Saturday, December 13, 2014

කතිර අතර වැතිර


ලංකාවේ බුද්ධිමතෙකුට කාලයත් සමග නොදැනීම විය හැකි ඛේදවාචකය ගැන මට ඇ`ග හිරිවැටෙන තේරුම් ගැනීමක් සිද්ද වුණේ දීප්තිගෙ අලූත් වීඩියෝවක් දැකලා. ඒක ජනාධිපතිවරනෙ ගැන දීප්තිගේ දේශපාලනික විග‍්‍රහය. ඡුන්දෙ පාවිච්චි කරන ජනතාව සයිකෝසීය සහ නියුරෝසීය කියල කාණ්ඩ දෙකකට බෙදාගෙන මොනවදෝ කතාවක් දීප්ති කියනවා. ඒත් ඒ විග‍්‍රහය කාටවත් අදාල නැති එකක්. අදාල නැති විග‍්‍රහයක් දේශපාලනික වෙන්නෙ කොහොමද? මේ වෙද්දි දීප්ති අදාල නොවන දෙයක් කීමෙන් දේශපාලනික වෙන්න හදන කාණ්ඩයට වැටිලා. මේ පාර ඡුන්දෙදි සයිකෝසිකයො කාටද ඡුන්දෙ දෙන්නෙ, නියුරෝසිකයො කාටද ඡුන්දෙ දෙන්නෙ කියන එක ගංජාකාරයෙක්වත් නොකරන විහිළුවක්.

මං මේ කතාව කියන්නෙ කොහෙත්ම දීප්තිට පහර ගැහීමේ උවමනාවකින් නෙමෙයි. දීප්ති කියන්නෙ එක්තරා වකවානුවක වඩාත්ම ඉදිරිගාමී අදහස පළකරපු විචාරකයා. විලාසිතා ගැන, පෙනී සිටීම ගැන, දියුණු සංස්කෘතික කතිකාවක් ඇති කරපු කෙනෙක්. ඒත් මේ වෙද්දි කොල පාට තාප්පයක් ඉස්සරහ ඒකට නොගැලපෙන කමිසයකුත් එක්ක අදාල නොවෙන කතාවක් කියමින් එයා මෙගා බෝතලේක වතුර හලනවා. 

මේකයි ඛේදවාචකය. අපේ දැනුමත් එක්ක අපිව සමාජ කතිකාවෙන් එලියට තල්ලූ වෙනවා. අපි දැනුම කියල විශ්වාස කරන දේම අපේ බාධාව වෙනවා. අපි අදාල නොවෙන ප‍්‍රදේශයේ කතිකාවලට පිටමං වෙනවා. අපි දන්නෙ නෑ. අපි ළ`ග ඉන්න කවුරුවත් කියන්නෙ නෑ. දීප්ති කියන්නෙ එතන ඉන්න  ඕන මිනිහෙක් නෙමෙයි.
ඊට අනිත් පැත්තෙන්් ජවිපෙ ලංකාවෙ වඩාත්ම දියුණු දේශපාලනික ප‍්‍රවේශය බවට පත්වෙනවා. අතිශය තියුණු ප‍්‍රශ්න කිරීම් මේ වෙද්දි ආණ්ඩුවට එල්ල කරන්නෙ ජවිපෙ. අනිත් හැමෝම ගන්නෙ ජවිපෙ කියන තොරතුරු. ඒවා උඩටමත් පහලටමත් එක විදිහට අදාල කාරණා. 

ලංකාවෙ පළවෙනි වතාවට ශ‍්‍රීලනිපය සහ එජාපය එකතු වෙන මොහොත මේක. හැමදාම දෙපැත්තෙ ඉඳන් බලය හුවමාරු කර ගත්ත පක්ෂ දෙක එකතු කරන තත්වයක් පැන නගිනවා. සමාජ වෙනසක් ඇති වෙන්න ගන්නවා. මෛත‍්‍රී කියන්නෙ ඒ උවමනාවෙ ප‍්‍රකාශනයක් විතරයි. ඒ උවමනාව මෛත‍්‍රීට වඩා ගොඩක් ලොකුයි. ඒක ඩිජිටල් යුගය එක්ක ඇති වෙන ලෝකෙ අනිත් රටවල් එක්ක මොහොතින් මොහොත දේවල් බෙදා හදාගන්න සංස්කෘතියකට  ඕන දේශපාලනය. එක කාර්තුවක අවසාන මොහොතට අපේ රටේ දේශපාලනය ගාට ගාට හරි ඇවිත්. ඒක ධනේශ්වරයෙ ඊළ`ග පියවරක්. වඩා ලිබරල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී උවමනාවන් වෙනුවෙන් සිද්ද වෙන වෙනසක්. අනිවාර්ය තත්වයක්. මෛත‍්‍රී කියන්නෙ ඒ උවමනාව වෙනුවෙන් බහුතරයක් ස්පර්ශ කරන්න පුළුවන් චරිතය විතරයි.

එතනදි අවශ්‍ය ධනේශ්වර ප‍්‍රතිසංස්කරණ වෙනුවෙන් ප‍්‍රධාන පක්ෂ එකතු වෙනවා. එතකොට වඩා දියුණු විකල්පයක අවශ්‍යතාවය ඉතුරු වෙනවා. ජවිපෙ කල්ඇතුවම ඒ හිඩැස තේරුම් ගන්නවා. මෛත‍්‍රීගෙන් එහාටත් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය වෙනුවෙන් ගෙනයන සටන කියන්නෙ ඒ විකල්පයේ අවකාශය. අනිත් හැමෝම ජනාධිපතිවරණය දිහා විතරක් බලද්දි ජවිපෙ ඊට වඩා අඩියක් එහාට හිතනවා. රටේ ප‍්‍රධාන ජනතාවාදී විකල්පය වීමේ භූමිකාව. ඒක දියුණු තේරුම් ගැනීමක්. අපේ රටේ වඩා පැහැදිලි කන්සෙවේටිව්, ලේබර් දේශපාලන බෙදීමක් සළකුණු වෙනවා. රටක් හැටියටත් ඒක වඩා හොඳ තත්වයක්.


 දිනන්නෙ මහින්දද මෛත‍්‍රීද කියන එකට වඩා මට වැදගත් කාරණා කීපයක් මේ ඡුන්දෙදි තීරණය වෙනවා. එකක් ලංකාවෙ මිත්‍යා විශ්වාස පදනමට කෙළ වෙන එක (ඒක මගේ උවමනාව). ජ්‍යොතිෂ අනාවැකිකාරයො, දේවාල ගානෙ පූජා, වශී ගුලි, සුබ නැකැත් ආදී ගුප්ත විශ්වාස පද්ධති කොයිතරම් ඇත්තද, නැත්තං කොයිතරං පචද කියන එකත් මේ පාර ඡුන්දෙ තීරණයක්. මේ ආණ්ඩු කාලෙ ඇතුලෙ රාජ්‍ය දේවල් විතරක් නෙමෙයි, මාධ්‍ය, එතනින් මිනිස්සුන්ගෙ ජීවිත ඔක්කොම වහගෙන මේ ගුප්ත බලි යාග පැතිරෙන්න ගත්තා. කිසිම දවසක රජයක් මේ තරම් ජ්‍යොතිෂකරණය වෙලා තිබුණෙ නෑ. තම තමන්ගේ පුද්ගලික විශ්වාස ගැන ගැරහීමක් නෙමෙයි මෙතන කියන්නෙ. ඒක ජාතික මට්ටමේ දෙයක් වීමේ අමුතු අත්දැකීමක් ගැන. මේ පාර ඡුන්දෙන් දෙකක් නැතුව කියන්න පුළුවන් ඒ බලියාග, හදි හූනියම්, කේන්දර, ජප ඇත්තද නැත්තං මඤ්ඤංද කියන එක.


අනිත් කාරණේ තමයි ඇඞ්වර්ටයිසින් සහ මීඩියා කියන දෙක දේශපාලනයේදී කොයිතරං දුරට අදාලද කියන එක. මේ වෙලාවෙ තත්වය ගත්තොත් ආණ්ඩුවට තියෙන ඇඞ්වර්ටයිසින් හැකියාව වැඩියි. විපක්ෂයට කටවුට් එකක් ගහන්න කණුවක් හොයාගන්න බැරි ගානට රටේම කටවුට් ගහන්න ආණ්ඩුවට පුළුවන්. ඒ වගේම  ඕන දෙයක් කරලා දෙන්න රටේ ලොකු ඇඞ්වර්ටයිසින් කොම්පැනිත් තියෙනවා. මාධ්‍ය බලයත් එහෙමමයි. රජයේ මාධ්‍ය ටික පැත්තකින් තිබ්බම, අනිත්  ඕනම මාධ්‍යයක වුණත් තමන්ගෙ බලය ක‍්‍රියාත්මක කරන්න ආණ්ඩුවට පුළුවන්්. මෑතක ප‍්‍රචාරය වුණු එක වාද- විවාද වැඩසටහනකදි මහින්දානන්ද ඇමතිවරයා ඒ පුද්ගලික නාලිකාවට ප‍්‍රසිද්දියේ කියනවා, ‘මේ චැනල් වලට ලයිසන් දුන්නෙ අපි’ කියල. ඒක අයිතිය ගැන ප‍්‍රකාශයක්. 

හරිවැරැද්ද කොහොම වුණත් මාධ්‍ය බලයෙනුත් ඉදිරියෙන් ඉන්නෙ මහින්ද. දිව්රුම් දෙන දවසෙ ලංකාවෙ පත්තර ඔක්කොම පරණ නිව්ස් එකක් කවරෙට දාන්න එක`ග වෙනවා. මෙය මුදල් ගෙවා ප‍්‍රචාරය කරන දැන්වීමකි කියල ගහන්නෙ නැතුව.

ඉතින් එක විදිහකට මේ ඡුන්දෙ මාධ්‍ය හා ප‍්‍රචාරණ හැකියාව සහ ජනතාවගේ දේශපාලනය ගැන හොඳ ස්ටඩි එකකුත් වෙනවා. මාධ්‍ය සහ ඇඞ් කොයිතරම් දුරටද ජනතාවට දේශපාලනික තීරණයකදි බලපානවද කියන කාරනේ මේ ඡන්දෙ දිනන්නෙ කවුද කියන තීන්දුවෙ අතුරු පණිවුඩයක්. අනිත් පැත්තට මේ වෙලාවෙ ප‍්‍රධාන මාධ්‍ය සහ ඒවායේ ප‍්‍රචාරණයට ඩිජිටල් මාධ්‍ය හොඳ තරගයක් දෙනවා. මේ දෙක අතරින් වඩා ප‍්‍රබල වෙන එක ගැන හැ`ගීමකුත් මේ කතිරෙ තියෙනවා.

ඡන්දෙත් එක්ක ෆේස්බුක්වල ෂෙයාර් වෙන සමහර ක‍්‍රියේටිව් දේවල් ගැන කතා කරද්දි මගේ ගොඩක් යාලූවො කිව්වෙ, ‘ ඕවායේ මොනවා ගියත් වැඩක් නෑ. ගම්වලට ෆේස්බුක් නෑනෙ’ වගේ කතන්දර. ඒ ඇරුණම, කොළඹ වෙනස් වුණාට ගම එහෙමමයි’ වගේ දේවල්. ඒත් මගේ අදහස ගම කියල දෙයක් නෑ කියන එක. ලංකාව කියන්නෙ කොළඹ. 

මෙතනදි කොළඹ කියන්නෙ දිස්ත‍්‍රික්ක සීමාව නෙමෙයි. නාගරික දැනුම- තොරතුරු හුවමාරු වෙන වපසරියට අයිති කියන එක. පොලොවෙන් සීමාව මනින විදිහ දැන් ටිකක් පරණයි. මේ කොළඹ අපි හිතනවට වඩා ලොකුයි සහ තීරණාත්මකයි. ගම කියන්නෙ මේ කොළඹ මිනිස්සු දකින හීනයක්. හීන වල ඡුන්ද ගනං කරන්නෙ නෑ.

ගම නගරය කියල නෑ දැන් හැම කොල්ලෙකුටම කෙල්ලෙකුටම ෆේස්බුක් පිටුවක් තියෙනවා. ලැප්ටොප් නැත්තං ස්මාර්ට් ෆෝන් තියෙනවා. ගෙදර වයසක උන්දැලට නැත්තං රට ගිය දරුවන්ට තියෙනවා. කොහොම හරි ගෙදර තීරණ ගන්න වැඩි පිරිසක් ඩිජිටල් මාධ්‍ය තොරතුරු හුවමාරු කර ගන්නවා. අයිටීඑන්, රූපවාහිනී බලන පිරිස වැඩියි කියන මාර්කටින් දත්ත වලට වඩා විකෘතියි ඇත්ත. ඇතුලෙ ගම් වල වුණත් දියුණු වෙන්න ටිකක් හරි  ඕන උන් ඩයලොග් බැරි නං පිටකොටුවෙන් සැටලයිට් ඇන්ටනාවක් හරි ගහගන්නවා. බට ඇන්ටෙනාවෙ සීමාවෙන් මිදෙනවා. එතකොට අයිටීඑන් රූපවාහිනී දේශපාලනය තාම කොච්චර අදාලද කියන කාරනේ ප‍්‍රශ්නකාරී වෙනවා. මේ පාර ඡන්දෙදි ලංකාව කියන්නෙ කොළඹ කියල එක්කො ඔප්පු වෙනවා, නැත්තං බොරු වෙනවා.

මෛත‍්‍රී පාලනයක් ගැන කතිකාව ඇති වෙන්නෙ කොළඹ (නාගරිකව). ඒ සංවාදය පැතිරෙන්නෙ ඩිජිටල් මාධ්‍ය පෙරටුකරගෙන. මේ අදහස කොයිතරම් ලංකාව වෙනස් කරන්න සමත් වෙයිද? මෛත‍්‍රී පොලොන්නරුවෙ වුණාට තරගය තියෙන්නෙ ගමද නගරයද කියන එක අතරෙ. ගමේ උවමනාවන්ද, නාගරික උවමනාවන්ද වඩා ප‍්‍රබල කියන එක. ආණ්ඩුව පෙනී ඉන්නෙ රට බේරා ගැනීම, විදේශීය කුමන්ත‍්‍රණ වගේ ග‍්‍රාමීය සංවාද තලයක. ආණ්ඩුවෙ ඇමති කෙනෙක්ම ප‍්‍රසිද්දියෙ කිව්වා ‘අපි දැන් බඩ පිරෙන්න කාලා තියෙන්නෙ. ඉතින් තව  ඕන නං අතුරුපස ටිකක් කයි’ කියල. විපක්ෂය මේ වෙලාවෙ පෙනී ඉන්නෙ යහපාලනය, සාධාරණය වගේ නාගරික කතිකාවක. දයාන් ජයතිලක කියන්නෙ මේ කතිකාව ජනතාවට වැඩක නෑ කියල.

මට හිතෙන්නෙ මේ ඡන්දයේ පුද්ගලයන් අතර තරගෙට වඩා ඉන්ටරෙස්ටින් වෙන්නෙ මේ සංස්කෘතීන්, කතිකාවන් අතර තරගය. සමාජ ගතිකයන් යළි සකස් වීම කොහොම සිද්ද වෙනවද කියල බලන් ඉන්න එක. ජනතාව කියන මහා සාමූහිකයෙන් බැහැර කරන්නෙ හෝ තෝරා ගන්නෙ අදහසක්, සංස්කෘතියක් මිස පුද්ගලයෙක් නෙමෙයි. 

මේක අපේ තනි තනි ක්ෂුද්‍ර දේශපාලන තර්ක උඩ අදාල නොවී ඉඳීමේ වෙලාව නෙමෙයි. වෙන විදිහකින් කිව්වොත් එහෙම ඉඳීම දේශපාලනය නෙමෙයි. ඒ වෙනුවට මේ සක‍්‍රීය ප‍්‍රවාහයේ කොටසක් වෙන්න, පුළුවන් තරම් සංස්කෘතික වෙනසක් විදිහට මැදිහත් වෙන්න, ජනතාවක් විදිහට බෙදාහදා ගන්න මොහොතක් මේක. 
කතිරයකින් හරි ඒකට දායක වෙන්න  ඕන.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, December 6, 2014

මොන්රො එක්ක එක යහනක



මයිවීක් විත් මැරලින් ෆිල්ම් එක ගෙනල්ලත් ඒක බලන එක මං අතපහු කර කර හිටියෙ මැරලින් ගැන තව මොනවා දැනගන්නද කියල හිත කියපු හින්ද වෙන්නැති. මේ සිතුවිල්ල මට විතරක් නෙමෙයි අවුරුදු 08ට කලින් මැරලින් ගැන ෆිල්ම් එකක් කරන අදහස සයිමන් කර්ටිස් ස්ටුඩියෝස් වලට යෝජනා කරද්දි ඒ හැමෝටමත් තිබුණ. හැම කෙනෙක්ම ඒක හොඳ අදහසක් විදිහට එක`ග වුණා. ඒත් මැරලින් ගැන කියන්න ඉතුරු වෙලා තියෙන්නෙ මොනවද? එයාගෙ නරක ළමා කාලය ගැන, අසාර්ථක විවාහ ජීවිතේ ගැන, මත්ද්‍රව්‍ය ඇබ්බැහිය ගැන, දිවි නසා ගැනීම ගැන හැම විස්තරයක්ම එලියට ඇවිත් ඉවරයි. ඊට වඩා හොඳ නැද්ද ප‍්‍රින්සස් ඩයනා ගැන කළොත්?

කොහොම හරි වෙන කිසි ෆිල්ම් එකක් ළ`ග ඉතුරු වෙලා නැති වෙලාවකදි මං සයිමන් කර්ටිස් අවුරුදු 08ක් විතර හිතේ තියාගෙන ඉඳලා කරපු මයි වීක් විත් මැරලින් බලන්න ඉඳගත්තා. කර්ටිස්ට මේ තැන අහුවෙන්නෙ කොලින් ක්ලාර්ක්ගෙ පොතකින්. එක පොතක් නෙමෙයි ඒක පොත් දෙකක්. කොලින් ක්ලාර්ක් 1957 ‘ද ප‍්‍රින්ස් විත් ෂෝ ගර්ල්’ කියල ලෝරන්ස් ඔලිවියර්, මැරලින් එක්ක හදන ෆිල්ම් එකේ තුන්වෙනි සහාය අධ්‍යක්‍ෂවරයා විදිහට වැඩ කරනවා. කොලින්ගෙ පළවෙනි රස්සාව. මැරලින් කියන්නෙ ඒ වෙලාවෙ ලෝකෙම අවුළන සරාගී ගිනි සිළුව. සතියක පුංචි කාලයක්. ඒක මැරලින්ගෙ ජීවිත කතාව නෙමෙයි. හැම කෙනෙකුගෙම ජීවිත වෙනස් කරපු එක නිශ්චිත කුඩා කාලයක්. මැරලින් කුණාටුවක් වගේ ඒ හැමෝගෙම ජීවිත කණපිට ගස්වමින් හමා යනවා.

එක විදිහකට මේ වෙද්දි ලෝරන්ස් ඔලිවියර් නළුවෙක් විදිහට දියවෙලා යමින් ඉන්නෙ. එයාට  ඕනවෙනවා මැරලින් එක්ක ර`ගපාලා තමන්ගෙ දීප්තිය නැවත දල්වගන්න. නිව්යෝර්ක් වල ඉඳන් මැරලින්ව බි‍්‍රතාන්‍යයට ගේන්නෙ ඒ වෙනුවෙන්. ඒත් ෆිල්ම් එක ඇතුලෙ ඔලිවියර් කියන්නෙ නවසිය පනස් ගණං වල බි‍්‍රතාන්‍ය සමාජය/ සංස්කෘතිය කියන රූපකයක් වගේ. ඒ විනය, ආචාර සම්පන්න බව, දැඩි ශික්ෂණය, සම්භාවනීය බව, වටිනාකම්, මහා බි‍්‍රතාන්‍යයේ හැමදෙයක්ම ඔලිවියර් ඇතුලෙන් පේනවා.

අනිත් පැත්තෙන් මැරලින්. කිසිම විනයක් නැති, විසිරුණු, කිසි දෙයක් ගැන කිසි වගක් නැති, හිතුවක්කාර, උන්මාදනීය තාරුණ්‍යය... හරියටම ඇමරිකාව වගේ. ඇමරිකාව බි‍්‍රතාන්‍යයට කරපු දේ ගැන වෙනම දේශපාලනයක් මැරලින් සහ ඔලිවියර් ගෙන් පේනවා. මට බය හිතුනෙ එතකොට. හැම මනුස්ස චරිතයක්ම තමන් ජීවත් වෙන රටේ සංස්කෘතිය, ෆීල් එක, මූඞ් එක දරනවා නම් අපි ලංකාවෙ මිනිස්සු විදිහට මොනවා පෙන්වමින් ඇද්ද? අනිත් පැත්තට රටක තත්වය ගැන හැ`ගීම්මය අවබෝධයක් ගන්න ඒ රටේ මිනිහෙක් මුණගැහීමම ප‍්‍රමාණවත් නැද්ද?

නැවතත් මං ඇමෙරිකාවට ආදරේ ඒකයි. මැරලින්, මැඩෝනා, වාර්හෝල් මේ හැම ජීවිතයකින්ම පේන්නෙ ඒ සොඳුරු වල්මත් බවෙන් පෙළෙන ඇමෙරිකාව හින්ද.

මේ වෙද්දි මැරලින් බැඳලා ඉන්නෙ ආතර් මිලර් කියන ලෝක ප‍්‍රසිද්ද ලේඛකයව. ආතර් මැරලින්ව දාලා දුවනවා. මැරලින් එක්ක ඉන්නකොට තමන්ව විනාස වෙලා යනවා දැනෙනවා කියලා එයා යාලූවොත් එක්ක කියනවා. මැරලින්ට  ඕන අනවරත ඉමෝෂනල් ස්පාර්ක් එක, ගින්න අවුළන්න මේ ලෝකෙ කිසිම පිරිමියෙකුට බෑ. ඒක හැමතිස්සෙම එක මොහොතක් විතරයි. අපිට ආදරයක් මුණගැහෙන පළවෙනි මොහොත. මුලූ ලෝකෙම ඇසිඞ් ටි‍්‍රප් එකක් වගේ වෙන ඒ මොහොත. ඊට පස්සෙ තියෙන්නෙ වියපත් වීම. සුරතාන්තය එක නිමේෂයක් විතරයි. මැරලින්ට ඒක හැම මොහොතක්ම වෙන්න  ඕන. ඉතින් පිරිමි දුවනවා.

මේ විදිහට ලේයර්ස් ගානක් හරහා ජීවිත ගණනාවක් හරහා ගෙනියන්න පුළුවන්, මැරලින් ‘මැරලින්’ නොවෙන කලාපයක් කර්ටිස්ට අහුවෙනවා. මෙතනදි මැරලින්ගෙ චරිතය කරන්නෙ මිෂෙල් විලියම්ස්. මං ජීවිතේට විශ්වාස නොකරපු අතිවිශාල හැ`ගීම් පරිමාණයක, මානසික වියවුල් ගොන්නක මිෂෙල් මැරලින්ව ගෑනියෙක් විදිහට පොලොවට ගේනවා. අපිට ඒ තරුව වෙනුවට ගැහැණියව තේරුම් යන්න පටන් ගන්නවා.

හැම දක්ෂ නිළියකගෙම අපිට පේන, ඒත් තේරුම් ගන්න බැරි ස්ත‍්‍රී අවුල, අන්තිමට පිරිමි භක්ෂණය කරන රාස්සියන් කියල අපි හංවඩු ගහන අපේ දුර්වලකම මිෂෙල් මැරලින් ඇතුලෙන් විස්තර කරනවා. යුරෝපීය සිනමාවෙ තමයි මාර බඩු තියෙන්නෙ කියල ස්වයං වින්දනයක යෙදෙන සිනමා ප‍්‍රබුද්ධයන්ට හක්ක මාට්ටු වෙන රංගනයක් ඒක. අපිට ඇෙ`ඩනවා මැරලින්ගෙ ජීවිතේ දැකලා. ඒ ජීවිතේ දරුණුම වේදනාවන්ගෙන්, ව්‍යසනයන්ගෙන් සහ මානසික අවුල්වලින් නිර්මාණය වුණු අපේ ශෘංගාර කේන්ද්‍රය දැකලා. අපිට අපිව පේන්න පටන් ගන්නවා. තවදුරටත් ජංගිය පේන තරමට ගවුම උඩ යන පිංතූරෙ අපි දිහා බලන් ඉන්න මැරිලින් මොන්රෝ එතන නැති වෙනවා. අපි ඒ දකින්නේ මොකද්ද? මයි වීක් විත් මැරලින් ෆිල්ම් එක අහන ප‍්‍රශ්නෙ ඒක. මට ගෑණු හින්ද අවුලට යන මගේ පිරිමි යාලූවො ගොඩක් මතක් වුණා. මගේ අතීතෙ මතක් වුණා. ආතර් මිලර් කියන්නෙ අපි වගේම තවත් එක සරල පිරිමියෙක් විතරයි. ඒත් මැරලින් කියන්නෙ වියවුල්කාරී ස්ත‍්‍රීත්වයේ පරිසමාප්තියක්.

මුළු ලෝකෙම වස`ග කළ සරාගී ගිනි සිළුව කියන්නෙ මැරලින්ගෙ එලියෙන් පේන පැත්ත. නැත්තං පිරිමි දැක්ක පැත්ත. ඒත් කොලින් ගේ නවකතා හරහා කර්ටිස් කියන්නෙ ඒ ගිනිසිළුව වුණු මැරලින්ගෙ කටවුට් එකේ ඇතුල් පැත්ත. ඒ කියන්නෙ ජීන් මොටෙන්සන් (මැරලින්ගෙ ඇත්ත නම) තේරුම් ගන්න කර්ටිස් අපිව පොළඹවනවා. ඒත් ඒක ජීන් මොටෙන්සන් මැරලින් මොන්රෝ දක්වා ආපු හැටි කියන ජීවිත කතාවකට වඩා ලොකුයි. මැරලින් සහ මැරලින් අතර හිඩැස, ඒ සදාතනික අතෘප්තිය, සුන්දර නන්නත්තාරකම, ඒකයි ඒ සතියක කතාව.

මොන්රොට පිටපත් මතක හිටින්නෙ නෑ. එයාට පිළිවෙලට වැඩක් කරන්න බෑ. පුදුමාකාර අනාරක්‍ෂිත මානසිකත්වයකින් එයා පීඩා විඳිනවා. ඔලිවියර් කියන්නෙ විධිමත් දක්ෂ නළුවෙක් සහ අධ්‍යක්‍ෂවරයෙක්. මැරලින්ගෙ මේ අවුල්සහගත බව ඔලිවියර්ව දිවිනසා ගන්න තැනට තල්ලූ කරනවා. එයාගෙ සැලසුම්සහගත ජීවිතේ මැරලින් ඉස්සරහ දූවිල්ලක් වගේ ගහගෙන යනවා.

ඒ වෙද්දි මැරලින් ඉන්නෙ ආතර් මිලර් එක්ක අවුලෙන්. මිලර්ගෙන් එයාට අවශ්‍ය හැ`ගීම්මය පිරිපුන් බව ලැබෙන්නෙ නෑ. තවදුරටත් එතන පත්තු වෙන්නෙ නෑ. කොලින් ක්ලාර්ක් කියන නවයොවුන් තරුණයා පපුව දෙන්නෙ මෙතනදි. ඒ අතාර්කික, අවිනිශ්චිත, වගකීම් රහිත ආදරේ ඇතුලෙ මැරලින් ප‍්‍රමුදිත වෙනවා. එයා ආපහු ජීවයෙන් පිරෙනවා. එකපාරටම එයාගෙ රංගනය ස්පාර්ක් වෙනවා. ඔලිවියර් අ`ඩ අඩා බලන් ඉන්නවා මේ මැජික් එක වෙන්නෙ කොහොමද කියල. මැරලින් ර`ගපාන්නෙ පිටපත නෙමෙයි. එයා ර`ගපාන්නෙ ආදරය. ඒකට එයාට ඒ දැල්වෙන කන්‍යා නිමේෂයම  ඕන. මට මතක් වුනේ ඔස්කා වයිල්ඞ්ගෙ ද රෝස් ඇන්ඞ් ද නයිටින්ගේල් කෙටිකතාව. හිම කාලෙ රෝස පිපෙන්න නම් ගී කියන කුරුල්ලාගේ හදවත සිදුරු වෙන්නම  ඕන. ලේ ගලන්නම  ඕන.

කරටිස්ගෙ ෆිල්ම් එක හින්ද මං ආපහු මැරලින්ව කියවන්න පටන් ගත්තා.

ජින් මොටෙන්සන් හැදෙන්නෙ භාරකාර පවුල් ඇතුලෙ. එයාට පොඩි කාලෙදිම අම්මා කෙනෙකුගෙන් ලැබෙන පූරණය මගඇරෙනවා. ඒ මදිවට එයාගෙ අම්මා භින්නෝන්මාදයෙන් පෙළෙනවා. ඒක ඒ පවුලෙන් එන ජානමය උරුමයක්. මැරලින් මුලූ ජීවිත කාලෙ පුරාම (අවුරුදු 36ක) බයෙන් ඉන්නෙ තමන්ට පිස්සු හැදෙයිද කියල. ඒ වගේම තමන්ගෙන් ආබාධිත දරුවෙක් ඉපදේවි කියල. මැරලින් ජීවිත කාලය පුරාම හොයාගෙන යන ආදරේ සමහර විට මේ ළමාකාලයේ අහිමි වීම වෙන්න පුළුවන්. එයාගෙ අනන්‍යතා අර්බුදය තියෙන්නෙ ඒ අතීතෙ වෙන්න පුළුවන්. එතකොට අපි දැක්කෙ, අපිට නැග්ගෙ මොකක් දැකලද?

මැරලින්ගෙ හැම විවාහයක්ම අසාර්ථක වෙනවා. ඒ හැම විවාහයකම සහකාරයො හෙළි කරනවා මැරලින් ඇඳේදි කිසිම විදිහකින් ශෘංගාරාත්මක වුනේ නෑ කියල. මාලන් බ‍්‍රැන්ඩො පවා වරෙක කියනවා මොන්රො ඇඳේදි මළකඳක් කියල.

මිෂෙල් මෝර්ගන් කියන ලේඛකයා මොන්රො ගැන ටිකක් ගැඹුරෙන් හොයලා එයාගෙ විස්තරාත්මක ජීවිත කතාවක් ලියනවා. ඒකෙදි මෝර්ගන් කියනවා එයාට එක වරක් ජීවිතේදි මොන්රොව මුණගැහුන කියල. ඒ අවුරුදු 15දි. මොන්රො ‘ද ප‍්‍රින්ස් ඇන්ඞ් ද ෂෝර් ගර්ල්’ කරන්න ආතර් මිලර් එක්ක ඇවිල්ලා ඉන්න කොට.

පාරෙදි මෝර්ගන් මල් පොකුරක් දෙනවා මොන්රොට. එයා ආරක්‍ෂාවට ඉන්න පොලිස්කාරයො තල්ලූ කරගෙන ඇවිත් මේ මල් පොකුර ගන්නවා. ඊට පස්සෙ එකපාරටම අනපේක්‍ෂිත විදිහට මෝර්ගන්ගෙ දෙතොල් සිපගන්නවා. ඒ අසිරිමත් මොහොත මෝර්ගන් ලියනවා.

‘එතන ශෘංගාරයක් තිබුනෙම නෑ. ඒ පුංචි දරුවෙක් දුන්නා වගේ මෘදු අහිංසක හාද්දක්’

මොන්රොගේ ශෘංගාරය කියල අපි දකින හැමතැනකම තියෙන්නෙ මේ ළමාකම වෙන්න බැරිද? කර්ටිස් එයාගෙ චිත‍්‍රපටිය ඇතුලෙ මේ ගැඹුරු තැන ස්පර්ශ කරනවා. කොලින් එක්ක නිරුවතින් ග`ග මැද පීනන තමන් නිසා කොලින් ඇවිලෙන ගින්න මොන්රො දන්නෙ නෑ. එයා පොඩි එකෙක් වගේ විනෝද වෙනවා. ඇත්තටම කිව්වොත් ‘වැඩිහිටි’ පිරිමි අතින් මොන්රො අපචාරයට ලක්වෙනවා.

මැරලින් එක්ක ‘හව් ටු මැරි අ මිලියනයර්’ චිත‍්‍රපටිය කරපු ජීන් නෙගුලෙස්කො මෝර්ගන්ට ලස්සන කතාවක් කියනවා.

‘එයාගෙ මුලූ ජීවිතේම වුණේ එයාගෙ අනන්‍යතාවය හොයාගෙන යන එක. එයාගෙ ලිංගික අනන්‍යතාවය සම්පූර්ණයෙන්ම බොරුවක්. එක දවසක් එයා මට කිව්වා එයාගෙ මුලූ ජීවිත කාලෙම කිසිම පිරිමියෙක් හින්ද සුරතාන්තයට පත් වෙලා නෑ කියල’

ඒක කොයිතරම් විශ්වාස කරන්න අමාරු දෙයක් වුණත් මැරලින්ගෙ මනෝවෛද්‍යවරයා වුණු රැල්ෆ් ග‍්‍රීන්සන්ගෙ වාර්තා පවා මේ කාරනේ ඔප්පු කරනවා.

‘මං ඔයාට මුලින්ම කියපු කතාව ඇත්ත. මං කවදාවත් සුරතාන්තයක් ලබලා නෑ. මට මතකයි ඔයා කියනවා සුරතාන්තය කියන්නෙ මනසේ මිසක් ලිංගික ඉන්ද්‍රිය වල සිද්ද වෙන දෙයක් නෙමෙයි කියල’
මැරලින්ගෙ ප‍්‍රකාශ එයා ළ`ග ලියවිලා තියෙනවා.

සෙලෙස්ටි හෝම්, මැරලින් එක්ක ළ`ගින් වැඩකරපු නිළියක් එයාගෙ ජීවිතේ ගැන නොහිතන විදිහෙ හෙළිදරව්වක් කරනවා. මැරලින්ගෙ යෝනි මාර්ගයේ ඇතිවෙන දරුණු වේදනාවක්, සහ ඉතාම දුෂ්කර මාස්ශූද්ධියකින් එයා ජීවිත කාලයම දුක් වින්ද බව. මේ වේදනාව නිසා කිසිසේත්ම මැරලින්ට පිරිමියෙක් සමග යහන්ගතවීම සුන්දර දෙයක් වුණේ නෑ කියල හෝම් කියනවා.

මේ හින්දම මැරලින් වැඩිමල් ගැහැණුන්ව එයාගෙ සෙක්සුවල් රෝල් මොඞ්ල්ස්ලා කර ගන්නවා. මැරලින්ගේ පළවෙනි කසාද පිරිමියා වුණු ජිම් ඩෆර්ටි ප‍්‍රසිද්දියෙ ‘ඒ වගේ සෙක්ස් විඳින කෙල්ලෙක් එක්ක නං මං කවදාවත් ඉඳලා නෑ’ කියන කතාව මේ හින්ද පචයක් වෙනවා.

ඒ වෙනුවට ඒ කසාදෙ කාලෙ පුරා වැඩි රාත‍්‍රී ගානක් මැරිලින් නානකාමරේට වෙලා දොර ලොක් කරගෙන හිටපු වග ජිම් ළ`ගම යාලූවන්ට කියල තියෙනවා.

ඒ වෙනුවට මැරලින් එයාගෙ පුහුණුකාරියන් විදිහට සම්බන්ධ වෙන ගොඩක් දැඩි ස්ත‍්‍රී චරිත එක්ක සමලිංගික සම්බන්ධතාවලට යනවා.

‘සෙක්ස් කියන්නෙ ඔයා කැමති කෙනෙක් එක්ක ඔයා කරන දෙයක්. ඉතිං ඒ වගේ දෙයක් කොහොම කළත් තියෙන වැරැුද්ද මොකක්ද?’ මැරලින් ප‍්‍රශ්න කරනවා.

ජෝන් ක්රෝෆර්ඞ්, බාබරා ස්ටැන්වික්, මැරලින් ඩියෙටි‍්‍රච් සහ එලිසබෙත් ටේලර් වගේ සුප‍්‍රකට නිළියන් එක්ක මැරලින්ගෙ රහස් සම්බන්ධතා තියෙනවා. ඒ වගේම එයාගෙ පුහුණුකාරිනියන් වෙන නටාෂා ලයිටස් සහ පෝලා ස්ට‍්‍රැස්බර්ග් සමගත් මොන්රොගෙ පේ‍්‍රමයන් තිබිලා තියෙනවා. කර්ටිස්ගෙ සතිය ඇතුලෙ අපි දකින්නෙ පෝලාගේ කාර්තුව.

රැුල්ෆ් ග‍්‍රීන්සන් එක්ක ඇතිවෙන සංවාද වලදි පවා මැරලින් පිළිගන්නවා එයාගෙ ලෙස්බියන් සම්බන්ධතා ගැන. ජෝන් ක්රෝෆර්ඞ් කියන බයිසෙක්සුවල් චරිතය එක්ක එයාගෙ සම්බන්ධතාවයේ මොහොතක් ගැන එයා කියනවා.

‘ඔව් ක්රෝෆර්ඞ් ගැන.. අපි ජෝන්ගෙ නිදන කාමරේට ගියා. කෙලවරේදි ක්රෝෆර්ඞ් දරුණු  ඕගස්ම් එකකට ගියා. එයා පිස්සෙක් වගේ කෑ ගහුවා. ඇත්තටම ඒකෙ ක්‍රෙඩිට් එක නටාෂාට දෙන්න  ඕන. එයා ර`ගපෑමට වඩා ගොඩක් දේවල් මට උගන්නලා තිබුණ’

මැරලින් රැුල්්ෆ්ට විස්තර කරනවා. ලෙස්බියන් සම්බන්ධතා ඇතුලෙ මැරලින්ට එයාගෙ සුරතාන්තය මුණගැහුනද? එහෙම නැත්තං එයාගෙ වේදනාව විසින් එයාව අන්තිමට වෙනත් සුවපහසු අන්තයකට තල්ලූ කළා විතරද? මැරලින් කොතනකදිවත් එයාගෙ සුරතාන්තයක් ගැන විස්තර කරන්නෙ නෑ.

ඒ වගේම පිරිමි සම්බන්ධතා විදිහටම මැරලින්ගෙ ගැහැණු සම්බන්ධතාත් ඛේදවාචක විදිහට බිඳවැටෙනවා. එයා නිතර දිවිනසා ගන්න උත්සාහ කරනවා. සමහර විට මැරලින් හොයාගෙන ගිය දේ එයාවත් දන්නෙ නැතුව ඇති. සම්බන්ධතාවයක් ගොඩනැගීම, ආදරය කිරීම ගැන ඉගෙන ගත යුතු දේවල් එයාගෙ ළමා කාලය විසින්ම අහිමි කරන්න ඇති. මැරලින් මොන්රෝ කියන්නෙ තමන් නොදන්නා වූ තෘප්තියක් ජීවිත කාලය පුරාම හඹා ගිය ගැහැණියකගේ චාරිකාවද?

අපි මොන්රො කියල විඳින්නෙ ඒ ජීවිතය ඇතුලෙ නිරන්තරයෙන් පැහැවන වේදනාවේ සෞන්දර්යය. මොන්රො තිරය උඩ පත්තු කරන්නෙ දෙවියන් බඳු වූ, විශාල එහෙත් නොදන්නා ආශාවේ රූපය. ඒ රූපය අපිව කිළිපොලා යන තරම් දැවැන්තයි. තියුණුයි.

මොන්රො ජීවිත කාලයක් පුරා විඳි වේදනාව තරම්ම ඒ ශෘංගාරය දරුණුයි. පිරිමි ආශාව වෙනුවෙන් දැල්වුණු ඒ අවිහිංසක, මරියා තරම්ම කන්‍යා ගැහැණිය, මැරලින් මොන්රො කියන්නෙ මගේ ජීවිතේ ශුද්ධ වූ සුරුවමක්.

-චින්තන ධර්මදාස


Saturday, November 29, 2014

වෙනසට බය ඇයි?



අපේ මිනිස්සු වෙනසකට බය තරම දැක්කම මට බය හිතෙනවා. ඒ වෙන කිසි දෙයක් හින්ද නෙමෙයි අනාගතයක් නැති බව දැනෙන හින්ද. වෙනස පිළිගන්න හෝ බාරගන්න ලෑස්ති නෑ කියන්නෙ ඉන් එහාට සිතීමක් වර්ධනයක් සිද්ද වෙන්නෙ නෑ කියන එක. මේකෙ ආයිමත් හොඳ වෙනස හෝ නරක වෙනස කියල නෑ. මොන විදිහක වුණත් වෙනසක් හැමතිස්සෙම හොඳයි. ඒ වෙනස අපිව අභියෝගයට ලක්කරනවා. සක‍්‍රීය කරනවා. ශක්තිමත් කරනවා. මුල්ම වානරයො සිංහල වුණා නම් තාම අපි ගස් උඩ යන වඳුරො.

කලින් දවසක කියපු විදිහට සමහර විට මේ වෙනස් වෙන්න ඇති බය එන්නෙ කන බත් ටිකත් එක්ක වෙන්න ඇති. වී ගොවිතැන එක්ක පුරුදු වෙච්ච සම්ප‍්‍රදාය රකින, ගතානුගතික රටාව අපිට ජානමය විදිහට බලපානවා නොවෙනස්ව ඉන්න. අපි ලොකුකමක් විදිහටයි ඒක කියන්නෙත්. කවදාවත් නොවෙනස්... ඒ කියන්නෙ සදාකාලික මැටි.

මේ වෙනස් වෙන්න ඇති බය පුද්ගලික ජීවිතේ ඉඳන් සමාජ සංස්කෘතික දේශපාලන හැම ඉසව්වකටම බලපානවා. උදා විදිහට අපි යාලූ වෙන කෙල්ල හෝ කොල්ලා වෙනස් වෙනවට ඇති බය, කසාදය වෙනස් වෙනවට ඇති බය, සමහර විට අපි මාර විදිහට දෙමව්පියො ගැන වර්ණනා කරන්නෙත් ඒ අය වෙනස් කරන්න බැරි වස්තූන් හින්ද වෙන්නැති. මේක යම් පමණකට  ඕනම රටක මනුස්සයෙකුට තියෙන්න පුළුවන්. ඒත් මේ වෙද්දි බටහිර රටවල් සවිඥාණකව මේ වෙනස්වීමේ අභියෝග බාරගන්න පුරුදු කරනවා.  ඕනම විෂයක. වෙනස් නොවීම සුවපහසු කලාපයක හුදකලා වීමක් විදිහට බැහැර කරනවා. හැමතිස්සෙම වෙනසේ වල්මත්බවට මුහුණ දෙන එකයි දියුණු මනුස්ස තෝරා ගැනීම වෙන්නෙ. ඒත් ලංකාව යන්නෙ පස්සට.

මේ වෙලාවෙ මෛත‍්‍රීද මහින්දද කියන්නෙත් මේ වෙනසෙ තීන්දුවක්. පුද්ගලයො විදිහට මේ දෙන්නා කිරා බලමින්,  ඕපාදූප විනිශ්චය කරමින් තාවර වෙන්න දෙයක් නෑ. දේශපාලනිකව හැමතිස්සෙම වෙනසක් සුබයි. ඒක ඉතිහාසය තහවුරු කරපු දෙයක්. ඒකෙන් දේශපාලනික, ආර්ථික, සමාජ දේහයේ ලොකු වෙනස්කම් ඇති වෙනවා. සමාජය පුළුල් වෙනවා. සිතීම වර්ධනය වෙනවා. ඇරත් සමාජයක් විදිහට සංකෝචනය තෝරගෙන අවුරුදු දහයක් ගතවෙන තැනදිවත් වෙනස්වීම තෝරා නොගන්න සමාජයක ඉරණම දෛවෝපගයි. පව්.

මේ වෙලාවෙදි පටු මනස්වල වාදය තියෙන්නෙ පුද්ගලයො දෙන්නෙක් අතර. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය දිහාවට වැඩෙන ක‍්‍රියාවලියක් විදිහට මැතිවරණ තෝරාගැනීමක් දකින්න තරම් පරිණත අය ඉන්නෙ සොච්චමයි. කොයිතරං ග‍්‍රාමීය මූලයන් සහිත පක්ෂයක් වුණත් මේ වෙලාවෙ ජවිපෙ කියන කතාව දේශපාලනිකව ගොඩක් පළල්.

මෛත‍්‍රීපාල කියන්නෙ අවසානයක්, නිර්වාණයක් නෙමෙයි, ගමනක එක පියවරක් කියන එක. ඊට එහාට ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය වැඩෙන්න  ඕන. ඒ සාකච්ඡුාව තවදුර යන්න  ඕන. ඒක ජනතාව අතර නිරන්තර කතිකාවක් වෙනවා මිස රටක් හැටියට ඒ දේශපාලනික පුහුණුව ගන්න විදිහක් නෑ. අපි පුරුදු ඉබේ ලැබෙන දෙයක් බාරගෙන මිසක් වැඩක් කරලා උපයාගෙන නෙමෙයි. අපේ රටේ නිදහස වුණත් එහෙමයි.

මේක අපේ උරුමයේ කොටසක්. අපේ වහරෙ කතන්දර හැදිලා තියෙන්නෙත් ඒ විදිහට. උදා මේ ඡුන්දෙ ගැන වුණත් ඇහුවම සමහරු ලොකුවට දෙන උත්තරයක් වෙන්නෙ ‘දන්න යකා හොඳයි නොදන්න දෙයියට වඩා’ කියල. වහරෙන් ආපු හින්ද ආප්තෝපදේශයක් වගේ කිව්වට මේක අතිශය පසුගාමී ජාතියක කතාවක්. කොයිතරම් දුෂ්ට හෝ අවාසි සහගත තත්වයක් වුණත් ඊළ`ග අවධිය නොදන්නා නිසා වෙනසක් නොකර තියාගැනීම. හරිනං වෙන්න  ඕන ඊළ`ගට එන්නෙ වඩා නරක යකෙක් වුණත් ඉන්න යකා පන්නලා අලූත් යකා තෝරගන්න එක. හේතුව අලූත් වෙන්නෙ යකා නෙමෙයි අපි හින්ද. අලූත් යකා එක්ක අපි මුහුණ දෙන්නෙ අලූත් තත්වෙකට. පරණ යකා එළවීම හින්දම අපි වෙනස් වෙනවා. ඇත්ත ගැටළුව තියෙන්නෙ අපේ පරිණාමය. ඒ පරිණාමය අනුව එලියෙ තත්වයන් වෙනස් වෙනවා. ඒත් අපි ජාතියක් විදිහට හුරු වෙලා ඉන්නෙ දෙයියෙක් වෙනුවෙන් වත් යකෙක් මාරු නොකරන්න. හරක් එක්කො කරත්තෙ බඳින්න  ඕන. නැත්තං මස් කඬේට යවන්න  ඕන. ඡුන්ද බලය වගේ එකකින් උන්ට වැඩක් නෑ.

මේ වෙනසට ඇති බය විසින් අපිව කොයිතරම් පාලනය කරනවද කිව්වොත් අනෙකාට වඩා වෙනස් වෙන්න පවා අපි බයයි. සමූහයට අනුව ඉන්නවා මිසක සමූහයෙන් වෙනස් වෙන එක අපිට අභියෝගකාරීයි. ඒ වගේම අපි සමූහයක් විදිහට වෙනස බාරගන්නත් බයයි. සමලිංගිකත්වය, මතට නිදහස වගේ සංකීර්ණ තත්වයන් නෙමෙයි කොණ්ඩෙ වැවීමක්, කොටට ඇඳීමක් වගේ සරල දෙයක් පවා බාර ගන්න බැරි තරමට අපි සමාජයක් විදිහට දුර්වලයි.

මහින්දගේ පාලනය අවසන් කරන්න වඩා පුළුල් හේතුවක් වෙන්නෙ මේ වෙනස බාර ගන්න පුළුවන් සමාජයක් ඇති කිරීමේ උවමනාව. ජාතියක් විදිහට, ආගමක් විදිහට, විශ්වාසයක්, මතවාදයක් විදිහට වෙනස් දෙයක් දරන්න, අදහන්න වගේම බාරගන්න පුළුවන් අවකාශයක් ඇති කිරීම. හැම වෙනසක්ම හතුරුකමක් හෝ ද්‍රෝහී වීමක් කියල කියවන ගුහාගත තත්වයෙන් එලියට එක. මේක නොදියුණු සමාජයක් විදිහට අපේ තිබුණු තත්වයක් රාජ්‍ය තාන්ත‍්‍රික විදිහට තහවුරු වීමක් වගේ. අතිශය තාර්කික, බුද්ධිමය හා සවිඥාණක විය යුතු රාජ්‍ය නායකත්වයක් කේන්දරවලින් පාලනය වෙන තැන දක්වාම මේ වෙනස් නොවීමේ විපාකය දුර දිග ගිහින්. විද්‍යාව දියුණු වුණත්, පෝෂෙ මොන්ටෙරෝ පැද්දත් අපි වෙනස් නෑ. කොටින්ම පුතා අභ්‍යවකාශ ගගනගාමියෙක් වුණත් මහින්ද තාම ග‍්‍රහයො ගැන කේන්දර බලනවා.

මේ පාර මැතිවරණ තීන්දුව සංස්කෘතික තීන්දුවක් වෙන තැන අතිශය සරලයි. ඍජුයි. වෛරයද, මෛත‍්‍රියද? සංස්කෘතික මායිම තියෙන්නෙ එතන. වෙනස එතන.

මෙච්චර කාලයක් අපි ජීවත් වුණේ වෛරයේ කලාපය ඇතුලෙ. අපි අපේම රටේ ජාතීන් එක්ක ජීවත් වුණේ වෛරයෙන්. දෙමළා කොයි වෙලාවෙ අපිට ගහයිද කියල නොසන්සිඳෙන බයකින් ජීවත් වෙන්න අපි තෝරගෙන තිබුණ. තාමත් මහින්ද කියන්නෙ ආණ්ඩුව පෙරළුණොත් කොටි ගහයි කියල. අපි අපේම රටේ ආගම් එක්ක ජීවත් වුණේ වෛරයෙන්. මුස්ලිම් ජාතිය වැඩිවෙනවා සිංහල ජාතිය වඳවෙනවා කියල අපි වෛර කරමින් ජීවත් වුණා. අපි ලෝකෙ අනිත් රටවල් එක්ක ජීවත් වුණේ වෛරයෙන්. කොයි වෙලාවක විජාතික කුමන්ත‍්‍රණ එනවද කියල තේරුමක් නැති සැකයකින් අපි තැවි තැවී පැහි පැහී හිටියා.

මේක මං මුලින්ම දැකලා තිබුණෙ අපේ ආච්චිගෙන්. කිසිම හේතුවක් නැතුව එලියෙ මිනිස්සු බලන් ඉන්නෙ අපිට හිනාවෙන්න කියල භීතියක් එයාගෙ හිතේ තිබුණ. මං හිතුවෙ වයස හින්ද වෙන්නැති කියල. ඒත් ආච්චිගේ භීතිය රටක පාලනය දක්වා වැඩෙන්න පුළුවන් කියල මං තේරුම් ගත්තෙ ලොකු වෙලා. අපි ජනතාවක් විදිහට ජීවත් වෙන්නෙ ආච්චිලාගෙ ඔලූගෙඩි ඇතුලෙ.

මේ සීමාව වෙනුවට ලෝකයක් එක්ක ජීවත් වෙන්න පුළුවන්, අනෙකා බාරගන්න, අනෙකා සමග බෙදාහදාගන්න පුළුවන් තත්වයක් දක්වා අපි විවෘත වෙන්න  ඕන. කැමපේන් භාෂාවෙන් කියනවා නම් අපි මෛත‍්‍රී වෙන්න  ඕන. වෛරයෙන් පනවපු සීමාවන් බිඳින්න පුළුවන් මෛත‍්‍රියෙන් විතරයි.

මෛත‍්‍රී කියන්නෙ පුද්ගල තෝරාගැනීමක් වෙනුවට සංස්කෘතික තෝරාගැනීමක් වෙන්නෙ ඒ විදිහට. මෛත‍්‍රී කියන්නෙ නමක් වෙනුවට අභ්‍යාසයක් වෙන්නෙ ඒ විදිහට. එතනදි මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන කියන පුද්ගලයා නාම මාත‍්‍රිකයි. ඒ පිටිපස්සෙ තියෙන පොදු සවිඥාණක උවමනාවයි වැදගත් වෙන්නෙ. ඒ උවමනාව හරහා යෝජනා කරන අලූත් දේශපාලනික වෙනසයි වැදගත් වෙන්නෙ. අපි වෙනස බාර ගන්න ලෑස්තිද? සමහර විට අපි අපි විසින්ම දොරේ ඉබ්බා දාගෙන යතුර විසි කරන්න ඉඩ තියෙනවා.

මහින්ද කියන චරිතය ස්ථානගත කළේ යුද්ධයේ උවමනාව විසින්. ඒ කාලයේ අපිව වෙළාගෙන තිබුණු බය විසින්. ඒකට මුහුණදෙන්න අපි තෝරාගත්තෙ වෛරය. මහින්ද චින්තනය හැදුනෙ ඒ වෛරයේ බෙදුම්වාදය ඇතුලෙ. ප‍්‍රභාකරන්ගෙ අනෙකා විදිහට. යුද්ධය නැති වුණත් තාමත් මහින්ද දරාගෙන ඉන්නෙ ඒ මළකුණ. ඒ ජනතාව විසින් එයාට තීන්දු කළ චරිතය. තාමත් යුද්දෙ ගැන කියනවා මිසක් ඒ පිටපත එතනින් එහාට ලියවිලා නෑ.

අලූත් ජනතා උවමනාවක් එක්ක වෙනස් චරිතයක් අපිට  ඕන වෙන්නෙ ඒ හින්ද. වෙනස් උවමනාවක් ප්‍රොජෙක්ට් කරන නායකත්වයක්. නැවත ලෝකය එක්ක, අනෙකා එක්ක සම්බන්ධ වීම යෝජනා කරන දේශපාලනයක්. පවුල රාජ්‍ය දක්වා අරගෙන යනවා වෙනුවට අපිට පවුල හා රාජ්‍ය අතර පරතරය පළල් කිරීමයි වැදගත්.

මෛත‍්‍රී කියන්නෙ මේ මොහොතේ ඒ උවමනාව වෙනුවෙන් නිෂ්පාදනය කළ දේශපාලන චරිතය. මහින්ද වගේම ඊළ`ග දියුණු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී උවමනාවකදී අපිට මෛත‍්‍රී වෙනුවටත් වෙනසක් හොයන්න වෙයි. ජවිපෙ කියන කතාවෙ වැදගත්ම ඒකයි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය අනවරත ක‍්‍රියාවලියක් විදිහට, අපි විසින් යා යුතු ගමනක් විදිහට අරගෙන එන එක. එතනදි අපිට වැදගත් වෙන්නෙ වෙනස විතරයි. චරිතෙ නෙමෙයි. බුදුබව පතන හෝ බුදුන්ට නෑ වෙන නායකයන් ප‍්‍රාර්ථනා කිරීම වෙනුවට සක‍්‍රීය ජනතාවක්, බුද්ධිමය දේශපාලනයක් වෙනුවෙන් වැඩ කරන එක ප‍්‍රගතිශීලියි. දියුණුයි.

මේ මොහොත නිශ්චිතයි. වෛරයද? මෛත‍්‍රියද? එච්චරයි.
දැන්වත් ගස්වලින් බිමට බහිමුද?

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, November 22, 2014

පොදු අපේක්‍ෂකයා මම



මං ලංකාව ගැන බලාපොරොත්තු අත්ඇරගෙනයි හිටියෙ. මෝඩකම දිහාවට රට පෙරලීගෙන යන වේගය ආයිමත් කොයිම විදිහකින් වත් නවත්තන්න පුළුවන් වෙයි කියල මං හිතුවෙ නෑ. ඒකට වැඩියෙන්ම හේතුවුනේ ලංකාවෙ බුද්ධිමත් යැයි හිතෙන අතලොස්සක් දෙනා පවා ඒ අඳුර තදටම බදාගෙන හිටිය හින්ද. ඒක ජාතිවාදී හෝ වෙනයම් ඒ අයගෙ මතවාදයක් ගැන ප‍්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ඒ මතවාදය තාර්කිකව සංවාදයකට ගන්න පවා බැරි ආගමිකත්වයක් එතන තිබ්බ. ද්‍රෝහියාද පේ‍්‍රමියද කියන තැනට තීරණය තල්ලූ වුණා.

අනිත් පැත්තෙන් දරුණු විදිහට හැමදෙයක්ම හැමතැනක්ම මිලිටරීකරණය වෙන්න පටන් ගත්තා. ඇ`ග හිරි වැටෙන ගානට මිනිස්සු ඉවක් බවක් නැතුව වැලිපාර්ක් වල දුවන්න පටන් ගත්තා. මේ කියන්නෙ හමුදාවෙ අයගෙන් සිවිල් ශ‍්‍රම බලකායක් හදපු එක අවුලක් කියල නෙමෙයි. ඒක තමයි අපේ වගේ රටක අර වගේ යුද්ධ උන්මාදයකින් පස්සෙ හමුදාවක් පුනරුත්ථාපනය කරන්න තිබ්බ එකම විදිහ. වෙනසකට තියෙන්නෙ අපි සොල්දාදුවො විතරක් නෙමෙයි සෙන්පතියොත් පුනරුත්ථාපනය කරපු එක. හැබැයි ඒක හොඳක්.

ඒත් රට ටික ටික ස්ටෙරිලයිස් වෙන්න පටන් ගත්තා. මිනිස්සු විචාරයක් විභාගයක් නැතුව  ඕනම නීතියක් අණක් විදිහට පිළිපදින්න ගත්තා. සෞඛ්‍ය මානසිකත්වය වුණත් ආණ්ඩුවෙන් නොකියා කරපු පැනවීමක්. හැමෝම දුවන්න  ඕන. ඒ විතරක් නෙමෙයි මිනිස්සු අණක් බලාපොරොත්තුවෙන් බලන් ඉන්නත් ගත්තා. ජනාධිපති කෙනෙක් වෙනුවට රජ කෙනෙක්  ඕන කිව්වා. අනාගතය අත්ඇරලා අතීතෙට ගියා. රාවණා ඇවිල්ලා ඔක්කොම විසඳනකල් බලාගෙන හිටියා. ලෝකෙන් උතුම්ම රට වුණා.

ඒ රටේ ජනාධිපති පවා තීරණ ගත්තෙ ජ්‍යොතිෂයට අනුව. කේන්දරකාරයො රටේ වඩා දැනුවත්ම පිරිස වුණා. ජ්‍යොතිෂය ඇත්තද බොරුද වගේ කතා පවා අහෝසියි. කේන්දර පත්තර පිටින් ප‍්‍රින්ට් වුණා. විශ්ව විද්‍යාල පිටින් සිල් සමාදන් වුණා. ඒක තනිකරම පිස්සුවක්. 

අධ්‍යාපනය බල්ලට ගියා. හිතනවා කියන එක වචනයක් විතරක් වුණා. එකපාරටම රටේ සංස්කෘතිය අතුරුදන් වුණා. මං හිතන්නෙ සංස්කෘතිය කියන්නෙ අතීතෙට නෙමෙයි වර්තමානයට කියල නිර්වචනයක් විදිහට අපිට ඉගෙන ගන්න සිද්ද වුණා. ජනතාව අතීතෙට පිටමං කරලා මංපහරන්නො ටිකක් රටක් කොල්ලකෑවා. කසිප්පුකාරයො ටිකක් පන්සල් ටික බින්දා. උගත් බුද්ධිමත්තු ඒ අය ආරක්‍ෂා කළා.

එකපාරටම ජ්‍යොතිෂකාරයො ටිකක් ජනාධිපතිවරණයක් කෝල් කළා. සෙනසුරු මාරුවක් වුණා. හැමදෙයක්ම එකමොහොතකින් වෙනස් වෙන්න පටන් ගත්තා. විවිධ පිරිස් සංවිධානය වුණා. පළවෙනියටම වැදගත් දේ ආණ්ඩුවේ ත‍්‍රස්තවාදයට බය නැතුව කෙලින් හිටගත්ත එක. කිසි කෙනෙක් මේ ආණ්ඩුවට කිසි දෙයක් කියන්න පුළුවන් කියල විශ්වාස කරපු මොහොතක් නෙමෙයි ඒක. මාධ්‍ය ඔක්කොමත් උසාවියත් ආණ්ඩුව බද්දට අරගෙනයි තිබුණෙ.

ඒත් එකපාරට සංවාදයක් පැන නැග්ගා. මාර්ක් සකර්බර්ග් කැරැල්ලෙ පෙරමුනේම හිටියා. ජාතිවාදී, ආගම්වාදී කඩුපොලූ නඬේ ෆේස් බුකියෙන් ගහලා පැන්නුවා. ප‍්‍රධාන මාධ්‍ය වල බලය කොහොමත් දියාරු වෙමින් තිබුනෙ. ඒ වෙනුවට ඩිජිටල් මාධ්‍ය තමන්ගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතිය පටන් අරන් තිබුන. කිසි කෙනෙකුට පාලනය කර ගන්න බැරි විදිහට අදහස් හුවමාරු වෙන්න ගත්තා. කතිකා ගොඩනැගුන. ව්‍යාපාර ඇති වුණා.
අපි දැන් ඉන්නෙ එතන. මං ලංකාවෙ කවදාවත් සිද්ද වෙයි කියල නොහිතපු තැන. පොතක් පතක් කියවලා ඇති කියල හිතෙන කිසි කෙනෙක් මහින්දට පක්ෂ නොවෙන ගානට ජනතාව මාරු වුනේ ක්වොන්ටම් පිම්මකින්. දුර්වල චරිතයක් විදිහට රනිල්ව බයිට් එකට ගන්න බලන් හිටපු රාජපක්ෂලාට හක්ක මාට්ටු වුනේ අයිස්කන්දෙ යට ටික නොදැක්ක හින්ද. ඒක තරු වලින් විස්තර කරන්න බැරි දෙයක්.

ආණ්ඩුව ඇතුලෙ දෙකේ කොලේට වැටිලා උඩ දදා ගගහා හිටපු හැම පක්ෂයකටම, චරිතයකටම හෙට්ටු කරන්නත් ලොකු අවස්ථාවක් ලැබුන. හැම පොඩි කෑල්ලක්ම අතිශය වැදගත් මොහොතක් ආවා. හෙළ උරුමය බොදු බලේට විරුද්දව තමන්ගෙ තුරුම්පුව පාවිච්චි කළා. රනිල් අයින් වෙලා පොදු අපේක්‍ෂකයෙක් ගැන කතාවක් එලියට ආවා.

පොදු අපේක්‍ෂකයා ඇත්තටම වැදගත් වෙන්නෙ විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමය අහෝසි කරන හින්ද නෙමෙයි. ජනතා ප‍්‍රයෝගයක් විදිහට එහෙම එකක් කිව්වට කමක් නෑ. ඒත් විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමය ඇත්තට අහෝසි කිරීම අපේ වගේ රටක ගොඩක් නරක ප‍්‍රතිඵල ඇති කරන්න පුළුවන්. පාලකයන්ගෙ පැත්තෙන් නෙමෙයි. පුරවැසියන්ගෙ පැත්තෙන් (එහෙම ඉන්න සුළුතරේට)

බහුතරය කියන එකේ මතය කවදාවත් වඩා ප‍්‍රගතිශීලී එකක් වුණේ නෑ. අපේ වගේ රටක ඒක අනාතයි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයක වඩා වැදගත් බහුතර කැමැත්ත නියෝජනය වෙන එක නෙමෙයි. සුළුතර හ`ඩ පවා ඇහෙන එක.

අවුල් සහගත ජනතා නියෝජනයකින් තේරෙන නියෝජිත පිරිසක් කෙළින්න ඉඩ තියෙන පිස්සු ගැන කල්පනා කරද්දි  අඩුම තරමෙ ඉහළම විධායක පුටුවවත් පාවිච්චි කරලා තත්වය පාලනය කර ගන්න පුළුවන් වෙන එක වටිනවා. ඒ පිස්සුව කොයිතරම් වෙන්න පුළුවන්ද කියල අපිට පෙන්නුවෙත් මේ ආණ්ඩුව. අනෙක් අතට ක‍්‍රමය වෙනස් වුණාට මේ පත්වෙන මිනිස්සුන්ගෙ වැඩි වෙනසක් වෙන්නෙත් නෑ.

උදා විදිහට සිංහල බෞද්දකම වගේ පිස්සුවක උවමනාවන් ලේසියෙන්ම ක‍්‍රියාත්මක වෙන්න පුළුවන්. බලපෑමක් ඇති කළ හැකි තීරණාත්මක ජනතාව සුළුතරයක් හින්දම මේ බහුතරයක පටු මෝඩ ක‍්‍රියාකාරීත්වයන් පාලනය කරන එක අනිවාර්යෙන්ම අමාරුයි. ඒත් විධායක ක‍්‍රමය තියෙද්දි ඉතාම සුළු පිරිසකගේ අදහසක් වුණත් ඇහෙන්නට සැලැස්වීමේ ඉඩකඩ වැඩියි. පාර්ලිමේන්තුවට වග නොකීමම මෙතනදි යම් ස්වාධීනත්වයක් බලාපොරොත්තු වෙන්න පුළුවන් කාරණයක් වෙනවා.

මට අනුව විධායක ක‍්‍රමය අහෝසි කරන්න පුළුවන් මට්ටමට ලංකාව තාම ඇවිත් නෑ. මේක මහින්ද පක්ෂපාතී කියමනක් නෙමෙයි. ඒත් නිකම්ම නතුවෙන, විචාර බුද්ධියෙන් හීන, පැසිව් බහුතරයක් අතරෙ ඔලූව බේරගෙන ස්වාධීනව ජීවත්වෙන්න, විවිධ මතවාද, විවිධ සංස්කෘති එකට පවතින්න, බහුතරය කියන පරණ ගෝනියෙන් හැමදෙයක්ම වැහිලා නොයන්න, විධායක ක‍්‍රමය වඩාත් ආරක්‍ෂාකාරීයි. අනෙක් පැත්තෙන් ඒක දේශපාලනිකව සාමූහවාදී අදහසක් වෙනුවට වඩා පුද්ගලවාදී අදහසකට ළ`ගයි. ඒක සිතීමක් විදිහට දියුණුයි. අපි යෝජනා කරමින් ඉන්නෙ නැවත ආපස්සට යාමක්. 

කරන්න  ඕන විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය සහ අධිකරණය වඩා ස්වාධීන කරන්න පුළුවන් තත්ව ගොඩනගා ගන්න එකයි. ඒ හරහා තුලනයෙන් වඩා සවිඥාණක ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයක් ක‍්‍රියාවට නගන්න උත්සහ ගන්න එකයි. මේ වෙනස්කම් ඇති කරන්න ජනතාව පෙළගස්සන එකෙන් අපිට පුරවැසියො ටිකක් ඇති කර ගන්න පුළුවන් වෙනවා.

තවත් පැත්තකින් බැලූවොත් මේ වෙද්දි මාධ්‍ය චැනල් වලින් රටේ දේශපාලනය ඩැහැගනිමින් තියෙනවා. තවදුරටත් ජනතාව දන්නෙ ඇත්ත දේශපාලනය නෙමෙයි. මාධ්‍ය වලින් සංස්කරණය කළ දේශපාලනය. උදා විදිහට හිරු මාධ්‍යයේ සීඅයිඒ එක ගණිකාවො, කංසා හේන් අල්ලන්න එච්චර උනන්දු වුණාට කුඩු වෙළෙන්දො අල්ලන්න උනන්දු නොවෙන්නෙ එහෙම අය රටේ නැති නිසා නෙමෙයි. සිරස මේ වෙද්දි මාධ්‍ය කොම්පැනියක් විදිහට රටේ දේශපාලනයට දරුණු බලපෑමක් කරනවා. සිරසෙන් දේශපාලන චරිත නිෂ්පාදනය කරනවා. මාධ්‍ය හරහා විකුණන ඒ චරිත ජනතා නියෝජිතයො විදිහට ඇඳගෙන පාර්ලිමේන්තුවට එනවා. 
ජනතා නියෝජිතයා වෙනුවට මාධ්‍ය නියොජිතයා ආදේශ වෙනවා. ඒ නියෝජිතියො කොම්පැනියෙ ලොක්කාගෙ උවමනාවන් වෙනුවෙන් කඬේ යනවා. සමහර දේශපාලන චරිත පවා මේ කොම්පැනිවලින් රෙන්ට් එකට ගන්නවා. මිනිස්සු පරණ පුරුද්දට රටේ ප‍්‍රවෘත්ති කියල අහන් ඉන්නෙ මාධ්‍ය වැඩසටහන්. ඒවායෙ පිටපත් රචකයො, අධ්‍යක්‍ෂවරු ඉන්නවා.

වඩා බරපතල කාරනේ වෙන්නෙ මේ මාධ්‍ය කොම්පැනි වලට ඇත්ත ජනතා බලයක් හිමි චරිතවලට පවා ත‍්‍රස්තවාදී ගැහිල්ලක් ගහන්න තරම් බලයක් තියෙන එකයි. මෙතනදි ජනතා බලය අභියෝගයට ලක්වෙන්නෙ ප‍්‍රතිවිරුද්ද ජනතා බලයකින් නෙමෙයි. පාදඩ සල්ලි බලයකින්. අසරණ වෙන ජනතා නියෝජිතයන්ට අන්තිමට ඉතුරු වෙන්නෙ මේ කොම්පැනි එක්ක ඞීල් එකකට යන්න විතරයි. එතනදි මේ මීඩියා විසින් කොල්ලකන්නෙ අපේ පොදු උවමනාවයි. 

මේ බලය එන්නෙ අර කලින් කියපු විකෘතිය හරහා. ජනතා නියෝජනය, ජනතා කැමැත්ත මීඩියා හරහා බලහත්කාරයෙන් තීරණය කිරීමෙන් රාජ්‍ය බලය තමන්ට රිසි සේ හසුරුවා ගැනීම. අද පාර්ලිමේන්තුව කියන්නෙම ජනතා නියෝජනයේ විකෘතියක්. ජවිපෙ නිතර කියන නියෝජිතයන් විසින් පක්ෂ මාරු කිරීමට වඩා සංකීර්ණයි ඒ විකෘතිය. ඒක ජනමතය කොල්ලකෑමක්. 

ක‍්‍රමය මොකක් වුණත් තමන් වෙනුවෙන් සජීවී මැදිහත් වීමක් කරන මට්ටමකට සක‍්‍රීය වෙන්න  ඕන ජනතාවයි. ඒක මාධ්‍ය වලට පවරා දිය හැකි හෝ පවරාගත හැකි කාරියක් නෙමෙයි. ඉතාම පුංචි අයිතියට පවා සමාජයේ හ`ඩක් නැගෙන්න  ඕන. බට්ටි වගේ අය වෙනුවෙන් කරපු විකල්ප සමාජ මැදිහත් වීම් වැදගත් වෙන්නෙ ඒකයි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය කියන එක දැනුවත් සංවාදයක්, ක‍්‍රියාකාරීත්වයක් ඇතුලෙ සිද්ද වෙන දෙයක් මිස කොලේක කෙටුම්පත් කළාට උඩින් වැටෙන දෙයක් නෙමෙයි. තමන්ට අවශ්‍ය විලාසිතාවක තමන්ට අවශ්‍ය සයිස් එක නැතිකම පවා තමන්ව නොතකා හැරීමක් විදිහට ප‍්‍රශ්න කිරීමේ ක්ෂුද්‍ර අවකාශයන් දක්වා ජනතාව සංවේදී වෙන්න  ඕන. ආණ්ඩුවකට පුළුවන් ඒ අවකාශය පුළුල් කරන්න විතරයි. මහින්ද කළේ ඒක පුළුවන් තරම් අකුලන්න උත්සාහ කරපු එක. පාදඩ අවිඥාණක පුද්ගලිකත්වයක් ඇතුලෙ මිනිස්සුන්ගෙ ජීවිත හිස් කරන එළඹුමක් ඒක. 

ඒක හින්ද වඩා වැදගත් විධායක ක‍්‍රමය අහෝසි කරන එක නෙමෙයි. මේ පවතින ක‍්‍රමය අහෝසි කරන එකයි. දූෂණය වංචාව වගේ දේවල් කොහොමත් අපේ වගේ රටක දේශපාලන සංස්කෘතිය. ඒවායෙ කරන්න පුුළුවන් සාපේක්‍ෂ වෙනස්කම් විතරයි.  වඩා වැදගත් වෙන්නෙ අපේ සමාජ- සංස්කෘතික අවකාශය කොයිතරම් පුළුල් කරනවද කියන එකයි. අපිව නැවත දිශානත කරන්නෙ අතීතයටද අනාගතයටද කියන කාරනෙයි.
මං පොදු අපේක්‍ෂකයා පිළිබඳ ව්‍යාපාරයට කැමති ඒකයි. ඒක නැවත බලාපොරොත්තුවක්. ඒක නිර්නාමික විප්ලවයක්. පොදු අපේක්‍ෂකයා කවුද, එයා දිනයිද, මහින්ද පරදියිද කියන එක නෙමෙයි වැදගත්. හිතන්න පුළුවන්, ප‍්‍රශ්න කරන්න පුළුවන්, විරුද්ද වෙන්න පුළුවන් සුළු පිරිසක් හරි තාමත් ඉන්නවා කියන එකයි වැඩිය වැදගත්.

අපිට සව්දිය පුරන්න ඒ වෙනස ඇති.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, November 15, 2014

කරුවලට බයද?



බම්බලපිටියෙ ඩුප්ලිකේෂන් පාරෙ නීතිවිරෝධී ගබ්සා මධ්‍යස්ථානය ආයිමත් වටළලා (නීති විරෝධී කියන්නෙ නීත්‍යානුකූල ගබ්සා මධ්‍යස්ථාන තියෙන හින්ද නෙමෙයි). මේ ගබ්සා මධ්‍යස්ථානය අල්ලන එක ප‍්‍රවෘත්තියක් විදිහට කියවෙන්නෙ ඒක ජනතාවට හිතකාමී, මාර හොඳ දෙයක් විදිහට. ඒත් මේ මධ්‍යස්ථානය මං දන්න කියන පරම්පරා ගානක මිනිස්සු ගොඩ දෙනෙක් අමාරුවෙ වැටුණම උදව්වට තිබ්බ තැනක්. ව්‍යාපාරික හෝ ලාභ හෝ මොනයම් අරමුණකින් හෝ වේවා අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමක් වුණොත් වගකීමක් ඇතුව ඒ අවුලෙන් නිදහස් වෙන්න පුළුවන් තැනකට කොළඹ තිබුණෙ  ඕක.

ගබ්සාවට විරුද්ධ සදාචාරවාදී තර්ක මෙතනදී ගේන්න පුළුවන් වුණත් ලංකාවෙ හැම පස් දෙනෙකුටම වත් එක්කෙනෙක් ජීවිතේදි මේ අර්බුදයට මූණ දෙනවා (ඇකඩමික් රිසර්ච් වලින් නෙමෙයි ප‍්‍රායෝගිකව ගත්ත දත්ත) ඇමරිකාව වගේ රටක නම් අවුරුදු 45 වෙද්දි කාන්තාවන්ගෙන් 30%ක් එක්වරක් හෝ ගබ්සාවක් කරගෙන තියෙනවා. අනිවාර්යෙන්ම ලංකාවෙ ඇමරිකාවට වඩා වැඩියි. හේතුව ඇමරිකාවෙ තරම් ලිංගික නිදහසක්, උපත්පාලන දැනුවත් කිරීමක් ලංකාවෙ නැතිකම. ඒ කොහොම වුණත් මේ පසුගාමී නීති හින්ද මිනිස්සු අමාරුවෙ වැටෙනවා. ඒකෙන් ගබ්සාව වැළකෙනවා කියල හිතන එක ගොංකමක්. කොයිම කෙනෙක්වත් ආසාවට හෝ විනෝදයට ගබ්සා කරගන්නෙ නෑ. මේ හින්ද වෙන්නෙ තවත් අන්තරායකාරී අප‍්‍රවේශම්කාරී ක‍්‍රම වලින් මේක කරගන්න ගිහින් ජීවිත නැති වෙන එක විතරයි. ඒත් ප‍්‍රශ්නයක් නෑ. නිව්ස් විදිහට දවස ගානෙ විකුණන්න පුළුවන්නෙ.

ආයිමත් ටික කාලෙකින් සුපුරුදු විදිහට මේ මධ්‍යස්ථානය පවතින්න පුළුවන් වුණත් මේ විවරය එක්ක ගබ්සාව ගැන කරුවල අදහස් හුවමාරුවකට මාව තල්ලූ වුණා.

ගබ්සාව පාපයක් කියන එක දෙවියන්ගෙ කැමැත්ත අවහිර කිරීමක් හෝ දෙවියන්ගෙ තෑග්ගට පයින් ගැසීමක් කියල ක‍්‍රිස්තියානියෙත්/ මුස්ලිම් ආගමෙත්,  ප‍්‍රාණඝාතයක් කියල බුද්ධාගමෙත් ඇදහිලිවන්තයො අදහනවා. සංවිධානාත්මක ආගමික මිත්‍යාවක් විදිහට මේක නීතිය දක්නා තල්ලූ වෙලා තියෙනවා.

තමන්ගේ හෘදය සාක්ෂිමය ගැටළුවක් මත අනුන්ගෙ ජීවිතය සීමා කිරීමක් නීතියක්, සම්මුතියක් වෙලා. තව කාලයක් යද්දි අපි හරක් මස් නොකන නිසා උනුත් හරක් මස් නොකෑ යුතුයි කියන අදහසත් ලංකාවෙ නීතියක් වෙන්න පුළුවන්. විද්‍යාත්මක සාක්ෂි සහ තර්ක ගෙනාවත් නීතියෙන් ගබ්සාවට ඇති තහනම පිටිපස්සෙ දැඩිවම තියෙන්නෙ ආගමික බලපෑමක්.

ගබ්සාව ඒ ගැබ දරන කාන්තාවගේ අයිතියක් කියන පිළිගැනීම දක්වා සමාජයක් දියුණු වෙන්න  ඕන. එහෙම නැතුව ගැබක් ගැන කරන හැම ආගම්වාදී, සදාචාරවාදී, නීතිමය ඇ`ගිලි ගැසීමක්ම බලහත්කාරයක්. තවත් කෙනෙකුගෙ ජීවිතයට කරන්න පුළුවන්  උපරිම කුහක බලපෑමක්. තමන්ගෙ ශරීරය ගැන තමන්ට තීරණයක් ගැනීමේ හැකියාව අමානුෂික විදිහට කරන උදුරා ගැනීමක්. ඒක ලිබරල්වාදී ක‍්‍රියාකාරීන් ලස්සනට කියනවා.

මාක්ස්වාදීන් හෝ ෆැසිස්ට්වාදීන් යුතෝපියානු අනාගතයක් වෙනුවෙන් වහල් කඳවුරක, වධ කඳවුරක මිනිස්සුන්ව හිර කර තැබුවාටත් වඩා දුෂ්ට ලෙස තමන්ගෙ ශරීරය තුලම තමන්ව හිරකාරයෙක් කර පාලනය කිරීමක් කියල.

මේ ගැන ජීවිතයට පක්ෂව කියල අදහස් කියන ‘කුහකයො’ කියන්නෙ ගබ්සාව දරුවාගෙ අයිතිය ඩැහැගැනීමක් විදිහට. නූපන් කළලයක නොදන්නා ජීවිතයක් වෙනුවෙන් දන්නා, ජීවත් වෙන ගැහැණියකගෙ ජීවිතයක් ලංසු තියනවා. ගබ්සාවට විරෝධී තර්කයෙ සරල කතාව ඒක. මෙතනදී නීතිය සහ මාධ්‍ය ඇතුලෙ දැනගෙන කරන ලොකු භාෂා බලපෑමකුත් තියෙනවා. ‘නූපන් දරුවා’ වගේ යෙදීම් නිකම්ම භාවාතිෂය ප‍්‍රලාප විතරයි. ඒ වෙනුවට කළලය කියන වචනය පාවිච්චි කළොත් දැනෙන අපරාධමය ගතිය අඩුයි. ඒත් අර රොමාන්තිකකරණය හරහා පාලනය, බලහත්කාරය ක‍්‍රියාත්මක කරනවා. ජනතාව එක`ග කරනවා. ගබ්සාවක් කරන තත්වයට පත් වෙන, ඉන් අසරණ වෙන ගැහැණියගේ ජීවිතය හෝ මනෝභාවය ගැන පයිසෙකටවත් සැලකිල්ලක් පාවිච්චි වෙන මාධ්‍ය භාෂාවෙ නෑ.

ගබ්සාව ගැන නීති සදාචාර පැනවීම් කරන්න තියා ඒ ගැන අදහස් පළකිරීමක්වත් කරන්න බාහිර සමාජයකට හෝ කිසිම පිරිමියෙකුට අයිතියක් තියෙනවා කියල මං පිළිගන්නෙ නෑ. ඒ අර්ථයෙන් මං පවා මෙතන කරමින් ඉන්නෙ අදාල නැති බලහත්කාරයක් වෙන්න ඉඩ තියෙනවා.

ගබ්සාව ගැන පක්ෂව හෝ විපක්ෂව විධිමත් ලියැවීම් අදහස් පළකිරීම් මාධ්‍ය වල පවා කෙරෙන්නෙ ගොඩක් අඩුවෙන්. ඒවා වනචර ප‍්‍රවෘත්ති විදිහට විතරයි ෂෙයාර් වෙන්නෙ. මුලින්ම මට හිතුනෙ ඒ අපේ නොදියුණුකම කියල. නිශ්ශබ්ද වීමම වාරණයක්. තහංචියක්. එක පැත්තක් එහෙම වෙන්න පුළුවන්. ඒත් අනිත් පැත්ත ඊට වඩා ගැඹුරු වෙන්න පුළුවන්.

ඒ තරම් බහුලව, රහසිගතව, ගොඩක් අය මුහුණ දෙන මේ ට්‍රෝමැටික් අත්දැකීම ගැන නැවත කතා කරන්න කවුද කැමති වෙන්නෙ? හැම කෙනෙක්ම කැමති ඒ අඳුරු පැල්ලම අමතක කරලා නැවත දරුවන්ට ආදරේ කරන උත්තම මවක් වෙන්න. ඒ ගබ්සාව කළ කෙනා තමන් නොවෙන්න. කරුවල මගඅරින්න. මේ අසරණකම ඇතුලෙ ජීවිත ඉරෙනවා.

මට මතක් වෙනවා සත්‍යා එයාගෙ නොපෙන්නපු චිත‍්‍රපටිය ‘බොරදිය පොකුණ’ ගැන නිතර කියන කතාවක්. ‘මචං, ඒක මගේ යාලූවන්ට පෙන්නුවම උන්ට හොඳටම තරහ යනවා. මේ වගේ කුණු ජරාව මොකටද බං පෙන්නන්නෙ කියල අහනවා. මං හොඳටම දන්නවා උන්ට මේ දේවල් මේ විදිහටම සිද්ද වුණා කියල...’

බොරදිය පොකුණ කියන්නෙ ගබ්සාවක් තරම්ම අඳුරු අත්දැකීමක්. මිනිස්සු ඒකට අකමැති වෙන එක අතිශය මානුෂිකයි. තමන්ගෙ පැවැත්ම ඒ අඳුරු දිශාවන් දක්වාම බාර ගන්න පුළුවන් කතිකාවක් සමාජයේ නැතිකම. පිළිගැනීම වෙනුවට තමන්වම බැහැර කිරීම දක්වා ජීවිත පරාරෝපණය වෙලා තිබීම. පව්.

ලංකාව වගේ රටක ගබ්සාවට තියෙන නීතිමය විරෝධය එක්තරා විදිහක ත‍්‍රස්තවාදයක්. එක පැත්තකින් ලිංගික ජීවිතය තහනම් කරලා, ලිංගික අධ්‍යාපනය සීමා කරලා, කොන්ඩම්, උපත්පාලන ක‍්‍රම ගැන ලැජ්ජාශීලී කරලා අරගෙන යන සමාජයක අනිවාර්ය විදිහට වැරදෙන තැනදි තියෙන්නෙ ඉතුරු කරලා තියෙන්නෙ දිවි නසාගැනීමක් (භෞතික හෝ මානසික අර්ථයෙන්) විතරයි. සමාජයක් හැටියට ගබ්සාව ගැන හෘදය සාක්ෂිමය අවුලක් තියෙනවා කරන්න  ඕන ඒක බුද්ධිමය තැනක් දක්වා අරගෙන එන එකයි. පුළුවන් තරම් දියුණු උපත් පාලන ක‍්‍රම සමාජගත කරන එකයි. සදාචාරය ටිකක් පළල් කරන එකයි. මේ විදිහෙ ලිංගික අධ්‍යාපනයේ සහ ලිංගික දේ භාරගැනීමේ විවෘතකමක් ඇති නොකර ගබ්සාවට දක්වන විරෝධය ජීවිතයට පක්ෂ එකක් නෙමෙයි.

මං ගොඩක් කැමතියි අයින් රැන්ඞ් ගැහැණියක් විදිහට මේ ගැන දරන ප‍්‍රවේශයට. අදහස් වලට විතරක් නෙමෙයි ඒවා පළකරන විදිහටත්.

එයා කියනවා, ‘කලලයට ජීවත් වීමට ඇති අයිතිය ගැන කතාව විසකුරු විකාරයක්. උපදින තුරු කලලයකට දරුවෙකුගේ අයිතිය හිමි වෙන්නෙ නෑ’ කියල.

‘ඇබෝර්ෂන් එකක් කියන්නෙ ගැහැණියකගේ සදාචාර අයිතියක්. වෙන කිසි කෙනෙකුට අයිතියක් නෑ ඇගේ ශරීරය වෙනුවෙන් නීති පනවන්න’

මිනිස් ෙසෙල එකතුවකට ජීවිතයක් තියෙනවා කියල හිතන එක මෝඩ අදහසක් කියලයි අයින් රැන්ඞ් තර්ක කරන්නෙ. එහෙම නං උණ්ඩුක පුච්චය කපලා අයින් කරන එකත් පාපයක් වෙන්න  ඕන කියල එයා විහිළු කරනවා. ජීවිතයක් විදිහට වැඩෙන්න ඇති හැකියාව කියන්නෙ ඇත්තට ඒ මොහොතෙ පවතින එකක් නෙමෙයි කියල එයා කියන්නෙ සමාජය ඇතුලෙ ගැහැණියකගේ ජීවිතේ සීමාව පළල් කරමින්.

මං ගොඩක් කැමති අයින් රැන්ඞ් එයාගෙ අදහස් කියන මේ දරද`ඩු විලාසයට. ගොඩක් රොමැන්ටිසයිස් කරලා තියෙන මේ වගේ මාතෘකාවක් එයාගෙ විලාසය හින්ද තාර්කික තැනකට පෙරලෙනවා. මානුෂීය ගැටේ පොඞ්ඩකට ලිහෙනවා. අනික එයා කාන්තාවක්. මේවගේ තත්වයක් ඇතුලෙ අර්බුදයට යන ජීවිත වලට අයින් රැන්ඞ් වගේ අදහස් හුස්ම ගන්න ඉඩක් හදනවා. මං හිතන්නෙ වඩා මානුෂීය වෙන්නෙ ඒක.

මුරේ රොත්බාර්ඞ් කියන දාර්ශනිකයත් මේ අදහසට සමාන්තරව කතිකාව ඉස්සරහට අරගෙන යනවා. තවත් කෙනෙකුගේ ශරීරයක් ඇතුලෙ පරාරෝපිතව වැඩෙන කිසිම ජීවියෙකුට ස්වාධීන පුද්ගලයෙකුගේ අයිතිය හිමි නොවෙන විත්තිය රොත්බාර්ඞ් කියනවා.

මේ හැම අදහසක්ම ආයිමත් පිටතින් කරන බැලීම්. සමාජයේ සදාචාර තර්කයට දෙන ප‍්‍රති උත්තර. වඩා වැදගත් වෙන්නෙ අපි මේ ප‍්‍රශ්නෙ ඇතුළතින් බැලීම දක්වා ආධ්‍යාත්මික ප‍්‍රවේශයක් ගන්න එක. උදා විදිහට ගබ්සාවට විරුද්ද වීම හරහා, ඒක අපකීර්තිමත් කිරීම හරහා අපි වගකීමක් නැති දෙමව්පියන් තොග පිටින් හදනවා. තමන් පාපයෙන් බේරෙන්න ඔහේ ළමයි එලියට දානවා. දරුවෙක් වෙනුවෙන් තමන් සූදානම්ද කියන සවිඥානක තීරණය ගන්න පුළුවන් පසුබිමක් අහිමි කරනවා.

එක පැත්තකින් තමන්ගේ ආර්ථික සමාජීය තත්වය, තව විදිහකින් තමන් පුද්ගලයෙක් විදිහට ප‍්‍රාර්ථනා කරන ජීවිත අරමුණු, ඒ හැරුණු විට උපදින දරුවා වෙනුවෙන් තමන්ට කළ හැකි කැපකිරීමේ ප‍්‍රමාණය, මේ වගේ ගොඩක් අභ්‍යන්තර සිතා බැලීම් වලින් පස්සෙ ජීවිතේ ගන්න  ඕන වැදගත්ම තීරණයක් අපි අහම්බයක් කරනවා. ඒක හින්ද අපේ වගේ රටක විශේෂයෙන් ගොඩක් ඉන්නෙ ඇක්සිඩන්ටල් බේබිස්ලා.

මේ බබ්බු ලොකු වෙලා තමයි අද අපි ඉන්න සමාජය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නෙ. කාට හරි සිහියක් තියෙන කෙනෙකුට හිතෙන්න පුළුවන්ද මේ වගේ රටක, තමන් විඳිනවා වගේ ජීවිතයක තවත් ජීවිතයක් හිර කරන්න? ඒක පුද්ගලික අතිශය සවිඥාණක තීරණයක් වෙන්න  ඕන.

කතාව කියන්න  ඕන අනිත් පැත්තට. තමන් වෙනුවෙන් හෝ තමන්ගෙ ජාතිය වෙනුවෙන් දරුවන් උපද්දන්න එපා කියල. දෙමව්පියෙක් කියන වගකීමේ ප‍්‍රමාණය සහ ඒ පිණිස තමන් ගන්නා තීරණයේ ප‍්‍රමාණය ගැන මිනිස්සු දැනුවත් කරන එකයි වෙන්න  ඕන. කාලකණ්ණි ජීවිතයක් මැරෙන කල් ගත කරන්න ඉපදෙනවට වඩා නිවැරදි තීරණයක් හින්ද කළල අවධියේ නැති වෙලා යන එක ගෞරවනීයයි. පාපය වෙන්නෙ අනිත් පැත්ත. මෝහය තියෙන්නෙ එතන.

ගබ්සාවක් ගැන ගන්න තීරණය ආත්මාර්ථකාමී නොවෙන්නෙ ඒ හින්ද. එක පැත්තකින් ඒක ඒ මොහොතේ මවක් වීමට තරම් මුහුකුරා නොගිය කාන්තාවකගේ ජීවිතය බේරනවා. අනිත් පැත්තෙන් අනවශ්‍ය දරුවෙක් විදිහට ඉපදිලා ජීවිතේ කාලකණ්ණි කර නොගැනීමෙන් නූපන් දරුවා බේරනවා. ලංකාවෙ දරුවො විදිහට ඉපදිච්ච මං වගේ ගොඩක් දෙනෙක් දන්නවා එහෙම සවිඥාණක තීරණයක් ගන්න අපේ දෙමව්පියො පරිණත වෙලා හිටියා නම් කොච්චර හොඳද කියල.

චින්තන ධර්මදාස



Saturday, November 8, 2014

කොහොමද බයියන්ගෙ වැඩ?



ලංකාවෙ ජනගහනයෙන් බහුතරයක් මං හිතන්නෙ හි`ගන්නො. හි`ගන්නා කියන්නෙ අතපාලා කීයක් හරි හොයාගන්න භෞතික අර්තෙන් නෙමෙයි. ආත්මීය හි`ගන්නො කියන අදහසෙන්. මේ ආත්මීය හි`ගනකම අපි හිතනවට වඩා ගැඹුරුයි. තමන්ගෙ ඇතුළතින් යමක් පිටතට දෙනවා කියන එක නොදන්නාකම. එහෙම එලියට දෙන්න තරම් දෙයක් නැති කම. ඒ වෙනුවට එලියෙන් හැමදේම අරගෙන තමන්ව පුරවගන්න ද`ගලන එක. ඒක සල්ලි වෙන්න පුළුවන්, කීර්තිය වෙන්න පුළුවන්. අඩුම ගානෙ සම්පූර්ණ හිනාවක්වත් එලියට දෙන්න බැරි තරමට ලංකාවෙ මිනිස්සු දුප්පත් වෙලා.

අපි දන් දෙන්නෙ හි`ගනකමට. මහා දානයක් දුන්නත් ඒකෙන් වඩා හොඳ මතු ආත්මයක් ලබන්න. අපි ආර්ට් කරන්නෙ හි`ගනකමට. නවකතාවක්, චිත‍්‍රපටියක් පවා කරන්නෙ සම්මානයක්  ඕනකමට. ඒ පිළිගැනීම නැතුව තමන් කවුරුවත් නෙමෙයි. ඒ පිළිගැනීමෙන්, පිටතින් ලැබෙන චරිතෙන් තමයි තමන්ට ආත්මයක් ලැබෙන්නෙ.

මේක බුදුන්ටවත් නොතේරිච්ච තැනක්. ඒ කියන්නෙ උත්පත්තියෙන් පස්සෙ පිටතින් ආත්මයක් ලැබීම කියන එක. මේක හින්දම අපි ගොඩක් දුප්පත් රටක්. ජාතියක් විදිහට අපි හි`ගනයි. එක්කො ලෝකෙන් හි`ගාකන එක හරි නැත්තං අතීතෙන් හි`ගාකන එක හරි තමයි අපේ පැවැත්ම. අපේ උරුමය, අපේ ජාතිය, මේ විදිහට අපේ කියන හැමදේම පිටිපස්සෙ තියෙන්නෙ මේ කැත ආත්මීය හි`ගනකම.

මේ හි`ගනකම එක්ක තියෙන අනිත් කාරණේ තමයි නිර්මාණාත්මක නැතිකම. කිසිම නව්‍යකරණයක් හෝ නව සිතීමක් සිද්ද නොවීම. අපි හැමදේම කරන්නෙ එලිය දිහා බලාගෙන. අපි චිත‍්‍රපටි හදන්නෙ කාන්ස් දිහා බලාගෙන. මේක සමහර විට අපේ ආහාර රටාව එක්ක සම්බන්ද ඇති.

අපේ සමෘද්ධියේ සිරාම තැන තමයි බතින් බුලතින් සරුයි කියන එක. මේක රටට කරගත්තොත් හරි කියන එකයි පොදුජන පැතුම. බත් කියන්නෙ බඩ පිරෙන්න කන්නයි, බුලත් කියන්නෙ හප හපා ඉන්නයි කියන එක. කන්නයි ඉන්නයි තිබුණොත් ඇති. සමහර විට ඒක පෙරදිග චින්තනය වෙන්නැති.

මෑතකදි ඉනටර්නෙට් එකේ ෂෙයාර් වුණා චීනෙ ගැන කරපු රිසර්ච් එකක්. ඒකෙදි ඒ අය කියන්නෙ සමහර විට අපේ ආහාර රටාව අපි හිතනවට වඩා ජීවිතේට බලපෑමක් කරන්න පුළුවන් කියල. චීනෙ උතුරු පළාතෙ තිරිගු වවන කොටසක් සහ දකුණෙ බත් වවන කොටසක් අතරයි මේ සමීක්‍ෂණය කරන්නෙ. මේක හින්ද ජාතික හෝ වෙනත් සංස්කෘතික මට්ටමකින් සිද්ද වෙන්න පුළුවන් වෙනස අවම කර ගන්නවා.

මෙතනදි ඒ පර්යේෂකයන් අනාවරණය කරනවා තිරි`ගු වැවීම හරහා ඒ ජන පිරිසටත්, බත් වැවීම හරහා අනෙක් ජන පිරිසටත් තීන්දු වුණු චර්යාවන් ගොඩනැගෙනවා කියල. උදා විදිහට තිරි`ගු වවන ජනතාව වඩාත් පුද්ගලවාදී, ඒ වගේම නිර්මාණශීලී, අලූත් විදිහට හිතන හැඩගැහෙන ජනතාවක් වෙද්දි බත් වවන පිරිස වඩා සාම්ප‍්‍රදායී, සමූහවාසී, අලූත් දේට බයක් සහ වෙනසට අකමැති චර්යාවන් දරනවා. මේකට හේතු වෙන්නෙ මේ කර්මාන්ත දෙකට අවශ්‍ය වන ශ‍්‍රම රටාවෙ සැකැස්ම හින්ද. ගොවිතැන වඩා සාම්ප‍්‍රදායී, සාමූහික ශ‍්‍රමය අවශ්‍ය, ගතානුගතික ක‍්‍රමෝපායන් උඩ පදනම් වෙද්දි තිරි`ගු වගාව නවීන, පුද්ගලික මුහුණුවරක් ගන්නවා. ගොවිතැන හින්දම බත බුලත තිබ්බම ඇති කියල පුරුදු වෙනවා. මඩ හෝදගෙන රජ පුටුවෙ ඉඳගන්න දවස එනකං බුලත් හප හපා ඉන්නයි තියෙන්නෙ.

මේ හින්දම වඩා අතීතෙට හැරිච්ච පරපුරක් ඇති වෙනවා. වඩා දූපතට වැහිච්ච සංස්කෘතියක් ඇති වෙනවා. කන එකෙන් අපි කවුද කියල තීරණය වෙනවා.

ඒත් ලෝකෙ දියුණු වෙනවා. වඩා පුද්ගලවාදී, මනසක් ඇති මිනිස් පිරිසක් නිර්මාණය වෙනවා. ඒ අය නව නව තාක්‍ෂණයන් හොයා ගන්නවා. බත් කලා බුලත් හප හපා ඉන්න අතරෙ මේ තාක්‍ෂණයන් අපිටත් මුණගැහෙනවා. ඒවා අනුව අපේ ජීවිත වල බල දේශපාලනයන් වෙනස් වෙන්න ගන්නවා. එතකොට නිරායාසයෙන්ම හි`ගනකම ඇති වෙනවා. හැමදෙයක්ම සිද්ද වෙන්නෙ එලියෙ මිසක් ඇතුලෙ නෙමෙයි. අපි දන්නෙ කන්නයි ඉන්නයි විතරයි.

මේක ජාතිය දිහා බලන ද්වේශසහගත විදිහක් කියල කෙනෙක් හිතන්න පුළුවන්. ඒත් අපි නැවත අපේ සැකැස්ම ගැන ක‍්‍රිටිකල් හිතීමකට යන්න  ඕන කියලයි මට හිතෙන්නෙ. ඒක බැරිකමමත් අපේ දුප්පත්කමේ ලකුණක්.

කෘෂිකර්මාන්තය වඩාත් නිර්මාණශීලී වුණු යුගයක් තියෙන්න ඇති. වාපී සංස්කෘතීන් සහ මහා විහාර හැදුනෙ ඒ කාලෙ වෙන්නැති. ඒත් දැන් ඒ උරුමය අපේ කරුමයක් වෙමින් යනවා. අපි අපේ සිතීම කුඹුරෙන් එහාට නොගැනීමේ අවුල අපේ දේශපාලනික, සමාජීය, සංස්කෘතික හැම දේකින්ම පේන්න පටන් අරගෙන තියෙනවා.

මෑතක ජනාධිපතිතුමා අයවැය ප‍්‍රකාශය කරලා ඉවර කරපු විදිහ මේකට හොඳ උදාහරණයක්. ‘කොහොමද ගමේ බයියොන්ගෙ වැඩ?’ කියල මහින්ද රාජපක්‍ෂ අහද්දි ලංකාවට වෙලා තියෙන අවුල මොලේ තියෙන  ඕන කෙනෙකුට දැනෙන්න  ඕන. අපි රාජ්‍ය තන්ත‍්‍රය පවා ඒ තැනට අරගෙන ඇවිත්. මහින්ද කිව්වෙ ඇත්ත. අපි මේ අත්විඳිමින් ඉන්නෙ ගමේ බයියොන්ගෙ වැඩ තමයි. අපේ අධ්‍යාපනය, රටක් විදිහට සිතියමේ අපේ තැන, දකින දකින වතුර වල වටේ ඉදිවෙන වෝකින් පාත්, නැව් නොඑන වරායවල්, ප්ලේන් නැති එයාර් පෝර්ට්... එකී නොකී හැමදේම ගමේ බයියොන්ගෙ වැඩ.

මේ උරුමය හින්ද අපිට ගන්න පුළුවන් පැති දෙකයි තියෙන්නෙ. නලින්ද සිල්වා ගත්තොත් මේක හරියටම පැහැදිලි වෙනවා. එකක් එයා කියන අනුකාරකවාදය. ඒක තමයි කොළඹ අපි සංවර්ධනය කියල දකිමින් ඉන්නෙ. ඒක දකින්න විතරයි පුළුවන්. විඳින්න බෑ. ඒ විඳින්න  ඕන කරන සංස්කෘතිය, ආත්මය එතන නෑ. එතන තියෙන්නෙ තහනමක් විතරයි. අන්තිමට දුවන්නෙ මොකටද කියල නොදැන අපි ඔහේ දුවනවා. මේක ගීතදේව ලස්සනට කියනවා. මං හිතන්නෙ රුවන් බන්දුජීවගේ කවියක් ඒක.

උයනක් කියන්නෙ මේකද?
උයනක් කියන්නෙ මේකද?

ලෑලි වෙන තුරු බඩවල්
පිරිමි දුවනා එකටද?
රවුම් වන තුරු පුකවල්
ගෑණු ඇවිදින එකටද?

නලින්ද සිල්වා චෝදනා කරන මේ අනුකාරකවාදය ඇත්තක්. ඒක එක ඔප්ෂන් එකක්. අනික නලින්ද සිල්වාම ඉන්න කුඹුර. අතීත මෝචනය. අපි ජීවත් වෙන  ඕන තැනක්,  ඕන කෙනෙක් දිහා බැලූවම මේ අන්ත දෙක අඳුරගන්න පුළුවන්.

අපිට ඉතිහාසෙන් සවිඥාණක අත්මිදීමක් අවශ්‍යයි. රොකට් එකක් වුණත් වායුගෝලය තරණය කළාට පස්සෙ පහල කොටස අත්හරිනවා. මේ කියන්නෙ ඉතිහාසය ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරීමක් නෙමෙයි. නව නිර්මාණාත්මක අර්තයකින් ඒක බාර ගැනීමක්.

මං සුජිත් අක්කරවත්තගෙ ලියවිලි වලට කැමති වෙන්නෙත් ඒකයි. මං හිතන්නෙ නෑ සුජිත් ඉතිහාසෙ ගැන ඇත්ත ලියනවා කියල. මං හිතන්නෙ නෑ කාටවත් එහෙම ලියන්න පුළුවන් ඇති කියල. සුජිත් කරන්නෙ ඉතිහාසය ලිංගික සහ වෙනත් නව මානයන්ගෙන් කියවන්න ගන්න එක. මේක ඉතිහාසෙට නෙමෙයි මාක්ස්වාදෙටත් වෙනවා නම් වැදගත්. කුඹුරෙන් එලියට බැහැලා ආයිමත් කියවන එක. තරමක් දුරට එහෙම වෑයමක්වත් දරන්නෙ වික‍්‍රමබාහු විතරයි.

ආයිමත් ජනාධිපතිවරණයක් එන්න යනවා. මං හිතන්නෙ තීරණය කරන්න තියෙන දේ ඉතාමත් සරලයි. ආයිමත් අපි ඡුන්දෙ දෙන්නෙ බයියන්ටද? නැත්තං රටක් විදිහට වෙනස් සිතීමක දිශානතියක් අපි පටන් ගන්නවද? ඒක ජනතාවක් විදිහට ගන්න  ඕන තීරණයක් නෙමෙයි. තනි තනි මිනිස්සු විදිහට ගන්න  ඕන තීරණයක්. ඒ තීරණය පක්ෂ නායකයන් වුණත් වගකීමක් ඇතුව ගන්න අවශ්‍යයි. එතනතදියි පොදු අපේක්‍ෂකයෙකුගෙ උවමනාව වැඩියෙන්ම දැනෙන්නෙ.
මේ හි`ගනකම වෙනස් කරන්න  ඕන.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, November 1, 2014

දේවදූතයො යන්න යනවා, පව්කාරයො ඉතුරු වෙනවා.



‘කන්නලාගෙ තාත්තා නැති වෙලා’
මට යායුතු තවත් මරණයක් එකතු වුණා. මේ නොවැම්බර් මාසෙ මළවුන්ගෙ මාසෙ හින්දමද කොහෙද ගොඩක් අය සමුගන්නවා. කොහොම වුණත් ඒ මරණය ගැන මට ආපු පළවෙනි දැන්වීම.

‘දන්නෙ නැද්ද? කේ. ඞී කියන්නෙ පරණ ෆිල්ම් පොරක්’
‘මාර සිංදු තොගයක් ලියලා තියෙන්නෙ...’
‘මේ රටේ මිනිස්සු තනිකර කෙළින්නෙ පිස්සු.. ඒකත් කේ. ඞීගේ..’

දෙවෙනි තුන්වෙනි විස්තර දැනගනිද්දි මං මගේ නොදැනීම ගැන ලැජ්ජ වෙන්න පටන් ගත්තා.
‘කොච්චර වැඩ කරපු මිනිස්සු ඉන්නවද එහෙම කවුරුවත් නොදැන මැරිලා යන...’ මාධවයා කිව්වා.

කේ. ඞී නිකලස් කියන්නෙ පුදුම පරාසයක එහා මෙහා යන්න පුළුවන් නිර්මාණශීලීත්වයක් තිබ්බ කෙනෙක්. ඒක මං දැනගත්තෙ කලාභවනෙ දාලා තිබ්බ සිංදු අහද්දි. බයිලා වල ඉඳන් සම්භාව්‍ය, කලාත්මක, සාහිත්යයික  ඕනම විදිහක සිංදු කේ. ඞී ලියලා තිබුණ.

‘දේව මන්දීරේ... පුදසුන අබියස වැතිරී බැතියෙන්..
ආයාචනා කරම්... දැවෙන සිතේ..
සංකා සෝ දුක් නිවන ලෙසේ...’

ඒ කාලෙ හැම බූට් එකකදිම ඇෙ`ග් හිරිගඩු පිපෙන්න වැදිච්ච සිංදුවකුත් ඒ අතරෙ තිබුණ. පාර්ලිමන්ට් ජෝක්ස් ෆිල්ම් එක පවා ලියපු කේ. ඞී නිකලස් ගැන මං මොකුත්ම දැනං ඉඳලා නෑ. (ඒක ලංකාවෙ හැදිච්ච මං ආසම කොමඩියක්)

කේ. ඞී නිකලස්ලා චිත‍්‍රපටි කළේ සම්මාන ගන්න නෙමෙයි. දළුගම ස්ටුඩියෝ එකේ නිතර රස්තියාදු ගහපු චිත‍්‍රපටි පිස්සන්ගෙන් කෙනෙක් කේ. ඞී. ඒ ආසාව චිත‍්‍රපටි ගැනම වූ ආසාවක් මිසක් එතන සම්භාව්‍ය පීචං භේදයක් තිබුනෙ නෑ. රිදී තිරය උඩ  ඕන දේකට උන් ලව්. ඒ චිත‍්‍රපටි පිස්සුවට ලිව්වා, ඇසිස්ට් කළා, සෙට් එකක  ඕන දෙයක් කළා මිස ටයිට්ල් ගැන පවා කේ. ඞීලා උනන්දු වුණේ නෑ. සිනමාව ගැන තියෙන ඒ ආදරේ මාර පිවිතුරු එකක්.

වෙන්න  ඕන විදිහටම කේ. ඞීලා වෙන වෙන අය වෙනුවෙන් පාවිච්චි වෙන්න ඇති. ඒ පාවිච්චි වීම ගැන හිතන්න හෝ ඒ ගැන කළකිරෙනවා වෙනුවට දිගටම ඒ අය දිගටම තමන්ගෙ වැඬේ කරගෙන ගියා. දෝංකාරයක් පවා නොඇසෙන ප‍්‍රපාතයකට මැරෙන කල් සිංදු කියන්න කේ. ඞී නිකලස්ලාට හයිය තිබුණ. (මෙතන කේ. ඞී නිකලස්ලා කියලා ලියන්නෙම තවත් ඒ වගේ පරපුරක් ඉන්න හින්ද)
ඒක ආදරයක්. විචාරයක්, ප‍්‍රතිචාරයක් අනවශ්‍ය, තමන්ගෙ කලාව තමන්ගෙ ප‍්‍රකාශනය වෙච්ච මිනිස්සුන්ට විතරක් කරන්න පුළුවන් විදිහෙ ආදරයක්.

මට අද සිනමාව ගැන හිතුණ. මාත් ඇතුළු තවත් සිනමාකරුවො ගොඩක් ගැන හිතුන. කේ. ඞී නිකලස්ලට සිනමාව හෝ තමන් කරන කවර හෝ කලාවක් ගැන තිබුණ පැෂන් එක තවදුරටත් අපි ළ`ග තියෙනවද?
මං හිතන්නෙ සිනමාව මැරෙන්න අරගෙන. සිනමා පිස්සන්ගේ විචිත‍්‍රත්වය නැතුව සිනමාවක් පවතින්න බෑ. ඒ ආදරය අහිමි සිනමාවක් කියන්නෙ මැරිච්ච පිංතූර පෝලිමක් විතරයි.

මේ අතරෙ හිරු ගෝල්ඩන් ෆිල්ම් අවෝර්ඞ්ස් අතිඋත්සවාකාරෙන් පැවැත්වුණා. ඒ සංදර්ශනේට දීපු මාධ්‍ය ප‍්‍රචාරය හින්දම මට ඒකට යන්න ලැජ්ජ හිතුණ. හිරු ඒ සිනමා සම්මාන උළෙල අරගෙන තිබ්බෙ මෙගා බ්ලාස්ට් තැනින්මයි. අර වචන කණපිට ගහන බයිලා එක විතරයි අඩු.

මට දැනිච්ච විදිහට ඒ සම්මාන උළෙල තරමට අපේ සිනමාව ලොකු නෑ. ඒක හින්දම හිරු සම්මාන උළෙල සිනමාවෙන් පරාරෝපිත වෙන කොහෙද අවකාශෙක තමයි තිබුණෙ. ඉන්දියාවෙ තරු විසිතුරු සහ විශාල පරිමාණයේ විනෝද වරුසාවක් ඉස්සරහ අපේ නළු නිළියො පුංචි වෙලා ගියා. අපේ සිනමාව ඒකට අදාල නොවෙන පිට්ටනියක කිච වුණාදෝ කියල හිතුන.

උදා විදිහට අනිල් කපූර්, බිපාෂා බාසු, ඔබ්රෝයි එන එක සම්මාන උළෙලක විශේෂිතම කාරණය වීම පොඩි අවුලක්. වෙන රටවල ආර්ටිස්ට්ලා එන එක හොඳ දෙයක් තමයි. ඒත් ලොකු ගණං ගෙවලා මේ වගේ අය ගෙන්නද්දි අපේ සිනමාව (හෝ ඒ වගේ එක) හෑල්ලූවට ලක් වෙනවා. අපේ නිර්මාණ ගැන කිසි හැ`ගීමක් නැතුව අනිල් කපූර්ලා ප්‍රොෆෙෂනල් බොරු කියද්දි ඒක දැනෙන්න ගන්නවා.

මේ හැම දෙයක් එක්කම මට හිතුනෙ හිරු සිනමා සම්මාන උළෙල සිනමාවෙන් බැහැර වෙන තැනකට මොකක් හරි කියන්න හදනවා කියල. සිනමාව තුල ස්ථානගත නොකර ඒ සම්මාන උළෙල ස්ථානගත කරන්නෙම පොදු ජනප‍්‍රියවාදී තැනක. එතනට හරියන්න අපේ තරු නෑ කියල ගන්න තීරණයක් නිසා හිරු කට්ටිය ගෙවලා වෙන රටවලින් තරු ගෙන්නනවා. ඊළ`ගට අපේ රටේ සිනමාව ඒ තරමට මදි හින්ද වෙන රටවලින් ගෙවලා සිනමාවත් ගෙන්නාවිද?

මේ කිසි දෙයක් නරක දේවල් නෙමෙයි. සිනමාව ඒ තරම් නොවුණට සම්මාන උළෙලක් මේ තරම් වෙන්න බැරිද කියලත් හිතන්න පුළුවන්. සමහර විට මේ ජනප‍්‍රියවාදී රැුඩිකල් ප‍්‍රවේශයෙන් සිනමා කර්මාන්තයේ පිබිදීමක් ඇතිවෙන්නත් පුළුවන්. විශේෂයෙන්ම සිනමා උළෙලේ තත්වය අන්තර්ජාතික මට්ටමෙන් පවත්වාගෙන යන්න ඒ අය වුණු මහන්සිය අගය කරන්නම  ඕන.

ඒ වගේම සම්මාන සහ ඇගයීම් වල මැදිහත්බව සහ පිළිගතහැකි බව ගොඩක් වැදගත්. ඒත් මට හිතෙන්නෙම මේක සිනමාවෙන් එලියෙ සිද්ද වෙච්ච දෙයක් කියල. ඒ වගෙම සිනමාව තමන්ට අදාල නොවන වපසරියක පොසිෂන් කිරීම සිනමාවට හානියක් කියල. (උළෙල නොනැරඹූ මගේ අදහස් බෙහෙවින් දෝෂ සහිත විය හැකි බව කරුණාවෙන් සලකන්න)

කාලෙකට පස්සෙ මාරයා කතා කළා. හරි විදිහට කිව්වොත් මං ෆෝන් එක ආන්සර් කළා. සුජිත් අක්කරවත්තගේ පොත් කීපයක් එලියට එන එකෙන් ඌ පිනා ගිහින්. සුජිත් එක්ක සංවාදය හරහා මතු කරගත්ත කාරණා ගොන්නක් එක දිගට කියාගෙන ගියා.

‘මචං අපේ හාමුදුරුවරු වැඩිය එලියට අදින්නෙ නැති සූත‍්‍ර තුනක් තියෙනවා. එකක් අංගුලිමාල සූත‍්‍රය. මිනිස්සු නවසිය අනූනවයක් මරන අංගුලිමාල කියන පෝරිසාදයා එක මොහොතකින් රහත් වෙනවා. අවබෝධයට පත් වෙනවා. කිසිම වත්පිළිවෙත් පිරීමක්වත්, බණ භාවනා කිරීමක් වත් නැතුව. දරුණු අපරාධකාරයෙක්. ඒත් එක මොහොතකින් නිර්වාණය අවබෝධ කරගන්නවා.

මචං මේක අපේ හාමුදුරුවරුන්ට කියන්න පුළුවන් කතාවක් නෙමෙයි. එතකොට පින්පව් කතාව අවුල් වෙනවා. ඒත් මචං මේ
ක බුදුන්ගෙ මාර ලස්සන තැනක්.

දෙවෙනි එක සර්කානි සූත‍්‍රය. සර්කානි ශාක්‍යසිංහ කියන්නෙ සුද්දෝධන ගෙ මල්ලිගේ පුතා. සර්කානි බේබද්දා. ශාක්‍ය පරම්පරාවටම නිගා දෙමින් පාරෙ තැන තැන බීලා වැටෙනවා. සුද්දෝධනගෙන් පස්සෙ එක්තරා වෙලාවක රාජ්‍ය බාරගන්න කියල සර්කානිට කියනවා. එයා ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරනවා. සර්කානි කසාද බඳින්නෙත් නෑ. බිබී, සිංදු කිය කිය, ඇවිද ඇවිද, තැන තැන වැටි වැටි සර්කානි සතුටෙන් ජීවත් වෙනවා.

මේ විදිහට බිබී ඇවිදින මේ ඇල්කොහොලික් සර්කානිව ශාක්‍ය වංසෙන් නෙරපනවා. අන්තිමට සර්කානි බීලා ඇවිදිද්දි පාරෙ වැටිලා මැරෙනවා. මිනිය වළලන්නවත් ශාක්‍යයෙක් ඉදිරිපත් වෙන්නෙ නෑ.
බුදුන් ආනන්දත් එක්ක සර්කානි හොයාගෙන යනවා. ගිහින් මිනිය වළදානවා. බුදුකෙනෙක් අතින් වැළලෙන පළවෙනි මිනිහා සර්කානි.

ආපහු එද්දි බුදුන්ට ශාක්‍යයන්ගෙන් බරපතල චෝදනා. ඒ වගේ අපහාසයක් කළා කියල වර්ගයට.
‘සර්කානි බුද්ධ වංශයෙ කෙනෙක්. එයා සෝවාන් ඵලයට ඇවිත් හිටපු කෙනෙක්..’
ශාක්‍යයන්ගෙ හකු මාට්ටු වෙන්න බුදුන් උත්තර දෙනවා. මචං, ඇල්කොහොලික් සර්කානි අවබෝධයට පත් වුණා කියල කොහොමද අපේ් හාමුදුරුවරු කටක් ඇරලා කියන්නෙ? (දැන් මේක මරු ඥානසාර වගේ කෙනෙකුට..)

තුන්වෙනි සූත‍්‍රයෙන් මචං ඔය ස්ත‍්‍රීවාදය අනං මනං කුඩු වෙලා යනවා.  ඕසාක මන්ත‍්‍ර සූත‍්‍රය.
ඔන්න සිටු කෙනෙක් තමන්ගෙ පුතාව යවනවා ශිල්ප ඉගෙන ගෙන එන්න කියල. කල වයස හරි නං, පුතා දක්ෂයෙක් නං, ශිල්ප කෙලවර ඇදුරගෙ දුවෙක් බැඳගන්නත් පුළුවන්. නැත්තං අස්සයෙක් අරන් එන්න පුළුවන්.

ඉතින් මේ ඇදුරට දුවලා නෑ, පුතා එනවා අස්සයෙක් අරගෙන.
‘මං ශිල්ප කොරලා අහවරයි අප්පොච්චි...’ කොල්ලා කියනවා.
දැන් මුගේ කලවයසත් හරි. කසාදයක් කරලා දෙන්න. අප්පොච්චා අහනවා,
‘උඹ  ඕසාක මන්තරෙත් ඉගෙන ගත්තද?’ කියල.
‘එහෙම එකක් නං ඉගැන්නුවෙ නෑ..’ කොල්ලා කියනවා.

ආපහු මේකව ඇදුරා ළ`ගට යවනවා කසාදයක් කරගන්න කලින්  ඕසාක මන්ත‍්‍රය දැනගෙන වරෙන් කියල. ‘ආ... ඒකත් එහෙමද කියල...’ ඇදුරා වැඬේ බාර ගන්නවා.

‘එතකං ඔය මගේ වයසක අම්මට තෙල් සාත්තු කරගෙන ඉඳපං...’ කියල ගුරා වැඩකුත් බාර දෙනවා. ගුරාගෙ අම්මා ඇස් දෙකත් හරියට නොපෙනෙන මැහැල්ලක්. ඇඳේ ඉන්නෙ.

දවස ගානෙ අර කොල්ලා ඉතින් මේ ආච්චිගේ ඇ`ගපතේ හැමතැනම තෙල් ගාලා සාත්තු කරනවා. ටික ටික ආච්චි වෙනස් වෙනවා. වෙන වෙන හැ`ගීම් පහලවෙනවා.

අන්තිමට කොල්ලට කියනවා තමන්ට ඒකා එක්ක රමණය කරන්න  ඕන කියල.
කොල්ලා ගිහින් මේක ගුරාට කියනවා. ගුරා කියනවා, ‘තමන් ඉන්න කල් ඒක කරන්න හිත හදාගන්න බැරිය කියපං’ කියල.

‘ගුරුතුමා ඉන්න කං මගේ හිතට හරි නෑ...’ කියල ඒකා මැහැල්ලට කියනවා.
එතකොට මැහැල්ල සැලසුම් කරනවා ගුරා, ඒ කියන්නෙ තමන්ගෙ පුතාව මරන්න. කණවැල අල්ලගෙන ඇවිත් පොරොවෙන් නිදාගෙන ඉන්න පුතාට කොටනවා.

ඒත් කලින් සැලසුම් කර ගත්ත විදිහට එතන තියෙන්නෙ කෙසෙල් කඳක් හින්ද අවුලක් වෙන්නෙ නෑ.
‘මං ඔසාක මන්ත‍්‍රය ඉගෙන ගත්තෙ නෑ අප්පොච්චි මං ඒකෙ ජීවත් වුණා...’ කියල කොල්ලා ඇවිත් තාත්තාට කියනවා.

‘එහෙනං උඹ ගෑනියෙක් බඳින්න සුදුසුයි’ කියල තාත්තා කොල්ලව නතර කර ගන්නවා..
මාරයා තවත් කියාගෙන කියාගෙන යනවා.

‘මචං සුජිත් අක්කරවත්ත මේ ලියන ටෝන් එක මාරයි. ඒක අර බටහිර දාර්ශනික එකත් නෙමෙයි, මාක්ස්වාදී එකත් නෙමෙයි.. ඒක හින්ද ඌට මාර තැන් ටිකක් ඉතිහාසෙ අහුවෙනවා...

ඉතිහාසෙ කියන්නෙ අතීතෙට නෙමෙයිනෙ බං.. අතීත දත්ත පාවිච්චි කරලා අනාගතේදි කරන කියවීමකට. ඉතිහාසෙ කියන්නෙ අනාගත විෂයක්....’

ගොඩක් වෙලා ඉඳන් මං කබඞ් එක උඩ තියෙන බුදු පිළිමෙ දිහා බලාගෙන. මගේ ඇස් වලට කඳුළු ආවා. ඒ බුදුන් ගැන හිතිලා නෙමෙයි. මාරයා ගැන හිතිලා.

අදහස් හිතන්න, කතා කරන්න, බෙදා ගන්න මාරයාට තිබුනා නොසිඳෙන පැෂන් එකක්. ප‍්‍රසිද්ධියට, දේශපාලනයට, හෝ වෙනයම් අරමුණකට නොවූ උවමනාවක් තිබුනා අදහස් ගනුදෙනුවකට..
‘මාව හම්බු වෙන්න වරෙං..’ හැමදාම වගේ මාරයා කියනවා.

කේ. ඞී නිකලස් වගේම දවසක මාරයාත් සමුගනීවි. කවුරුවත් නොදන්නා තරමට පුංචි, ඒත් ගොඩක් ලොකු විශ්වයන් වල ජීවත් වුණු මිනිස්සු ගොඬේ එකෙක් විදිහට.

අන්තිමට තරු විතරක් ඉතුරු වෙයි.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, October 11, 2014

අන්තවාදයක් ඕන.



මේක ප‍්‍රබන්දයක්. ඒ කියන්නෙ මෙතන ඉඳන් මං ලියන්නෙ ඇත්තක් නෙමෙයි. ඒකෙන් කොහෙත්ම අදහස් වෙන්නෙ නෑ මං මීට කලින් ලියපුවා ඇත්ත කියල. ඒත් මේ ලියන්නෙ ෆික්ෂන් එකක්. මිත්‍යාවක්.
සමහර වෙලාවට ජොයින්ට් එකකට හෑෂ් ටිකක් වැඩි වුනාම අපි යන අදහස් ධාරාවන් වල වේගය සහ පරාමිතිය අපිට පාලනය කරගන්න බෑ. එකපාර ප‍්‍රතිවිරුද්ද ගමනාන්තයන්ට යන අදහස් කෝච්චි කීපයක අපි ගමන් කරනවා. පීලි මාරු වෙනවා. ඒත් ඒක වෙන්න පුළුවන්. අද පෝය.

මේ ළ`ගදි දවසක චන්දනයා අලූත් අදහසක් ටීපෝව උඩට ගෙනාවා. ඌ කියන හැටියට එක්ස්ටී‍්‍රම් එකක්, එහෙම නැත්තං අන්තවාදී විදිහට පේන ක‍්‍රියාකාරීත්වයක් දේශපාලනිකව තියෙන්න  ඕන. ඒ කියන්නෙ ඒක අවශ්‍යතාවයක් කියල. එහෙම එකක් අවශ්‍ය වෙනවා අපිට අවශ්‍ය  ඕනම අයිතියක් හෝ නිදහසක් ලබා ගන්න.
උදා විදිහට බොදු බල සේනාව වගේ අන්තවාදී ව්‍යාපෘතියක අවශ්‍යතාවයක් තියෙනවා. කවුරුවත් එක`ග නෑ ඒ තරම් අන්තවාදයකට. ඒත් ඒ අන්තවාදය හැමෝටම බල කරනවා ඒ පැත්තට ටික දුරක් හරි යන්න.

ආණ්ඩුවකට සිද්ද වෙනවා සිංහල බෞද්ද පැත්තට ටිකක් හරි බර තීන්දු තීරණ වලට යන්න. බොබසෙ ඉල්ලන දේ දෙන්නෙ නෑ කියල මැදිහත් සතුටක් බුක්ති විඳිනවා ජනතාව. ඒත් මැදිහත් කියන එකම බොරුවක්. අපි මැද්ද තෝර ගන්නෙ අන්තවාදය විසින් යෝජනා කරන දුරට සාපේක්‍ෂව. අන්තවාදය පැත්තට බරව. සමාජ අදහසක් විදිහට අපි නොදැනුවත්වම සිංහල බෞද්ද.

මේ විදිහෙ අන්තවාදයක් අවශ්‍ය වෙනවා  ඕනම අතකට සමාජයක් ගෙනියන්න නම් කියන එකයි චන්දනගෙ අදහස වුනෙ. ඒක මේ සිස්ටම් එකේ අවශ්‍යතාවයක්. ආණ්ඩුවකට එක පාර බෑ ආණ්ඩුව විසින්ම රැුඩිකල් වෙනස්කම් ඇති කරන්න. උදා විදිහට ගබ්සාව නීතිගත කරන්න හෝ ගණිකා වෘත්තිය නීතිගත කරන්න ආණ්ඩුවකට තීරණ ගන්න බෑ. එහෙම වුණොත් ඒක ලොකු ප‍්‍රතිවිරෝධතා ඇති කරනවා. ඒක නිසා බලපෑම් කණ්ඩායම් වල අන්තවාදී ඉල්ලීම්  ඕන කරනවා. එතකොට සාකච්ඡුාව නැත්තං පිට්ටනිය හැදෙනවා. ඒ පිට්ටනිය ඇතලෙ එක`ගතා වලට එන්න ආණ්ඩුවකට පුළුවන්. එතනදි මැදිහත් බව කියන්නෙ දේශපාලනිකව කොහෙට හරි පාවිච්චි වෙනවා කියන එක.

ඒ විදිහට ඩිමොක‍්‍රසි කියන එක තියෙන්න නං මේ ප්‍රෙෂර් ගෲප්ස් කියන ඒවා ගොඩක් ශක්තිමත් වෙන්න  ඕන. පුළුවන් තරම් සෑම අදහස් අන්තයකටම සමාජය තල්ලූ කරන්න  ඕන. එතකොටයි සමාජ මනසක් පුළුල් වෙන්නෙ. සමාජයක ඉලාස්ටිසිටි කියන එක වැඩි වෙන්නෙ. ඒත් මේ ඇදීම සහ ඉරීම කියන එක අද අපේ රටේ සිද්ද වෙන්නෙ නෑ. ඒ වෙනුවට වැඩ කරන්නෙ එකම එක සමාජ බලපෑම් කණ්ඩායමයි. ඒ බොබසෙ විතරයි.
මේ ළ`ගදි ලාල්කාන්ත මේක හොඳ විදිහකට කිව්වා. පඩි වැඩි කිරීම ගැන. ඉල්ලා සිටින පඩි වැඩි කිරීම ප‍්‍රායෝගික නෑ නේද කියල අහද්දි එයා කියනවා, ‘දෙන්න පුළුවන්ද බැරිද කියන එක ඒ ගොල්ලොන්ගෙ වැඩක්. අපි කියන්නෙ අපිට  ඕන ගාන’.

හැමතිස්සෙම ඉල්ලීම හෝ ක‍්‍රියාකාරීත්වය සිද්ද වෙන්න  ඕන අන්තගාමීව තමයි. ඒ අන්තගාමීත්වයේ ප‍්‍රබලතාවය විසින් තමයි ඊළ`ග මැදිහත්බව කොයිතරම් දුර එනවද කියන එක තීරණය වෙන්නෙ. ඒක හින්දයි එල්ටීටීඊ එක අන්තවාදීයි කියල කාටවත් චෝදනා කරන්න බැරි. ඒ අන්තවාදය විසින් තමයි දෙමළ යම් හෝ අයිතියක් නිදහසක් තියෙනවා නම් ඒක තහවුරු කළේ.
අන්තවාදයෙන් අපි එනවා නපුරට.

නපුර කියන එක ගැන අපි හිතන විදිහ වැරදියි කියල හොවාර්ඞ් බ්ලූම් කියනවා. නපුර කියන්නෙ නිර්මාණාත්මක අවශ්‍යතාවයක්. ස්වභාව ධර්මය විසින් තමන්ගේ ඊළ`ග දියුණු පියවර තියන්නෙ නපුර හරහා. ඒ නපුර නිර්මාණාත්මක බවේම අතුරුඵලයක් කියල එයා විස්තර කරනවා. අපි මහා විනාශයන්, බිඳවැටීම් හෝ ව්‍යසන කොයි එකක් ගත්තත් ඩාවීනියානු ස්වභාවික වරණයේ හැටියට ඊළ`ග පරිණාමයේ් මොහොතක් ඒවායින් සළකුණු කරනවා කියලයි බ්ලූම්ගේ අදහස. ඒක නෙගටිව් විදිහට දේවල් ගන්නවා වෙනුවට ඒ ව්‍යසන වල තියෙන පොසිටිව් කාරණා එක්ක දියුණු වෙන්න යෝජනා කරන වර්ගයේ අදහසක්. බ්ලූම් පෙනී ඉන්නෙ කැපිටලිස්ම් වෙනුවෙන්. එයා කැපිටලිස්ම් හෝ මේ පවතින යාන්ත‍්‍රණය අපේ ජානමය තත්වයන් එක්ක සම්බන්ද කරනවා. මේ නපුර හෝ දුෂ්ටබව කියන්නෙ එළියෙ තියෙන එකක් නෙමෙයි අපේ ජානමය මූලයන් එක්ක සම්බන්ධ ජීව විද්‍යාත්මක ලක්ෂණයක් විදිහට එයා විස්තර කරනවා. එතකොට සිස්ටම් එක කියන්නෙ අපෙන් වියුක්ත, නැත්තං පරාරෝපිත තත්වයක් විදිහට නොගෙන ඒක අපේම නිර්මාණයක් විදිහට තේරුම් ගන්නත් ඒක වැඩ කරන සමාජ මනසක් වැනි විඥාණයක ලක්ෂණ අඳුර ගන්නත් බ්ලූම් යෝජනා කරනවා.
ඒක මං හිතන්නෙ මාර්ක්ස් යෝජනා කරන එකේ අනිත් පැත්ත. පරාරෝපිතයන් වීමේ හෝ පෙළෙන්නන් අසරණයන් වීම වෙනුවට අපිව නිර්මාණකරුවන්ගේ ප‍්‍රවේශයකට, වඩා වැඩි මානව හැකියාවකට අරගෙන යන එකයි වැදගත්.

මොකක් හරි හින්ද මාව මෙතනදි ථේරවාදය හා මහායානය අතර සම්බන්දයක් එක්ක පැටලෙනවා. මං හිතන්නෙ බුදුන්ගේ අදහස් පුද්ගලික භාවිතාවක් ඇතුලෙ මිස සමාජ භාවිතාවක් ඇතුලෙ වැඩ කරන්න හොඳ නැති විදිහට. ඒ කියන්නෙ ආත්ම විමුක්තිය ගැන බුදුන් දේශනා කරපු අදහස් සංස්ථාපිත ආයතන ඇතුලෙන් සමාජගත වෙන්න ගත්තම, රාජ්‍ය ආගම වගේ තත්ව වලට යන්න ගත්තම මානව කොට්ඨාශයක් විදිහට ඒ සමාජයේ හැකියාවන් ඇකිළෙනවා. මේක පැහැදිලිව තේරුම් ගන්න  ඕන තත්වයක්. බුදුන් ආත්ම විමුක්තිය ගැන කියන කාරණා සමාජ ආයතනගත දේශපාලනයක් වෙන එකයි අවුල වෙන්නෙ.

නැත්තං සමස්තයක් විදිහට බුදුන්ගෙ අදහස් වැඩකරන්නෙ ගොඩක් ධනවාදය පැත්තට. බුද්ධ චරිතෙ ඉන්න තරමක් ඉන්නෙ සිටුවරු රජවරු. එකපාරටම සුනීත සෝපාක වගේ චරිත මතක් වුණාට ඒ චරිත ඇ`ගිලි වලින් ගනං කරන්න පුළුවන්. ඒත් සාසනේට බද්ද වග්ගිය වගේ කුමාරවරු ඇතුල් වෙන්නෙ රංචු පිටින්. බුදුන්ගේ සංඝ සමාජයේත් ධූරාවලියක් තියෙනවා. ඒ ධූරාවලියෙ හැමතැනකම ඉන්නෙ ඉහළ සමාජ ස්ථර වලින් ආපු අය. බුදුන්ගේ අදහස් වුණත් අතිශය දක්ෂිනාංශිකයි. උදා විදිහට කාන්තා අයිතීන් වගේ දේවල් සම්බන්දයෙන් බුදුන් ගොඩක් සාම්ප‍්‍රදායිකයි. එයාට උත්තර දෙන්න වෙන්නෙ කෝසල වගේ මෝඩ රජවරුන්ගේ කාලා වැඩිවෙලා බඩ පිම්බෙනවට උපදෙස්. සමාජ දේශපාලනයක් විදිහට බුද්ධාගම සමාජ ආකෘතියට චැලෙන්ජ් කරන්නෙ නෑ.

සැල්වොජ් ජිජැක් කියන විහිළුකාර වමේ දාර්ශනිකයා මේක ගැන කියනවා. එයා කියනවා බුද්ධාගම බටහිර ප‍්‍රසිද්ද වෙන්න හේතුව ඒක කැපිටලිස්ම් වලින් හදන වේගයට ප‍්‍රතිකර්මයක් වෙන එක කියල. ඒ කියන්නෙ ඒ වේගයට සපෝර්ට් එකක් වෙන එක කියල. කැපිටලිස්ම් වලින් ඒකට හොඳටම අහුවෙලා ඉන්න අයගෙ ජීවිත රෝලර් කෝස්ටර් කරන කොට භාවනාවෙන් වගේ කාරණා වලින් පොඞ්ඩක් විවේකයක් හදාගන්න මේ අයට පුළුවන් වෙනවා. තමන් සහ සිස්ටම් එක අතර පොඩි දුරක් හදාගන්න මේකෙන් පුළුවන්් වෙනවා. එතකොට මේ පීඩනය තියෙන්නෙ තමන්ට එලියෙන් කියල අපි පොඩි මායාවක් හදාගන්නවා. මේක හින්ද ගෝලීය ධනවාදයේ සාරයට වඩා ගැලපෙන්නෙ බුද්ධාගමේ ආචාර ධර්ම කියල ජිජැක් කියනවා.

මේක කොහොම වුණත් මට හිතෙන්නෙ බුදුන්ගෙ අදහස් යෝජනා කරන්නෙ කොන්ෂස් කැපිටලිස්ම් වගේ ස්ථාවරයක්. ඒක කොහොමවත්ම සමාජවාදයක් නෙමෙයි. වඩාත් වාණිජ පැත්තට උදව් කරන නැඹුරුවක් වගේම ලොකු වාණිජ දායකයො පිරිසක් බුදුන් වටේ හිටියා. දේශපාලනයක් විදිහට වඩාත් සවිඥානක ධනවාදයක් යෝජනා කරන අතරෙ බුදුන් ආත්මීයව තමන්ගෙ විමුක්තිය හදාගන්න වෙන දේශනයක් කරනවා.

 ඒක තමන්ගෙ කල්ට් එකේ අයට විතරයි. අපි ගොඩක් වෙලාවට අමතක කරන දෙයක් තමයි බුදුන් මේ අදහස් දේශනා කරන්නෙ ඉන්දියාවෙ සමෘද්ධිමත්ම කාලෙක කියන එක. සල්ලි ඉතිරෙන මිනිස්සුන්ටයි බුදුන් අල්පේච්ඡුතාවය ගැන කියන්නෙ. ශරීරය ගැන ආසාවෙන් පැය විසි හතරෙ සැනසෙන අයටයි කායගතාසතිය කියන්නෙ.

මේක ලංකාවෙදි රාජ්‍ය ආගම වෙනවා. අනිත්‍යතාවය, අල්පේච්ඡුතාවය සමාජ අදහස් වෙනවා. කිසිම නිෂ්පාදනයක් නැතුව, සංස්කෘතික වර්ධනයක් නැතුව තමන්ගේ කාලකණ්ණිකම කොස්මික් විදිහට සාධාරණීකරනය කරගන්න පුළුවන් දර්ශනයක් විදිහට බුද්දාගම ලංකාවෙ වැඩ කරන්න පටන් ගන්නවා. තමන් කියන එක (සෙල්ෆ්* හරියට ගොඩනැගිලාවත් නැතුව තමන් අත්අරින්න උගන්නනවා. තමන් ලෝකයේ අංශුමාත‍්‍ර කොටසක්ය, ඒ මදිවට තමන් කියලත් දෙයක් නැතිය වගේ ව්‍යවහාරික අදහසක් තමයි ථේරවාදය අන්තිමට ඉතුරු කරන්නෙ.

ලෝකය කියන්නෙම තමන්ය, ලෝකය තමන්ගේ නිර්මාණයක්ය කියන මහායාන අදහස පැත්තටවත් ගියා නම් (ඒ කියන්නෙ මේකෙම රිවර්ස් එක* මේ තියෙන කුඩා වීමේ ආශාව යම් තරමකින් හරි වළක්වා ගන්න තිබුණ. මං ඒකයි ගොඩක්ම හැනිබල් සීරීස් එකේ විල් ග‍්‍රැහැම්ගෙ වචන වලට ආස.
‘දිස් ඉස් මයි ඩිසයින්’ - මේ මාගේ නිර්මාණයයි..

හැම අපරාධයක් ගැනම තමන්ගේ කතාවට පස්සෙ විල් එහෙම කියනවා. අපේ ලෝකය, අපි ලෝකය කියල දකින සම්බන්ධතා අපේ නිර්මාණයක්. අපේ ප‍්‍රබන්ධයක්. අපි ලෝකය ගැන දරන්නෙ සම්මුති අදහසක්. ඒ සම්මුතිය තියෙන්නෙ අපි ඒකට එක`ග වෙලා ඉන්නකල් විතරයි. අපි ජීවිතේ කියල ගත කරන්නෙත් අපේ සම්මුතිය. ඒ සම්මුතීන් වෙනස් කරන්න සහ අලූත් කරන්න අපි වැඩ කරන්න වෙනවා. අපේ බාහිරය වෙනස් වෙන කොට අපේ අභ්‍යන්්තරය වෙනස් වෙනවා. මොකද අපි සහ අපේ ලෝකය කියන්නෙ ආයිමත් එකක් හින්ද. වඩාත් හොඳින් තමන්ව නිර්මාණය කර ගන්න, ඒ හරහා වඩා හොඳ සමාජ සම්බන්දතා ගොඩනගන්න පාවිච්චි කරන්න තිබුණු අදහස් දුප්පත්කම ඇතුලෙ ඍනාත්මකව පාවිච්චි වෙමින් තියෙනවා. බුද්දාගම කියන්නෙත් සාපේක්‍ෂ අදහසක්. ඒක පිහිටන පසුතලය විසින් ඒකට අර්ත නිර්මාණය කරනවා.

වඩා සවිඥාණක ධනවාදයක් කියන්නෙ අපි උත්සාහ කළ යුතු ඊළ`ග සමාජ පියවරයි කියල මට හිතෙන්නෙ. එහෙම නැත්තං අපි අවිඥාණක ධනවාදයක ගොදුරු විදිහට පේමන්ට් එකේ විකිණෙනවා. දැන් වෙමින් තියෙන්නෙ ඒක. ඇමරිකාව හෝ ජපානය වෙනුවට චීනය හරහා අපි ධනවාදය ඉගෙන ගනිමින් ඉන්නවා.

ථේරවාදී බෞද්ද ආකල්පයෙන්ම ධනවාදයට එරෙහි වීම සහ අත්හැරීමම, අල්පේච්ඡුයම, දුකම පෙරදැරි කර ගන්න ලංකාවෙ වමට මේ ගැන කිසි දෙයක් කරන්න බෑ. අවාසනාවට අපිට තියෙන්නෙ වමක් විතරයි. ඒ වම ලෝකෙ වමට ගොඩක් වෙනස්. ලෝකෙ වම කියන්නෙ වඩා නිර්මාණශීලී, වෙනසක් යෝජනා කරන, සම්ප‍්‍රදාය විරෝධී අලූත් අදහස් මතු කරන පිරිසට. ඒත් අපේ වම එහේ දකුණටත් වඩා සාම්ප‍්‍රදායිකයි. ගණිකා වෘත්තිය නීතිගත කිරීම හෝ සමලිංගික අයිතීන් වගේ දෙයක් වෙනුවෙන් පෙනී ඉන්න අපේ වමට පුළුවන් කමක් නෑ. ඒ අය සංස්කෘතිය ආරක්‍ෂා කරන්නයි උත්සාහ ගන්නෙ. උදා විදිහට වමේ ප‍්‍රධාන පක්ෂයක් වෙන ජවිපෙ වුණත් සිගරට් අරක්කු ගැන දරන්නෙ දැඩි විරෝධයක්. ඒවා බහුජාතික සමාගම් හෝ වෙන කතාවක් ඇතුලෙ බැහැර කරද්දි ඒවා බොන්න හෝ රස විඳින්න ජනතාවට තියෙන අයිතියත් ඒ ගොල්ලොන්ට මගඇරෙනවා. ලංකාවෙ සංස්කෘතික වෙනසක් වෙනුවෙන් ලංකාවෙ වමට කරන්න පුළුවන් කිසි දෙයක් නෑ. ඒ හින්ද මට හිතෙන්නෙ අපිට  ඕන කරන්නෙ වඩා නිර්මාණශීලී දකුණක්. ථේරවාදී නොවන දේශපාලනයක්. ලෝකය සහ සමාජය ගැන වඩා පොසිටිව්, සක‍්‍රීය කියවීමක්. පරාරෝපණයක් වෙනුවට එක්වීමක් ගැන අදහසක්.

‘මිනිස්සුන්ට වෙස්මූණක් දෙන්න. එතකොට ඔවුන්ගේ සැබෑ ස්වභාවය එළියට එනු ඇති’ කියලා ඩාර්ක් නයිට් ෆිල්ම් එකේ ජෝකර් කියනවා. මං කියන්නෙ ඒක එහෙම නං අපි වෙස්මූණු ගලවන්න ට‍්‍රයි නොකර හැමෝටම වෙස්මූණු අරන් දෙමු කියලයි.
දිස් ඉස් මයි ඩිසයින්.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, October 4, 2014

ඒ රහස් කවුළුවෙන් එබෙද්දි..


කව්වාගෙ පොත ගැන ලියන්න පටන් ගන්නෙ කොතනින්ද? මේ රහස් කවුළුවෙන් එබෙන්න කියන නමෙන්ද? නැත්තං කතාව කියාගෙන යන විදිහෙන්ද? කතාවෙ එළවගෙන යන චරිත වලින්ද?
ඒ වෙනුවට මං කතාවට කොහෙත්ම අදාල නැති චිත‍්‍රපටියකින් පටන් ගන්නවා.

ඒක මට මුණගැහුනෙ මේ පොත කියවගෙන යන දවසකම රෑක. රීකන්ස්ට‍්‍රක්ෂන් තමයි ෆිල්ම් එකේ නම. මේ පොත කියවන හැමෝටම මං කියන්නෙ ඊට පස්සෙ ඒ ෆිල්ම් එක ඩවුන්ලෝඞ් කරගෙන බලන්න. 2003 දි ක‍්‍රිස්ටොෆර් බෝගෙ පළවෙනි අධ්‍යක්‍ෂණය. මේ චිත‍්‍රපටිය ඇතුලෙ නැරටිව් එකත් එක්ක මාර කතන්දරයක් කරනවා. අපිව නැරටිව් එක ඇතුළට ගන්නවා. ඒ වගේම ඒ චරිත ඇතුලෙන්ම නැවතත් නැරටිව් එක කරන්නා හෝ කර්තෘව ප‍්‍රශ්න කරනවා.

‘අපි දන්නවා ඒක ප්ලොට් එකක්. නැත්තං කතාවෙ කොටසක් කියල. ඒත් අපිට වේදනාව දැනෙනවා අපි ඒ තරමට ඒකට ඇළිලා හින්ද...’

මොකක් හරි හේතුවකට මට රීකන්ස්ට‍්‍රක්ෂන් ෆිල්ම් එකේ කතා කරන දේත් එක්ක කව්වාගේ කතාව එකට ගැටගැහෙනවා. ඒක නැරඹීමේ අත්දැකීමක් විදිහට දැනෙන සමීපතාවයක්.

කව්වාගෙ කතාවෙ නමෙන්ම යෝජනා කරන්නෙ අපිට රහසේ මේ කවුළුවෙන් එබිලා බලන්න කියලයි. සම්පූර්ණ කතාවම හැදෙන්නෙ නැරඹුම්කාමී ඇහැකින්. මේක චිත‍්‍රපටි පිටපතක් වගේ කියල කියනවට වඩා මං හිතන්නෙ මෙතනදි වැදගත් වෙනසක් යෝජනා කරනවා. ඒ තමයි කියවීම ඉවර කිරීම කියන අදහස. කියවීම අත්අරින්න කියල මං කලින් කියපු අදහසකදි මට උවමනා කරපු මතුකිරීමත් මේක. අපිට කියවන්න වෙනුවට බලන්න තියෙන පොතක්. භාෂාව ඇතුලෙ වික‍්‍රම පානවට වඩා අකුරු වලින් විෂුවල් හදන, එඩිට් කරන කියවීමක්. හරි වචනෙ වෙන්නෙ නැරඹීමක්.

කව්වාගෙ පොත තියෙන්නෙ නරඹන්න. සාමාන්‍ය නැරඹීමකට එහා ගිහින් කරන්න සිද්ද වෙන ඒක සවිඥාණක නැරඹීමක්. කව්වා රූප හදන්නෙ අපිත් එක්ක කතා කර කර. එතකොට කතාවෙ කොයි වෙලාවකවත් අපි නිකම්ම හාන්සිපුටු නරඹන්නා වෙන්නෙ නෑ. අපේ ඔලූව ඇතුලෙ මැවෙන සමහර රූප එක්ක කව්වා තර්ක කරනවා. වෙනස් වෙනස් යෝජනා කරනවා. චිත‍්‍රපටියක් ඇතුලෙවත් කරන්න බැරි විෂුවල් හරඹයක් පොතක් ඇතුලෙ කරනවා.

කව්වා රූප වල අතිසමීප විස්තර දක්වා යනවා. චිත‍්‍රය සම්පූර්ණයෙන්ම, පූර්ණ සජීවීව මවා ගන්න එයා හැමදෙයක්ම කරනවා. සිද්දියකට වඩා හැම දෙයක්ම අත්දැකීමක් කරනවා. හුස්ම දැනෙන තරම් ළ`ගට චරිත අරන් එනවා. මං ගොඩක් කැමතියි පොත ඇතුලෙ තියෙන දැනෙන නිදහසට. මුණගැහෙන හැමදෙයක් පස්සෙන්ම ටිකක් හරි දුර අපි යනවා. යන බස් එකෙන් පනින මගියෙකුගෙ, ඒ පහු කරන ‘කියා’ ජීප් එකක ඉඳන් ඊට පිටිපස්සෙ එන ලෑන්ඞ්රෝවර් එකක් දක්වා වෙනසත් ඒ වෙනස ඇතුලෙ පේන්න ඉඩ තියෙන සංස්කෘතික කලාපත් සළකුණු කරන අතරෙ අන්තිමට තමන්ගෙ තෝරා ගැනීම කරනවා. ‘කියා’ ජීප් එක. අපි කතාව පටන් ගන්නෙ එතනින්.

කතා සාරංශයක් කරන එක උවමනාවෙන්ම බැහැර කරලා මම කියවීමෙන් පස්සෙ මට දැනිච්ච ටික විතරක් ලියන්නෙ ඒකෙන් පොත නොකියවූ කෙනෙකුට ලිපියෙන් පලක් නොවන විත්තිය දැනගෙනම. ඒ තරමට ඒ කියන්න තියෙන විස්තර මට වැදගත් සහ හදිස්සි හින්ද.

කව්වා කතාව කියන විදිහෙන් මට දැනිච්ච පළවෙනි අවුල වුණේ මේ චරිත වලට පිටතක් විතරක් දීලා තියෙන එක. පිටත විස්තර වලින් ඇතුළත ගැන අපිට හිතාගන්න වෙන එක. ඒත් ආකෘතිය වෙන්නෙ රහසේ කරන නැරඹීමක් හින්දම පිටතින් විතරක් කතාව කියන එක එතනට එක`ගයි. ඒත් ඊටත් වඩා ඒක පිටතක් විතරක් ගැන කියන කතාව ඇතුලෙන් නගරයේ ජීවිත වලට තවදුරටත් ඇතුළතක් අහිමියි කියන එක දැනවීමක්ද? ඒ දිහා බලා ඉන්න අපි විසින් දෙන හෝ යෝජනා කරන ඇතුළතක් මිස සාරයක් වශයෙන් නිශ්චිත ඇතුළතක් කව්වා චරිත වලට දෙන්නෙ නෑ. සාරය දෙන්නෙ එළියෙන් ඇතුළට.

මේ කතාව නගරයේ කතාවක්. මේ චරිත වලට තියෙන්නෙ වෙනස් වෙනස් නාගරික ප‍්‍රශ්න. මට හිතෙන්නෙ ලංකාවෙ පසු-නූතන නගරය ගැන ලියවෙන පළවෙනි නවකතාව මේක.

නගරය ගැන කියන්න කව්වා චරිත කීපයක කතා කීපයක් පාවිච්චි කරනවා. ඒ චරිත එකිනෙක නගරයේ තැන් තැන් වල නාඳුනන විදිහට මුණගැහෙනවා. ඒ චරිත අතරෙ මුණගැහෙන අතුරු චරිතවල කතා හරහා නැවත ඒ චරිත එකිනෙක සම්බන්ද වෙනවා. කව්වාගේ ආකෘතිය ඒක. මට අනුව සාර්ථක කරගන්න අමාරුම ආකෘතියක් එයා තෝර ගන්නෙ.

කොහොම වුණත් ඒක රේඛීය කතාවක් දිගේ යනවා වෙනුවට විවිධ විවිධ චරිත ඔස්සේ, මුණගැහෙන නොගැහෙන චරිත -වාහන- දේවල් එක්ක නගරයේ වියමන කරන එක ඇත්තටම නගරයට කරන සාධාරණයක්. කතාවෙ තේමාවට තමන්ගෙ ආකෘතියෙන්ම අනුගත වෙන එක රහස් කවුළුවේ තියෙන සාර්ථකම මොහොත. මං හිතන්නෙ අපි ජීවත්වෙන හයිබි‍්‍රඞ් නගරෙ හයිඩි‍්‍රඞ් සම්බන්දතා වලට කව්වා රහස් කවුළුවකින් එබෙනවා.

මේ චරිත හැමෝටම තෝරා ගැනීම් තියෙනවා. ඒ හැමෝගෙම සම්බන්ධතා අපි විශ්වාස කරන රේඛාවෙන්, සම්ප‍්‍රදායෙන් කොයි විදිහකින් හරි එලියට තල්ලූ වෙලා තියෙනවා. උදා විදිහට මේ කතාව ඇතුලෙ කිසි කෙනෙක් එක්කෙනෙකුට විතරක් ආදරේ කරන්නෙ නෑ. විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යාව ඉඳන් ගුවන් සේවිකාව දක්වා හැමෝටම ආදරේදි ඔප්ෂන් තියෙනවා. මං හිතන්නෙ ඒකයි නරගය.

අපි ගොඩක් වෙලාවට හිතන්නෙ අපි පාවිච්චි කරන තාක්‍ෂණය තියෙන්නෙ අපිට එළියෙන් කියල. කොයි වෙලාවකවත් ඒ තාක්‍ෂණය විසින් නැවත අපේ ජීවිතේ සිතියම වෙනස් කරාවි කියල අපි හිතන්නෙ නෑ. උදා විදිහට හයිබි‍්‍රඞ් කාර් එකක් හරි ඩුවල් සිම් ෆෝන් එකක් හරි එක්ක අපේ ජීවිතෙත් වෙනස් පරිණාමයක් ගන්නවා කියල අපිට තේරෙන්නෙ නෑ. ඒත් තාක්‍ෂණය කියන්නෙ අන්තිමට අදහසක්. ඒ අදහස යට තියෙන්නෙ මනුස්ස උවමනාවක්. අපේ තාක්‍ෂණය කියන්නෙ අන්තිමට අපේ ගැඹුරු ආශාව.

මේ නගරය ඇතුලෙ අපි ගත කරන්නෙ ප‍්‍රදර්ශනකාමී ජීවිත. අපේ ඇඳුම් විලාසිතා වාහන විලවුන් හැම පාරිභෝජනයක්ම අරා සිටින්නේ ඒ ප‍්‍රදර්ශනකාමයේ තෘප්තිය. අහස උසට නගින වීදුරු බිල්ඩින්ග් අවධාරණය  කරන්නෙ නගරයේ අසීමිත ප‍්‍රදර්ශනකාමය. අපි එකිනෙකා මුණගැහෙන්නෙ ඒ ප‍්‍රදර්ශනකාමයේ ෆෙටිෂ ඇතුලෙන්. මේ කිසි දෙයක් කව්වා අතින් විනිශ්චය වෙන්නෙ නෑ. ඒ වෙනුවට ඒ කාමය දිගේ ගලායන ජීවිත සහ ඒවායේ ඉවුරු ගැන තවත් රෝගී නැරඹුම්කාරී ඇසක් වීමේ ආස්ථානය එයා ගන්නවා. ප‍්‍රදර්ශනකාමය දෙස බලා සිටින නැරඹුම්කාමී අපි. තාක්‍ෂණයේ ඇතුළාන්ත ආශා ගතිකය කව්වා ජීවිත වලට ගේනවා. ප‍්‍රදර්ශනකාමය සහ නැරඹුම්කාමය අතර දෝලනය.

හැම චරිතයක්ම හුදකලා න්‍යෂ්ටික, දරුවන් අහිමි නාගරික කුටුම්භ ඇතුලට දාන කව්වා විශ්ව විද්‍යාලෙ පද්මිගේ චරිතය විතරක් ගමට සම්බන්ද කරනවා. මේ කතාවෙ එකම ඉමෝෂනල් ත්‍රෙඞ් එක හැදෙන්නෙ පද්මි හරහා. වෙන කිසිම චරිතයකට හීනයක් නැති වෙද්දි පද්මිට, ටානියාට විතරක් තාම හීන තියෙනවා. නගරයට ෆැන්ටසියක් නෑ. නගරයෙ තියෙන්නෙ එතන, ඒ මොහොතෙ, හිස්කම විතරයි. නගරයේ ජීවිත දරා ඉන්නෙ සාරයක් අහිමි ඒ පරාරෝපිත හිස්කම. ඉමෝෂනල් වෙන කෑල්ල තියෙන්නෙ ගමේ.

කව්වා මේක ලස්සනට කියනවා. පොතේ තැන් තැන්වල එයා සමනලයෙක් ගැන කතාවක් කියනවා. මේ සමනළයා ගැන මුලින්ම අර්ත කතනය දෙන්නෙ මැරෙන්න වැටිලා ඉන්න පිස්සු මැහැල්ලක්. එයා කියනවා සමනල්ලූ යන්නෙ දිව්‍යලෝකෙ දිහාවට කියල. නගරයේ ෆැන්ටසියක් තියෙන එකම කොටස පිස්සු මහල්ලන් විතරයි. ඒ සමනළයා පද්මිගේ නිල්වලා ග`ගබඩ ගෙදර මිදුලෙ නිතර ඉන්නවා. වැඩියෙන්ම සමනල්ලූ ඉන්නෙ පද්මිලාගෙ ගමේ මිදුලෙ. කිඹුල්ලූ කාලා මැරුණත් ඒක අන්තිමට සමනල්ලූ ඇවිත් අරන් ගිය කතාවක් වෙනවා. ෆැන්ටසිය ඒ තරම් ප‍්‍රබලයි.

නගරයේදි මේ සමනළයා අපිට මුණගැහෙන්නෙ කීටැග් ඇතුලෙ ගල් වෙලා. නැත්තං කඩදාසි බරුවක් ඇතුලෙ හිරවෙලා. එහෙමත් නැත්තං ටීවී එකක් ඇතුලෙ. නගරය කියන්නෙ හීන ඝනීභූත කරපු පුරවරයක්. එහේ හීන ඉගිල්ලෙන්නෙ නෑ.

නාගරික ජීවිත වලට දේශපාලනය අදාල නෑ. සුදු වෑන්, උද්ඝෝෂණ මේ හැම දෙයක්ම ගමෙන් නගරයට සිද්ද වෙන ආක‍්‍රමණ. නැත්තං නාගරික ජීවිතවල දේශපාලනය වෙනස්. ඒවා තීරණය වෙන්නෙ වේගවත් අසහනකාරී පරිභෝජන සංස්කෘතිය ඇතුලෙ. ඒක හින්ද ආණ්ඩු එක්ක ප‍්‍රශ්නයක් නගරයට නෑ.

මේ වේගය, බහුලතාවය සහ පරාරෝපණය ඇතුලෙ තාමත් වැඩ කරන (නැත්තං එල්ලිලා ඉන්න) සාම්ප‍්‍රදායික සංකල්ප වලට මොකද වෙන්නෙ? කසාදය සහ ආදරය කියන සංකල්ප හයිබි‍්‍රඞ් වෙන එක ගැන තියුණු අදහසක් කව්වා අරගෙන එනවා. තවදුරටත් නගරයේ අතිශය න්‍යෂ්ටික වූ අපාර්ට්මන්ට් පවුලෙ විවාහ සංස්ථාව කොහොම වෙයිද? ඒක භාර්යා, ඒක පුරුෂ විවාහය කියන්නෙ තවදුරටත් නගරයේදි හිස් සංකල්පයක් විතරක් වෙද්දි ආදරය ගැන නිර්ණායක වෙනස් කර ගැනීම කව්වා චැලෙන්ජ් එකක් විදිහට ගේනවා.

මං හරිම ආසයි අන්තිමට නියම් අනියම් පෙම්වතුන් හතර දෙනා සෝපාවක් උඩ නතර වෙන තැනට.   එතකොට එලියෙන් ඇහෙන මොන ආගමේද කියන්න බැරි හ`ඩට. මේ අලූත් සම්බන්දතා රටාවට ආගමක් උවමනා කරලා තියෙනවා. ඒක මෙච්චර කාලයක් තිබ්බ කිසි ආගමක් නෙමෙයි. වෙන විදිහකට කිව්වොත් නගරයේ අපිට අපේ ආගම් අහිමි වෙමින් යනවා. ආයිමත් කැළණි විහාරෙන් ඒ පව් හෝදගෙන අලූත් වෙන්න අමාරුයි. අපිට නැවත අපිට හරියන ආගමක් නිර්මාණය කර ගන්න සිද්ද වෙනවා.

කව්වාගෙ රහස් කවුළුවෙන් මං දැක්කෙ මේ කතාව. ඒක කොයිතරම් තියුණු සහ ආහ්ලාදජනක වුණත් කතාවෙ සමස්ත අවසානය මට ටිකක් මදි වගේ දැණුන. ආකෘතියක් ඇතුලෙ ධාරානිපාත හරඹයක් කරන හින්දම කව්වා මේ අන්තිම කෑල්ලෙදි හිරවෙනවා කියලයි මට හිතෙන්නෙ. සාමාන්‍යයෙන් ගොඩක් මල්ටි ප්ලොට් කතා වලට මේ අවසානය ජයගැනීමේ අභියෝගය අමාරු වෙනවා. ඒක ආකෘතියේ දැඩිබව විසින්ම කර්තෘව අසාර්ථක කිරීමේ අනිවාර්යයක්.

ඒ වගේම කව්වාගේ පොතට පසු- අදහසක් වුණත් මට හිතෙනවා ඉහළ මධ්‍යම පාංතික ජීවිත ගැන කියන කොට තාමත් අපි ගොඩක් අසමත් වෙනවා කියල. කව්වා කතාව පටන්ගැන්මෙදි ලෑන්ඞ් රෝවර් එක පස්සෙ නොයන්න ගන්න තීරණය අහම්බයක් නෙමෙයි. ඒ තීරණය හරහා මේ පොතේ වුණත් අපිට නැවත මුණගැහෙන්නෙ සිංහල බෞද්ද ඉහළ මධ්‍යම පංතිය. ඒකට යම් කිසි මූලයන් හෝ සාරයන් තියෙනවා වගේම අපිට පුළුවන් වෙනවා ලේසියෙන්ම අපේ තත්වයන් වලින් මේ චරිත වලට සාපේක්‍ෂතා ගොඩනගන්න. ඒත් එහෙම නොවන, රටේ සාම්ප‍්‍රදායික මූලයන් එක්ක කිසිම ගණුදෙනුවක් අහිමි පූර්ණ පරාරෝපිත මධ්‍යම පංතියේ ජීවිතය ගැන අපිට ලියන්න කිසි දෙයක් නෑ. සෙක්ස් හෝ සල්ලි කියන සිංහල බෞද්ද මධ්‍යම පංතියේ දුප්පත් උවමනා දෙකට පිටින් (අපේ උවමනාවන් ඒ පංතිය මත ප‍්‍රක්‍ෂේපනයෙන් ඒකට සාපේක්‍ෂ තේරුම් හැදීමෙන් තොරව) මේ කියන පංතියේ සැබෑ තෘප්තිය ප‍්‍රතිනිර්මාණය කරන්න තාම අපි අසමත් කියල මට හිතෙනවා.

ඒත් මීට කලින් කවදාවත් කෙනෙක් නොගිය දුරක් කව්වා මේ රහස් කවුළුව ඇතුලෙන් යනවා. මට දැනෙන ප‍්‍රධානම සහ තීරණාත්මකම කාරණය වෙන්නෙ මේ කියවීම නැරඹීමක් කිරීම හරහා අපිවත් ඒ අත්දැකීමේ කොටසක් කරන එක. බාහිරයයි අන්තර්ගතයයි දෙකම එකක් කරලා ගන්න එක. ඒ හරහා හොඳ නරක හෝ ආචාර ධර්මීය විනිශ්චයන් මගහරිමින් ඒක අපේ අඳුරු නැරඹුම්කාමී ආශාවක් කරන එක. ඒ පොත කියවීමම අපි ඒ ආශාවට නතු වීමක්.

මේක කව්වාගේ පළවෙනි වැඬේ. ඒ වගේම ඒක ලංකාවෙ බියුටිෆිකේෂන් කරන ලද නගරය ගැන ලියවෙන පළවෙනි වැඩෙත් මේක.  මේ වියමන ගැන, මේ සංකල්ප ගැන නැවත නැවත කතිකා ඇති වෙන එකයි වැදගත්. ඒකට හේතුව ඒ හරහා අපිට අපේ ජීවිත, අපේ අත්දැකීම්, අපේ විපරීතය කතා කරන්න පුළුවන් භාෂාවක් හදාගන්නත්, ඒක නිර්මාණයට ගේන විදිහ ගැන ගැඹුරෙන් හිතන්නත් ඉඩ හදාගන්න පුළුවන් වෙන එක.

වෙන විදිහකින් කිව්වොත්  නාගරික ආත්මය තේරුම් ගන්න පුළුවන් අලූත් ආගමක් අපි නිර්මාණය කරන එක.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, September 27, 2014

පොරක් වෙනවද- බරක් වෙනවද?



ළ`ගදි දවසක ඔටාරා ඔඩෙල් එකෙන් අයින් වෙලා ගියා. ඒක එයා අවුරුදු 50 පිරෙද්දි ගත්ත තීරණයක්. ලංකාවෙ ගොඩක් උගත් බුද්ධිමත් චරිත වලට අහිමි සම්පූර්ණත්වයක් හැඩයක් තමන්ගෙ ජීවිතේට දෙන්න ඔටාරාට පුළුවන් වුණා කියල මට හිතුණ. එයා තමන්ගේ ජීවිතය ඉතාම හොඳට සහ තමන්ගෙ ඇතුළතට අවශ්‍ය විදිහට ඩිසයින් කරනවා කියල මට හිතුන. අපිට නිතර මුණගැහෙන සමාජ දේශපාලන ක‍්‍රියාකාරීන් ගොඩක් උත්සාහ කරන්නෙ ලෝකෙට හැඩයක් දෙන්න. ලෝකය නැවත නිර්මාණය කරන්න. ඉතින් තමන්ගෙ ජීවිතේට ඒ අය තේරුමක් දෙන්නෙ බාහිරින්. ඒත් වෙළඳාම මැද්දෙ ලිප්ටන් හන්දියෙ ඔටාරාට පුළුවන් වෙනවා ඊට වඩා සවිඥාණක බවක් තමන්ගෙ ජීවිතේට දෙන්න. එයා විසින් ඊළ`ගට කරන්න යන සත්තුන්ට උදව් කරන එක කොයිතරම් හරි හෝ වැරදි පියවරක්ද වගේ දෙයක් නෙමෙයි මං මෙතන කියන්නෙ. තමන්ගේ ජීවිතය යම් කිසි විදිහකට තමන් විසින්ම නිර්මාණය කර ගැනීමක්. ඒ නිර්මාණය හරහා තමන්ට අවශ්‍ය සමාජය යළි නිර්මාණය කිරීමක්. හරි ටර්මිනොලොජි එකෙන් කිව්වොත් තමන්ව බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් කර ගැනීමක්.

ඔටාරා විසින් පටන්ගත්ත සාප්පුව ඔඩෙල් වුණාට බ‍්‍රෑන්ඞ් එක වුණේ ඔටාරා. ඒක හින්දම එයා එතනින් ගියාට පස්සෙ මට ඔඩෙල් එක කියන අදහස නැති වුණා. ඒක මගේ පුද්ගලික දෙයක් වුණත් තවත් කීප දෙනෙකුට හෝ ඒ හැ`ගීම ඇති වෙන්න ඇති බව මට ෂුවර්. 

මං මෙතනදි ඔටාරාව පැත්තකින් තියාගෙන කතා කරගෙන යන්නෙ මිනිහෙක් බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් දක්වා වෙනස් වීම නැත්තං මිනිහෙක් සහ බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් වශයෙන් පැවතීම කියන කාරනේ. මං දන්නවා මේක අහපු ගමන් ලාංකිකයො නම් සෑහෙන අවුල් වෙන කතාවක්. අපි බ‍්‍රෑන්ඞ් වලට හරිම මෝඩ හේතු ගානක් ඉස්සරහට දාගෙන විරුද්දයි සහ අපි බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් වෙනවා කියන එක සෑහෙන මනුස්සකම වගේ ප‍්‍රශ්න වලට උත්තර දෙන්න වෙන තත්වයක්. උදා විදිහට මෑතක ෆේස් බුක් එකේ පෝස්ට් එකක් පළවුනා.

‘කිහිල්ල ගඳයි කියල අපිට ඉගැන්නුවෙ ඩියොඩ‍්‍රන්ට් කොම්පැණි
දාඩිය ගඳයි කියල අපිට ඉගැන්නුවෙ පර්ෆියුම් කොම්පැණි

තව ටික දවසකින් එකෙක්ගෙන් එකියකගෙන් සැනසෙන්න එපා කියල උගන්නයි කොන්ඩම් කොම්පැණි’
කොම්පැණි වලට විරුද්දව ආපහු ගල්යුගයට යන්න යෝජනා කරන මේක දැක්ක ගමන් මට හිතුනෙ අපිට හැම වැදගත් දෙයක්ම කියල දීලා තියෙන්නෙ කොම්පැණිනෙ එතකොට කියල. නැත්තං අපි මෙලෝ රහක් නෑ මේ පෝස්ට් එකට අනුව. කොහොම වුණත් මේ තියෙන්නෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් වලට අපේ තියෙන විරෝදය. අපි තාම ලෑස්ති නෑ වෙළඳපොල යතාර්ථයක් හැටියට බාර ගන්න. මාර්කට් එක ජීවිතේ කොටසක් කර ගන්න. අපි කැමති කිහිලි ගඳ ගහන, නොනාන, ඒත් ඒක ගෑනියෙකුගෙන් හෝ මිනිහෙකුගෙන් සැනසෙන ජාතියක් විදිහට ජීවත් වෙලා මැරිලා යන්න.

ඒත් ඔටාරාගෙ කතාව වෙනස්. සාමාන්‍යයෙන් මොඞ්ල් කෙනෙකුට ලංකාවෙ උරුම වෙන අවාසනාවන්ත ජීවිතේට වෙනස්  ජීවිතයක් අත්දකින්න එයාට පුළුවන් වුණා. ඒකට හේතුව අනිත් මොඞ්ල්ස් ලා අනුන්ගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් විකුණමින් ජීවත් වෙද්දි ඔටාරා එයාගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් හදන එක. වෙන විදිහකට කිව්වොත් නයිකි, රීබොක්, හිල්ෆිගර්, බීඑම්, ජගුවර් වලින් තමන්ගෙ ජීවිතයට හැඩයක් දෙන්න හදනවා වෙනුවට එයා තමන්ගේ ජීවිතයෙන් හැඩයක් එළියට නිර්මාණය කළා. අනුන්ගෙ විලාසිතාව වෙනුවට එයාට විලාසිතාවක් තිබුණ.
ෂන් පෝල් සාත‍්‍ර ලස්සන කතාවක් කියනවා. ‘ඔයා නිදහස්. ඒක හින්ද තෝරා ගැනීම කරන්න. ඒ කියන්නෙ අලූත් හඳුන්වාදීම් කරන්න..’

ෆැෂන් වෙනුවට ස්ටයිල් කියල චාර්ල්ස බුකොව්ස්කිත් කියන්නෙ මේ අදහසමයි. බල්ලන්ට වුණත් ස්ටයිල් එකක් තියෙනවා කියල එයා කියනවා. එළියෙ ඉන්න මිනිස්සුන්ට වඩා හිරේ ඉන්න මිනිස්සු අතර ස්ටයිල් එක දැකලා තියෙනවා බුකොව්ස්කි කියනවා. හන්ටර් තොම්ප්සන් ඔලූවට වෙඩි තියා ගනිද්දි එතන ස්ටයිල් එකක් තිබුණ. ඒක ෆැෂන් එකකට වඩා වෙනස්.

තමන්ගෙ ජීවිතයට මේ ස්ටයිල් එක දෙන එක, නැත්තං තමන්ගෙ ජීවිතය නිර්මාණය කරන එක තමයි තමන්ව බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් කරනවා කියන්නෙ. ඇත්තටම තමන් දන්නා- නොදන්නා පැවැත්මක් වුණු තමන් සහ මේ නිර්මාණය කරන තමන් අතර පරතරයක් තියෙනවා.

ලංකාවෙ ගොඩක් වෙලාවට සංස්කෘතික අවකාශයේ මේ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක හදද්දි තමයි අපි ‘පොරක් වෙන්න හදනවා’ කියන්නෙ. මට හිතෙන්නෙ පොරක් වෙන්න හදන එක හොඳයි. සමහර වෙලාවට ඒ හදන හැදිල්ල දැක්කම ඔක්කාරයක් ඇති කරන්න පුළුවන් වුණත් කවුරු හරි පොරක් වෙන එක හොඳයි. එක පැත්තකින් ඒක නිර්මාණශීලී වැඩක් වගේම සමාජය පැත්තෙන් ඒක ගොඩක් හිතකර දෙයක්.

ඇත්තටම බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් පුද්ගලයෙකට වඩා සමාජයට වග කියනවා. මොකද බ‍්‍රෑන්ඞ් එකකට තියෙනවා සමාජ ගිවිසුමක්. ඒත් පුද්ගලයෙකුට මනුස්සකම වගේ අතාර්කික තත්ව ඇතුලෙ මේ වගකීමෙන් පැනලා යන්න පුළුවන්. බ‍්‍රෑන්ඞ් එකකට සිද්ද වෙනවා අනිවාර්යෙන් නැවත තමන්ගේ ක‍්‍රියාවට උත්තර දෙන්න. 
ඒ වගේ්ම බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් සම්පූර්ණයෙන් සමාජයට අයිතියි. ඒක හින්ද ප‍්‍රතිරූප කියන ඒවට මොනවා කළත් ඒක සමාජ අයිතියක් කියල දරාගන්න සිද්ද වෙනවා. මේ ප‍්‍රතිරූප කියන්නෙ බ‍්‍රෑන්ඞ්ස්. ඒවට කරන පහරදීම් හෝ කෙළවීම් කොහෙත්ම පුද්ගලික නැහැ.

මේ වෙද්දි අපි දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව පුද්ගල- බ‍්‍රෑන්ඞ්ස් විදිහට වැඩ කරමින්් ඉන්නවා. උදා විදිහට අශෝක හඳගමගෙන් ගෝටාබය එක්ක තියෙන යාලූකම මොකක්ද වගේ ප‍්‍රශ්න එන්නෙ හඳයාගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් වැලියු එකත් එක්ක. හඳගම කියන බ‍්‍රෑන්ඞ් එක අපිට වමේ කෑලි වලින් ප‍්‍රශ්න කරන්න පුළුවන්. ඒත් විමල් වීරවංසව එහෙම බෑ. ජවිපෙ හිටපු වීරවංස පෙරමුණේදි ආපහු එයාව රීලෝන්ච් කරනවා. බ‍්‍රෑන්ඞ් එකේ අනන්‍යතාව වෙනස් කරනවා. සමාජ ගිවිසුම වෙනස් කරනවා.

‘මිනිස්සුන්ට ස්වභාවයක් නෑ. තියෙන්නෙ ඉතිහාසයක් විතරයි’ කියල ඔර්ටේගා යි ගැසෙට් කියන ස්පාඤ්ඤ දාර්ශනිකයා කියනවා. ඒ කියන්නෙ මිනිස්සුන්ට පුළුවන් තමන්ව යළි යළිත් නිර්මාණය කරන්න. ඉතිහාසය වෙනස් කරන්න. 

අපි අපි විසින් සවිඥානිකව බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් විදිහට නිර්මාණය නොකරනවා කියන්නෙ අවිඥාණිකව අනුන්ගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් වෙනුවෙන් පාවිච්චි වෙනවා කියන එක. හරියටම දේශපාලන පක්ෂ වෙනුවෙන් පාවිච්චි වෙනවා වගේ. මේ කියන කතාවට එන්න ටිකක් ගැඹුරින් පුද්ගලිකත්වය ගැන දැනීමක් අවබෝධයක්  ඕන. ඒක නැතිතාක් අපි අර අනුන්ගෙ විලාසිතා අඳින මොඞ්ල්ස්ලා වගේ විතරයි.

‘මට  ඕනි නෑ මගේ උගුරෙ අනුන්ගෙ කඩ දාන්න. මං දානවා නං දාන්නෙ මගේ කඩයක් විතරයි’ අජිත් කුමාරසිරි නිතර තමන්ගේ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක ගැන අදහස කියනවා. 

තමන්ව බ‍්‍රෑන්ඞ් කර ගනිද්දි තියෙන ලොකුම අභියෝගෙ වෙන්නෙ තමන්ව ඇත්තට ප‍්‍රකාශ වෙන්න කොයිතරම් ඉඩක් හදාගන්න පුළුවන්ද කියන එක. උදා විදිහට බුදුන්ගෙ සාසනේ මහණ වෙලා තමන්ව බුද්ධ ශ‍්‍රාවකයෙක් විදිහට බ‍්‍රෑන්ඞ් කර ගන්න හෝ කතෝලික දේවගැතිවරයෙක් විදිහට තමන්ව බ‍්‍රෑන්ඞ් කර ගන්න කෙනෙක් තෝර ගන්නෙ තමන්ව වඩාත් සීමා කර ගැනීම. තමන්ගේ නිදහස යටපත් කර ගැනීම. ඒත් අපිට පුළුවන් නම් අපිව වඩාත් සන්නිවේදනය කරන්න පුළුවන් විදිහට, අපේ වෙනස්කම්, විශේෂතා, දුර්වලතා හැමදේකටම ඉඩක් තියෙන වඩාත් මානුෂීය බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් විදිහට අපිව නිර්මාණය කරන්න (හරියට රොක් ආර්ටිස්ට් කෙනෙක් වගේ) අපිට සමාජය එක්ක කරන්න පුළුවන් ගණුදෙනුව වඩාත් ගැඹුරු සහ අර්ථවත් වේවි.

මෑතක සුජීව ප‍්‍රසන්න ආරච්චි සන්නස්ගලගේ අම්මා පොත ගැන ෆේස් බුක් එකේ පොඩි අදහස් පළකිරීමක් කරලා තිබුණ. අවාසනාවකට ඒ ලියුම දැන් හොයා ගන්න බෑ. එතනදි සුජීව කියනවා සන්නස්ගල කියන්නෙ ලංකාවෙ සාර්ථකම වෙච්ච බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක් කියල. ඇත්තටම තමන්ගේ ජීවිතය යළි තමන්ට අවශ්‍ය විදිහට නිර්මාණය කර ගැනීමේ වැදගත්ම කාරණේදි සන්නස්ගල මාර චරිතයක්. එයා අන්තිමට අපි නොදන්නා එයාගෙ ළමා වියට ගිහින් අම්මව පවා යළි නිර්මාණය කරනවා. තමන්ගේ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක පදනමේ ඉඳන්ම ශක්තිමත් කරනවා. එතකොට පුද්ගලික (ඇත්ත) සන්නස්ගලව අපිට කොතනකදිවත් මුණගැහෙන්නෙ නැද්ද? අපිට නොස්තැල්ජික් ප‍්‍රශ්නයක් එන්න පුළුවන්. මං හිතන්නෙ ඒ පුද්ගලික සන්නස්ගලගෙන් අපිට ඇති වැඬේ මොකක්ද කියල. අපිට වැදගත් වෙන්නෙ මිනිහෙක් සමාජය එක්ක ගණුදෙනු කරන ලක්ෂ්‍යය විතරයි. 

හයිඩගර් ‘බීන්ග් ඇන්ඞ් ටයිම්’ කියන පොතේ කතා කරනවා අපේ සමාජ ජීවිතය කියන්නෙම කතිකාව නැත්තං ඩිස්කෝස් එකකින් කරන නිර්මාණයක් කියල. ඩිස්කෝස් එකක් පවතින්නෙම කටින් කට යන වචනයෙන්. ඉතින් අපිට අපේ සැබෑ පැවැත්ම අත්පත් කරගන්න  ඕන නම් අපිට වෙනවා අපේ පැවැත්මේ ගැඹුර, අපිට අනන්‍ය වුණු ස්වභාවය හොයාගන්න සහ ඒක අනිත් අයට වටහා ගත හැකි ආකාරයකින් (ලෞකික විදිහකින්* එලියට ප‍්‍රකාශ කරන්න. හයිඩගර් මේ කියන්නෙ අපි සවිඥානකව සමාජය ඇතුලෙ අපිව ගොඩනැගිය යුතු විදිහ ගැන. අපේ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක නිර්මාණය කරන්න අවශ්‍ය සවිඥානක බව ගැන.

ඉස්සෙල්ලා කිව්වා වගේම මේ වෙද්දි අපි දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව බ‍්‍රෑන්ඞ් වෙමින්/ බ‍්‍රෑන්ඞ් වලට පාවිච්චි වෙමින් යනවා. ඩිජිටල් ජීවිතය ආරම්භ කරනවත් එක්කම අපේ ෆේස් බුක් පිටු වලින්, අපි ෂෙයාර් කරන, ලයික් කරන, කමෙන්ට් කරන දේවල් වලින් අපි වර්චුවල් අපිව නිර්මාණය කරමින් ඉන්නවා. මේක ගැන දැනුවත් බවක් නැති ෆේස් බුක් පිටු තමයි බලන්න අප්පිරිය. කිසිම සම්බන්ධයක් නැති, තේරුමක් නැති ඉබාගාත හැමදේම බෙදාහරිමින් ඉන්න එක තමයි අනුන්ගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් වෙනුවෙන් පාවිච්චි වෙන අයගෙ තත්වය.

මේ වර්චුවල් දේම අපේ ඇත්ත (කියල කියන) ජීවිතෙත් වෙන්න  ඕන කියලයි මගේ අදහස. අපි නොදැනුවත්ව අනුන් අතින් නිර්මාණය වෙන්න ඉඩ නොදී අපි විසින් අපිව නැවත නිර්මාණය කර ගන්න  ඕන. එතනදි අපේ ජාතිකත්්වය, ආගම මේ හැමදෙයක්ම ඉතිහාසය විසින් තීරණය කරන්න නොදී නැවත තෝරාගැනීමක් කරන්න අපිට පුළුවන්. අපේ සමාජ ගිවිසුම අපි සකස් කරන්න  ඕන.

රසල් බ‍්‍රෑන්ඞ් මේ ප‍්‍රතිරූප, බ‍්‍රෑන්ඞ්ස් ගොඩනගා ගැනීම ගැන වෙන දේශපාලන කතාවක් කියනවා. එයා නළුවෙක්, කොමඩියන් කෙනෙක්, නිවේදකයෙක් විදිහට මිනිස්සු එක්ක කරපු ගණුදෙනුවට වෙනස්ව පස්සෙ හිතන්නෙක් විදිහට වෙනම අනන්‍යතාවයක් ගොඩනගා ගන්නවා. එයාගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් එකට වෙන වටිනාකමක් දෙනවා.

එයා කියනවා සෙලිබි‍්‍රටි කෙනෙක් (තරුවක්, පොරක්, බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක්) වීමේ ඇත්ත කාර්යභාරය මොකක්ද කියල. පළවෙනි දේ හොඳ කැරිස්මා එකක්් තියෙන්න  ඕන. ලෝකෙ වෙනස් කරන්න යන ගොඩක් අයට ඒක නෑ. කැරිස්මා එක කියන එක තීරණාත්මක අවශ්‍යතාවයක්. ඒත් ඒකෙ සහෝදර ගුණය සෙක්සිනස් වගේම කැරස්මා කියන එකත් අපිට දැන් එපා වෙලා තියෙන්නෙ. ඒත් කරන්න  ඕන ඒක අත්අරින එක නෙමෙයි. වැඩියෙන් වගා කරන එක. සමාජයක් අදහස් වලින් විතරක් වෙනස් කරන්න බෑ. ඒ අදහස් වලට මිනිස්සු එකතු කරන්න නම් ඒවා ආකර්ශනීය විදිහට ඉදිරිපත් වෙන්න  ඕන. ඒවා ඇත්ත වුණාට මදි.  ඕන හොඳ අදහසකට සිද්ද වෙනවා මේ ගෝෂාකාරී අදහස් වෙළඳපොලට වැටිලා තරගකරන්න. වැඩියෙන්ම වැදගත් දේ වෙන්නෙ එලියට අපිව ඇහෙන එක. ඇත්තටම වඩාත් නිර්මාණශීලීත්වයක් සහ හැකියාවක්  ඕන කරන්නෙත් ඒකට’

අපේ පුද්ගලික ජීවිතයට වඩා බ‍්‍රෑන්ඞ් එකක ජීවිතය විශාලයි. පුද්ගලයාගේ ජීවිතය කෙලවර වුණත් එයාගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක මැරෙන්නෙ නෑ. හේතුව බ‍්‍රෑන්ඞ් එක සමාජයේ උවමනාවන් එක්ක ගැටගැහිලා තියෙන හින්ද. මාර්ටින් වික‍්‍රමසිංහලා, සයිමන් නවගත්තේගමලා, අනගාරික ධර්මපාලලා විතරක් නෙමෙයි හිට්ලර්ලා පවා තාමත් මැරුණෙ නැත්තෙ ඒකයි.

මගේ අදහස හැමෝම පොරවල් වෙන එක හොඳයි. කිසි හැඩයක් නැති රැුළක එකෙක් වෙනවට වඩා තමන්ගෙ ජීවිතය යළි ගලපා නිර්මාණය කර ගැනීම කියන කාරණය මිනිහෙක් විදිහට වැදගත්.  ඕෂො එක තැනක කියනවා පරිණාමය කියන කාරනේ මෙතනින් අහවරයි. මෙතනින් එහාට තියෙන්නෙ විප්ලවයයි කියල. (ඉවොලූෂන් සහ රිවොලූෂන්). මේ විප්ලවය කියන්නෙ වමේ විප්ලවය නෙමෙයි. තමන්ව සවිඥාණකව යලි නිර්මාණය කිරීමට. ඉතිහාසය වෙනස් කිරීමට. තමන්ගෙ බ‍්‍රෑන්ඞ් එක හදන එකට.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, September 20, 2014

සොමියට වරෙන් පුතා අගුල් දාලා නෑ දොරේ



මගේ අතිජාත මිත‍්‍රයා චන්දන ප‍්‍රසන්න දවසක් අමුතු කතාවක් කිව්වා. ඌ කතා කරන්නෙ ගොඩක් අඩුවෙන් වගේම කිව්වොත් කියන්නෙත් අංජබජල් කතාවක්.

‘ඔය දඩයම් වලට පුරුදු වෙච්ච එකෙන් ආපු දෙයක් වෙන්න  ඕනි පාර්ටි දානවා කියන එක. මොකද කොහොමටත් දඩයමෙන් ලොකු සතෙක් එළා ගත්තම ඒක තනියෙන් කාලා ඉවර කරන්න බැරි වෙනවනේ. අනික කල් තියාගන්නත් බෑ, නරක් වෙනවා. එතකොට හොඳම දේ කට්ටියම එකතුවෙලා පාර්ටියක් දාලා මේක කාලා ඉවර කරන එක. වෙන දවසක වෙන එකෙක් ලොකු සතෙක් එලා ගත්තමත් ඒක ඒ විදිහටම වෙනවා. එතකොට පාර්ටි කියන එක ඒ සංස්කෘතියෙ කෑල්ලක් විදිහට හැදෙනවා.

ඒත් කෘෂිකාර්මික කතන්දරේ ගත්තම සම්පූර්ණයෙන් අනිත් පැත්ත. ඒකෙ එක කාලෙකටයි අස්වැන්න එන්නෙ. ආයිත් එන්නෙ නෑ. එතකොට ඒ අස්වැන්න කොහොම හරි අනිත් කාලවලට ඉතුරු කර ගන්නයි හිතන්නෙ. ඒවා නරක් වෙන්නෙත් නෑ. පුළුවන් තරම් පවුල ඇතුලටයි, පුද්ගලික විදිහටයි දේවල් හැඩගැහෙන්නෙ. ඒක හින්ද පාර්ටි දානවා වගේ දේවල් මේ සංස්කෘතියට සෙට් වෙන්නෙ නෑ. සාමූහිකව දේවල් විඳින බෙදාගන්න එකක් වෙනුවට වැඩියෙන් පුද්ගලික ඉතුරු කරන්න බලන වර්ගයක් විදිහටයි හැදෙන්නෙ....’

ඒක ඌ විස්තර කළේ බටහිරට වෙනස්ව පෙරදිග අපේ සංස්කෘතියෙ මේ සාමූහික විනෝද වීමේ ආකාරයන් හරියට හැදෙන්නෙ නැත්තෙ ඒක ආහාර සපයාගැනීමේ සංස්කෘතියක් විදිහටම මූලික සළකුණු කිරීමක් සිද්ද වෙන හින්ද කියල. ඒ විදිහටම හරියටම කියන්න බැරි වුණත් ටිකක් හිතලා බලන්න පුළුවන් දේවල් ටිකක් මේ හරියෙ ගැවසෙනවා කියල මට හිතුන.

ලංකාවෙ පාර්ටි දානවා වෙනුවට සිංහල බෞද්ද ක‍්‍රමය දාන දෙන එක. දැන් උපන්දින පාර්ටි වගේ දේවල් පවා දානමාන වලට පෙරලි පෙරලි එන්නෙ. අපි හිතන ක‍්‍රමයට අනුව එහෙම ගිලනුන්ට මහණුන්ට දාන දෙන එක පාර්ටි දානවට වඩා අර්ථවත්. ඒත් එතන තියෙන්නෙම පාර්ටියකදි සිද්ද වෙන දේ ගැන හැ`ගීමක් දැනීමක් නැතිකම.

ගොඩක් බෞද්දයො කිපෙන්න පුළුවන් වුණත් මං දකින්නෙ දානමාන මතු දවසක සැපයක් වෙනුවෙන් කරන ආමිස පූජාවල් වෙද්දි පාර්ටියක් වගේ දෙයක් ඒ වෙලාවෙ අත්දැකීමක්, විඳීමක්, වෙන ප‍්‍රතිපත්ති පූජාවට ළ`ගයි කියල. ඒකෙ සංගීතය හෝ නර්තනය හෝ වෙන මොනයම් පිස්සුවක් විදිහට හරි අපි ශරීරය ඉක්මවා යන අත්දැකීමකට සමවදිනවා. ඒ සාමූහික විනෝදය හුදු බාහිරයක් විදිහට පෙණුනට ඒකෙ අභ්‍යන්තරයට වැඩකරන කොටස වැඩියි. ඒත් මේ හැමදෙයක්ම වෙන්නෙ පාර්ටි කියන එක සංස්කෘතියක් විදිහට ඇ`ගට වැදිලා තිබුනොත් විතරයි.

ඉංග‍්‍රීසියෙන් පාර්ටි කියන වචනය වෙනස් තේරුම් දෙකක් දෙනවා. එකක් සාමූහිකව පිරිසක් විසින් සපයාගන්නා විනෝදය. සාදය කියන අදහස. තව පැත්තකින් පක්ෂය, බෙදීම කියන අදහස. එක පැත්තකින් සාමූහික බෙදාහදා ගැනීමක් යෝජනා කරන වචනයම අනිත් පැත්තෙන් හුදකලා වීමක් බෙදීමක් යෝජනා කරනවා. අපි කරන්නෙ මොන පාර්ටිද කියල තෝර ගන්න එක අපිට බාරයි.

විකිපීඩියාවට පැරඩි එකක් විදිහට හදපු අන්සයික්ලොපීඩියා එකේ පාර්ටි ගැන ලස්සන වාක්‍ය දෙකක් තිබුණ.
‘ඇමෙරිකාවෙ ඔයාට කොහේ වුණත් පාර්ටියක් හොයා ගන්න පුළුවන්’
-ඔස්කා වයිල්ඞ්

‘රුසියාවෙ ඔයා කොහේ හිටියත් පාර්ටියට හොයා ගන්න පුළුවන්’
දෙවෙනි තැනදි පාර්ටිය කියන්නෙ පක්ෂය කියන අදහස. අපි විනෝදය සොයා යාම සහ විනෝදය අපි සොයා පැමිණීම කියන දෙකේ තියෙන භයානක වෙනස මේ වාක්‍ය දෙකේ තියෙනවා.

පාර්ටි ගැන අදහස දිගේ ඔහොම ගත වෙවී එද්දි මට ඇන්ඩෘ. ඩබ්. කේ ව මුණගැහුන. ඇන්ඩෘ කියන්නෙ ඇමෙරිකාවෙ ගායකයෙක්. මියුසික් කරන කෙනෙක්. ඒත් මේ වෙද්දි එයා ෆිලොසෆර් කෙනෙක් විදිහට අලූත් අදහස් සමාජගත කරමින් ඉන්නවා. විශේෂයෙන්ම එයා විලේජ් වොයිස් ස`ගරාවට හරිම සරල ලෞකික කාරණා ගැන ලියන කොලම ගොඩක් ජනප‍්‍රිය එකක් වුණා. ඒ වගේම ඔක්ස්ෆර්ඞ් විශ්ව විද්‍යාලෙ ආරාධිත දේශකයෙක් විදිහට ගිහින් එයා පාර්ටිවල තියෙන ෆිලෝසොෆි එක ගැන කතා කළා.

”පාර්ටි කියන්්නෙම හැමතිස්සෙම සීරියස් වීමේ පීඩාවෙන් අපි ලබන නිදහස. ඒකයි පාර්ටි දාන එක අපේ ශාරීරික මානසික සෞඛ්‍යයට ගොඩක අවශ්‍ය. මං සතුට, විනෝදය කියන එක සීරියස් ගන්න කෙනෙක්. පාර්ටි කියන්නෙ අපි ඒ විනෝදය බෙදාගන්න, හොයා ගන්න තැනක්. මං පාර්ටි දාන්නෙ ජීවිතය සමරන්න.

මිනිස්සු ගොඩක් වෙලාවට හිතන්න පුරුදු වෙලා ඉන්නවා බුද්ධිමත් නම් සීරියස් වෙන්න  ඕන. මෝඩයො තමයි සෙල්ලක්කාර කියල. කිසි දේකින් ආහ්ලාදයට, විශ්මයට පත් නොවෙන, ගල්ගැහුණු මළ ස්වභාවයක් මිනිස්සු හිතනවා ප‍්‍රඥාව කියල. ගොඩක් අය සීරියස් විදිහට ඉන්නෙ ඒ අයව මෝඩ, නූගත් විදිහට අනිත් අය දකී කියල බයට. ඒත් මං කියන්නෙ ගොඩක් අයට පුළුවන් වුණොත් ‘සැබෑ මෝඩයෙක්’ විසින් අත්කර ගන්න ආත්ම අවබෝධය, ආත්්ම පරිණත බව ලබන්න ලෝකෙ මේ තරම් ගැටුම් ඇතිවෙන එකක් නෑ. ගොඩක්ම මෝඩ අනිත් අයට මෝඩයි කියල චෝදනා කරන අය බව මේ සැබෑ මෝඩයෝ තේරුම් අරගෙනයි ඉන්නෙ. තේරුම් ගැනීම කියන එක  ඕනවට අධිතක්සේරු වෙච්ච කාරණයක් කියල මෝඩයන්ට තේරෙනවා. මෝඩයො දන්නවා තමන් වගේම අනිත් කිසිම කෙනෙක් ඇත්තටම මොකක්ද වෙන්නෙ කියල දන්නෙ නැති වග.

ඔයා හැමදෙයක්ම තේරුම් ගන්න  ඕන නෑ. ඔයාට පුළුවන් නොටේෂන් දන්නෙ නැති වුණාට සංගීතයක් රස විඳින්න. මම ඉන්නෙ ඔයාට තේරුම් ගන්න නෙමෙයි. ඔයාව සතුටු කරන්නත් නෙමෙයි. මං මෙතන ඉන්නෙ ඔයාට අත්විඳින්න. මං මෙතන ඉන්නෙ ඔයත් එක්ක සාදයේ නටන්න.

මට හිතාගන්න බෑ ඇයි ලෝකෙ ගොඩක් මිනිස්සු පාර්ටි වලට අකමැති කියල. සංගීතය, කලාව, සිනහව වගේම පාර්ටි දාන එකත් ශිෂ්ටාචාරෙ මුල ඉඳන් එන දෙයක්. ඒත් හැමදාම ඒක දිහා ටිකක් පහත් විදිහට බලන පුරුද්දක් තිබුණ. මිනිස්සු හිතුවෙ ඒ විදිහට අමුම තැනින්, කෙලින්ම ජීවිතය අත්විඳින එක හරි නෑ කියල. ඒ අයට  ඕන වුනා ජීවිතයට ටිකක් උසස් තේරුමක්. පාර්ටියක තියෙන වැදගත්ම දේ වෙන්නෙ දානයක වගේ ඒකට ඉන් එහා තේරුමක්  ඕන නැති එක. පාර්ටියක තේරුම ඒ පාර්ටිය විසින්ම සම්පූර්ණ කරනවා. ඒත් දානයක තේරුම සම්පූර්ණ කරන්න නිවනක් හරි දිව්‍ය ලෝකයක් හරි මොකක් හරි  ඕනි. පාර්ටියක් කියන්නෙ විනෝදය එහි උච්චය දක්වාම අත්විඳින නිමේෂයක්.

එතනදි අපි ජීවත් වෙනවා කියන එක ගැඹුරෙන්ම අත්විඳිනවා. ඒ විනෝදය ඇතුලෙ අපේ සීමාවන් බිඳිලා ගිහින් අපිට අපිව මුණගැහෙනවා. කිසි හේතුවක් නැතුව විනෝදයේ පත්ලෙන්ම හිනාවෙන, ලස්සන මිනිස්සු අතරෙ අපිට ඒ හැමදෙයක්ම දැනෙනවා. මොකද අපි ඒ වෙලාවෙ ඒ හැමදේම හින්ද. ජීවිතේ එක්ක ආදරෙන් බැඳෙන ඒ මොහොත මාරයි.
ඒක පැවැත්ම විසින් ඉල්ලා සිටින දෙයක්. ඒ අධිකතර තෘප්තිය මැද ලබන නිදහස. පැවැත්මේ ආශ්වාදයට සමවදින නිදහස..”

(මේ ඇන්ඩෘ ඔක්ස්ෆර්ඞ් වල කරපු කතාව නෙමෙයි. ඒ කතාවට පාදක වෙච්ච අදහස් කීපයකින් මං ලිහිල්ව කරපු අනුවර්තනයක්)

මට හිතෙන්නෙ මේ පාර්ටි කියන අදහසේ මුල එන්නෙ ග‍්‍රීක ඩයෝනිසස්ගෙන්. එයා වයින් වලට අධිපති දෙවියන්. කලාවේ පීතෘවරයා. ඩයෝනිසස් තමයි මේ මත් වී ලබන විමුක්තිය  මුලින්ම දේශනා කරන්නෙ.
ඩයෝනිසස් කියන්නෙ මනුස්ස ගැහැණියකට දාව බිහිවුණු එකම දෙවියන්. එයා ඉපදෙන්නෙ සියුස්ගේ සහ සෙමිලිගේ පුතා විදිහට. සියුස් එයාගෙ බිරිඳ හේරාට හොරෙන් සෙමිලි එක්ක ආදරයක් පටන් ගන්නවා. දෙවියන් එක්ක ආදරෙන් බැඳෙන්න පුළුවන් වීම ගැන සෙමිලිටත් හරි ආඩම්බරයි. ඒත් මේ ගැන දැනගන්න හේරා පට්ට ඉරිසියාවකින් පෙළෙනවා.

සියුස් කොච්චර සෙමිලිව මුණගැහුනත් එයා එන්නෙ නිකං දැනෙන දේව ගතියක් විදිහට විතරයි. ඇත්ත ස්වරූපයෙන් පෙනී ඉන්නෙ නෑ. හේරා වෙස් වළාගෙන ඇවිත් සෙමිලිව පොළඹවනවා, ඇත්තට සියුස් දකින්න. සෙමිලි සියුස්ගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා. සියුස් ඉතින් වෙන දේ දැනගෙන වුණත් ආදරේ හින්ද ඇත්ත රූපෙන් පෙනී ඉන්නවා. ඒ වෙලාවෙම සෙමිලි පිච්චිලා රෝස් වෙලා යනවා.

කොහොම හරි සියුස් එයා හින්ද සෙමිලිට පිළිසිඳුණු දරුවා බේර ගන්නවා. එයා තමයි ඩයෝනිසස්. සියුස් ඩයෝනිසස්ව එයාගෙ කලවයට තියලා මහගන්නවා. ඩයෝනිසස් ඉපදෙන්නෙ මව් ගැබකින් නෙමෙයි සියුස්ගෙ කලවෙන්.

ඊට පස්සෙත් හේරාගේ වෛරය ඉවර වෙන්නෙ නෑ. එයා ටයිටන්ස්ලට කියල ඩයෝනිසස්ව කෑලි කෑලි වලට කපලා මරනවා. ඒත් සියුස්ගෙ අම්මා රියා ඩයෝනිසස්ට ආයිමත් පණ දෙනවා. ඊට පස්සෙ කඳුකර දේවතාවන්ට බාර දෙනවා මේකව ලොකු කරන්න.

ඒ කාලෙ තමයි ඩයොනිසස් වනගත අ`ගනන් පිරිවරාගෙන, වයින් බොමින්, මුවහමක් පොරවගෙන කැලේ පාර්ටි දමමින් ජීවත් වෙන්නෙ.  ඩයොනිසස් අදහන අයට පල්ලියක් නෑ. ඒ අය වනාන්තරේට එකතුවෙලා වයින් බීලා මත් වෙනවා. තමන්ගේ ගැඹුරුම අවිඥානක ආශාවන් ඒ වනාන්තරේ නිදහස් කරනවා. අතට අහුවෙන සතෙක් මරාගෙන කනවා. ඩයෝනිසස් කියන්නෙ වයින්. ඇ`ග ඇතුලෙ සහ පිටත එකවර වැඩ සිටින එකම දෙවියන් ඩයෝනිසස්.

මේ ඩයෝනිසස් දර්ශනය නීට්ෂෙ ඇපලෝනියානු අනෙක් අන්තයත් එක්ක ගලපනවා. ඇපලෝ කියන්නෙ ඉරට අධිපති දෙවියන්. ඒ කියන්නෙ තර්කය. විනය. පාලනය. පිළිවෙල. ශිෂ්ටත්වය. යතාර්ථය.
ඩයෝනිසස් කියන්නෙ බීමට අධිපති දෙවියන්. එයා ගේන්නෙ අතාර්කිකය. සිහිනය. ඉක්මවා යාම. නිදහස. ප‍්‍රකෘතිය. ජීවිතය සහ පැවැත්ම. චන්දනගේ අදහසෙන් කිව්වොත් කෘෂිකර්මාන්තය වඩාත් ඇපලෝනියානු කර්මාන්තයක්. ඒත් දඩයම ඩයනෝසියානු කර්මාන්තයක්.

සොර්බා නම් වූ ග‍්‍රීකයා ලියන්න කසන්සාකිස්්ට මූලික පදනමක් වෙන්නෙ මේ ද්වන්ධය. සොර්බා කියන්නෙ ඩයෝනිසස්. බැසිල් කියන්නෙ ඇපලෝනියානුවා. සංස්්කෘතික කළ, දමනය කළ, සූත‍්‍රගත කළ ජීවිත ගත කරන අපිට ඩයෝනීසියානු පැවැත්මක සුළු හෝ නිදහසක්්  ඕනමයි. නීට්ෂෙ කියන විදිහට නියම කලාවක් බිහිවෙන්න වුණත් මේ දෙක අතරෙ නිවැරදි සංයෝගයක් සිද්ද වෙන්න  ඕන හරියට ගැහැණියක් සහ පිරිමියෙක් අතරෙ සංසර්ගයක් වගේ.

ඒක තමයි මුණගැහීම. බැසිල්ට සොර්බා මුණගැහීම. ශිෂ්ටාචාරයට වනාන්තරය මුණගැසීම. අපිට ඩයෝනිසස් මුණගැසීම.

ඉතින් දැන් ඉක්මණට අපි පාර්ටිය හොයා ගන්නවද? නැත්තං පාර්ටිය අපිව හොයාගෙන එන කල් බලන් ඉන්නවද?

-චින්තන ධර්මදාස