද්ධයි.
ReplyDelete