Saturday, March 29, 2014

සතුටෙන් දවස් සීයක්...

දින සීයක සතුට (හන්ඞ්රඞ් ඬේස් ඔෆ් හැපිනස්) කියන්නෙ මේ දවස් වල සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි පුරා පැතිරෙන ප්‍රොජෙක්ට් එකක්. ඒ ව්‍යාපෘතියෙ අදහස හරි ලස්සනයි. ඒ වගේම ක‍්‍රියාත්මක කරන විදිහ හරිම දියුණුයි. අපි ජීවිතේ එන්න එන්නම බිසී වෙන එක ඇතුලෙ ඇත්තටම අපි කරමින්, විඳිමින් ඉන්නෙ මොනවද කියන එක පවා අපිට අමතක වෙනවා. අපිට අපිවම නොපෙනී යනවා. ඒක හරි සංකීර්ණ අත්දැකීමක්. අපි මැෂිමක් වෙන්නෙ කොහොමද කියල බලාගෙන ඉන්න එක. රස්සාවක් නැතුව ගෙදර ඉන්න කාලෙ මගේ ජීවිතේ දවස් ගොඩක් දිගයි. ඒත් මේ වෙද්දි මගේ දවසක් කියන්නෙ විනාඩි ගානක්. ඊළ`ගට හැරෙන තැපෑලෙන් අනිත් දවසට කාඞ් එක පන්ච් කරන්න  ඕන. දිග දවස් ගත කරන වාසනාවන්ත යාලූවො කීපදෙනෙක් මට හිටියත් එන්න එන්නම දවස් කොටවෙන ඊට වඩා ගොඩක් යාලූවො එක්ක මං සතුටෙන් ඉන්නවා.

කොහොම වුණත් මේ ව්‍යාපෘතියේ අදහස වෙන්නෙ දවසෙ එක මිනිත්තුවක් හරි අල්ල ගන්න එක. අපිට සතුටක් දැණුනු දවසෙ එක නිමේෂයක් දැනුවත් සටහනක් කරන එක. සරලව ඒ ගොල්ලො කියන්නෙ දවස් සීයක් එක දිගට අපිට සතුටක් දැණුනු මොනවා හරි දේක ෆොටෝ එකක් අප්ලෝඞ් කරන්න කියල. ඒක  ඕනම සෝෂල් නෙට්වර්ක් ප්ලැට්ෆෝම් එකක කරන්න පුළුවන්. ට්විටර්, ෆේස්බුක්, ඉන්ස්ටග‍්‍රෑම් මේ  ඕනම එකක ෆොටෝ එක අප්ලෝඞ් කරලා හෑෂ් ටැග් එකකින් 100 හැපි ඬේස් සම්බන්ධ කරන්න  ඕනි.

බැලූ බැල්මට ඉතින් මොකක්ද වගේ හිතුනත් මේක ලොකු අදහසක්. දවසෙ එක මොහොතක් ගැන සවිඥාණක වීම සහ ඒ සවිඥාණක සතුට තවත් අය අතරෙ බෙදා ගන්න එක. ඊළ`ගට ලෝකෙ ගොඩක් ජීවිත් වෙන මිනිස්සුන්ගෙ දවස් සීයක සතුටු මොහොතවල් සීයක් සයිබර් අවකාශයට මුදාහැරෙන එක. කොයිතරම් ජීවිත ගොඩක් ගැන සටහනක්ද ඒක. එක එක අයගෙ සතුටු මොහොතවල් බල බල මං පුදුම ත‍්‍රිලක් ගත්තා. මොකද දවස් සීයක් එකදිගට යනකොට මේ අපි අපි ගැන කරන නිර්මාණෙ ඉබේම අපේ ඇතුලට යනවා. අපේ හු`ගක් ඇත්ත දේවල් සටහන් වෙන්න පටන් ගන්නවා. මොනම නිර්මාණයකට වත් බැරි තරම් සුන්දර සහ ගැඹුරු ජීවිත පරාසයන් ලක්ෂ ගාණක් සයිබර් අවකාශයේ නිර්මාණය වෙනවා. මට ඒ වගේ අදහස් නොඑන එක ගැන ආවෙ දරන්න බැරි ඉරිසියාවක්.

මේක කොතනදි හරි නැවත ආයතනයකට හෝ වෙළඳාමකට එකතු වෙලා මේ තියෙන හැම වටිනාකමක්ම වෙළඳ අගයක් වෙන්න පුළුවන්. ඒක අනාගතේට බාරයි. ඒත් මේ මොහොතෙ තාම ඒක සිද්ද වෙලා නැති හින්දම හරිම ලස්සන මනුස්ස බෙදාගැනීමක් විදිහට මේ ධාරාව වැඩකරගෙන යනවා. එතනදි ඒ ගොල්ලො කියනවා ලස්සන කතාවක්. ඔයා අප්ලෝඞ් කරන පිංතූරෙ අරමුණ අනිත් අයට බලන්න නම්, ඒ ගොල්ලොන්ට ඔයා ගැන ඉරිසියා හිතවන්න නම්, ඔයා දැනටමත් මේ ගමනෙ පරාදයි. ඔයාට කවදාවත් සතුටෙන් ඉන්න බැරි වේවි. ඔයා ඔයාගෙ සතුට ගැන ඔයා වෙනුවෙන් තබන සටහනක් නම් විතරක් මේ ගමනට එකතු කරන්න.

කිව්වට මේක වෙනවද, පළකිරීමේ අදහසම නැවත ප‍්‍රතිරූපය නෙමෙයිද වගේ තර්ක කොයිතරං මතු කරන්න පුළුවන් වුණත් මේ පිංතූර දිගේ ඇවිදපු කාට වුණත් වෙන මොකක්ද දෙයක් දැනෙන්න පටන් ගන්නවා. අපි කොයිතරං හුස්ම ගන්න ජීවිත ගොඩක් මැද්දෙ ජීවත් වෙනවද කියල හැෙ`ගනවා. ළ`ග ඉන්න මිනිහව ආයිමත් පේන්න ගන්නවා.

මේ ව්‍යාපෘතියෙන් තව ගොඩක් දැවැන්ත දේවල් සිද්ද වෙන්න පුළුවන්. එකක් මිනිස්සුන්ගෙ සතුට ගැන ගැඹුරු අධ්‍යනයකට මේක පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්. ඒ වගේම චිත‍්‍රපටි හදනවා නම් කොයිතරං චිත‍්‍රපටි ගොඩක්ද... කතා ලියනවා නම් කොයිතරම් කතන්දර ගොඩක්ද.... ඒක ඇත්තටම ‘බිග්’ අයිඩියා එකක්.
සතුට යනු කියල මීට කලිනුත් එකපාරට ෆේස් බුක් එකේ රැුල්ලක් ඇවිළිලා ගියා. වරකා කන එකේ ඉඳන් පාරෙ චූ කරන එක දක්වා ඔක්කොම සතුට වල් ඒකෙ ෂෙයාර් වුණා. මේ තරම් තමන් පිළිබඳවම කරන අධ්‍යනයක් තරම් ගැඹුරට යන්න බැරි වුණත් ඒ සතුට යනු කියලා ලංකාවෙ පළවුණු ටික එකතු කර ගත්තත් අපි නොහිතන ලංකාවක් ගැන ගොඩක් දේවල් දැනගන්න තිබුණ. පුදුම සතුටවල් එතන තිබුණෙ. මේ සතුට කියන එකත් එක්ක මං තව ටිකක් සතුටු වෙන්න තීරනේ කළා. ඇත්තටම ඒකත් දින සීයෙ සතුටෙ ප‍්‍රතිඵලයක්.

මිනිස්සු සතුට කියන්නෙ මොකක්ද කියලා  හොයාගෙන ආපු ගමනට තමයි අපි මානව ඉතිහාසෙ කියන්නෙ. හැමදාම තමන්ට අහිමි මොකක් හෝ සතුටක් වෙනුවෙන් නැත්තං තමන් විඳින මොකක් හෝ දුකකින් ගැලවීමක් වෙනුවෙන් මිනිස්සු දුක් වින්ඳා. හැම දාර්ශනිකයෙකුගෙම ප‍්‍රධාන කාරණය වුනේ සතුට විග‍්‍රහ කරන එක. හැමදෙයක් ගැනම මොකක් හරි කියලා තියෙන ඇරිස්ටෝටල් සතුට ගැනත් විධිමත් විස්තරයක් කරනවා.

ඇරිස්ටෝටල්ගේ සතුට කියන්නො මොහොතක් නෙමෙයි. අවස්ථාවක් නෙමෙයි. ඒක ජීවිත කාලයක්ම ගෙවෙන ගමනක්. ඒ ගමන කෙළවරේදි තමයි අපිට කියන්න පුළුවන් වෙන්නෙ අපි ඇත්තටම සතුටෙන්ද ජීවත් වුණේ කියල. මොහොතක දැනෙන සතුට ඇරිස්ටෝටල් දැක්කෙ බාල සතුටක් විදිහට. එයා කතා කළේ ප‍්‍රබුද්ධ සතුටක් ගැන. ඒක බුදුන්ගෙ මධ්‍යම ප‍්‍රතිපදාව වගේ ගමනක්. අන්තගාමී හෝ මන්දගාමී නොවී යහපත වෙනුවෙන් වැඩ කිරීම, පැවතීම තමයි ඇරිස්ටෝටලියානු සතුට වුණේ. ඒක කොන්ෆියුසියස් වගේ සමාජ කේන්ද්‍රීය සතුටක් නෙමෙයි ආත්මීය සතුටක් ගැන අදහසක් විදිහට විචාරකයො බාර ගත්තට මට ඇරිස්ටෝටල්ගෙ සතුට කොන්ෆියුසියස්ටත් වඩා සමාජ කේන්ද්‍රීයයි. යහපත, සදාචාරය වගේ සමාජ සංකල්ප වලින් පුද්ගල ආත්මය පාලනය කිරීමේ සතුටක් ඒක. වෙන විදිහකට කිව්වොත් හැමදාම සතුට නැති කළ කාරණයම ඇරිස්ටෝටල් නැවත සතුට කියලා අර්ථ ගන්වනවා. ඉන්දියානු සිතන්නන් තේරුම් ගත්ත ‘මේ මොහොත’ කියන එක බටහිර සතුටට මගහැරෙනවා. ගමන වෙනුවට ගමනාන්තය, වර්තමානය වෙනුවට අනාගතය ඉලක්ක කරගත් සදාකාලිකව සතුට සොයා දුක් විඳීමේ ජීවිතයක් බටහිරෙන් යෝජනා කරනවා. ඉන්දියානුවන් නිසොල්මනේ ගහක් යට ඉඳගෙන තමන්ව ජයගන්න යද්දි බටහිරයන් කඳු මුදුන් තරණය කරමින්, සඳ තරු තරණය කරමින් තමන් ජයගැනීමේ මහා සටනක් කරන්නෙත් මේ හින්ද.

ඒත් ඇරිස්ටෝටල් එක වැදගත් කාරණයක් මතක් කරනවා. එයා කියනවා අපි දැන් කරමින් ඉන්නෙ සතුට හොයන එක නෙමෙයි සතුටට යන මග කියලා අපි හිතාගත්ත තත්වයන් ලබා ගන්න වද විඳින එක කියල. ධනය, බලය, කීර්තිය වගේ තත්ව එයා දකින්නෙ ව්‍යාජ සතුටු මාවත් විදිහට. ඇරිස්ටෝ්ටලයානු සතුට පැවැත්ම විසින්ම එහිම කුසුමක් හැටියෙන් විකසිත වන්නක්. ඒකට යන පාරවල් සොයමින් අපි නොමග යනවා.

ජෝ රෝගන් මේ සතුට සහ අසහනය ගැන ඇරිස්ටෝටලියානු පැතලි අදහසට වඩා ගැඹුරක් ගේනවා. ඇමරිකානු ස්ටෑන්ඞ් අප් කොමඩියන් කෙනෙක්, මාර්ෂල් ආර්ටිස්ට් කෙනෙක් විදිහට ගොඩක් ප‍්‍රසිද්ද වුණු ජෝ රෝගන් සයිබර් දාර්ශනිකයෙක් විදිහට ගොඩක් පසු නූතනවාදී අදහස් මතු කරනවා.

එයාගෙ පොඞ්කාස්ට් එකේ සතුට සහ අසහනය ගැන කරන සංවාදයකදී ඒ ගොල්ලො කතා කරනවා ශිෂ්ටාචාරය පුරා මිනිස්සු ආශාව තෘප්තිමත් කිරීමේ (සතුට ලැබීමේ) යෙදුණු අරගලය ගැන. හැම සන්නිවේදන දියුණුවක්ම, වර්ධනයක්ම සිද්ද වුනේ සෙක්ස් මූලික උවමනාවකට. සෙක්ස් කිව්වට පිරිමි ආශාව මූලික ‘ස්ත‍්‍රී නිරුවත’ දැකීමේ උවමනාවට. ඒත් මේ ආශාව තෘප්තිමත් කරන්නට හොයාගන්න හැම අලූත් තාක්‍ෂණයකින්ම ආශාව සහ අපි අතර දුර වැඩි කරනවා. ආශාව අපිට වඩා කිට්ටු වෙනවා කියලා හිතුවට වඩ වඩාත් ආශාව අපෙන් ඈතට අරගෙන යනවා. අසහනය වැඩි වෙනවා.

මේ කියන්නෙ සොයා යාම නරක දෙයක් වගේ අදහසක් නෙමෙයි. අපි කවුද, අපි වඩා හොඳ මිනිස් ගණුදෙනු නිර්මාණය කරන්නෙ කොහොමද, අපි වඩා හොඳින් එකිනෙකා මුහුවෙන්නෙ කොහොමද වගේ දේවල් ගැන නිර්මාණශීලී සොයායාමකින් විතරයි සමාජයක් ඉස්සරහට යන්නෙ.

ඒත් අපි එකිනෙකා වඩා සම්බන්ද කරනවා කියලා හිතන, වැඩි පිරිසක් එක්ක අපි ගණුදෙනු කරනවා කියලා හිතන නව තාක්‍ෂණික ප‍්‍රවේශයන් නිසා අපේ භෞතික මිනිස් ඇසුර අවසන් වෙමින් යන අවදානම ජෝ රෝගන් මතු කරනවා. කිසිම තේරුමක් නැති වේගය විසින් සියල්ල බොඳ කරන පරිසරයක අපි මිනිස්සු විදිහට එකිනෙකා හඳුනාගැනීම වෙනුවට තාක්‍ෂණික දේහයක අංශු හැටියෙන් හුදකලා වෙන තත්වයක් ඇතිවෙන්න පුළුවන්.

තාක්‍ෂණය කියන එකත් හුදු උපකරණයකට වඩා සජීවී දේහයක් විදිහට තේරුම් ගන්න  ඕන කියලයි ජෝ රෝගන් කියන්නෙ. මේකෙන් ආසාදනය වෙන මිනිස් ජීවිත ප‍්‍රමාණය අනන්තයි. මේ වේගය ඇතුලෙ නොදැනීම අපි ඇතුල් වෙන අවදානම් කලාප අප‍්‍රමාණයි. ඒ නිසා වඩා සවිඥාණක වීමක් සහ වඩා භෞතික මිනිස් ඇසුරු කිරීම් පුළුල් කරන අවකාශයක් එයා යෝජනා කරනවා.

ආයතන සහ අපි, තනි පුද්ගලයන් කියන දෙවර්ගයක් හැටියෙන් සමාජය තේරුම් ගත්තොත් මේ වෙද්දි ආයතන විසින් අපිට සතුට අර්ථ ගැන්වීමේ සහ විකිණීමේ ව්‍යාපෘතියක් තමයි ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නෙ. ආයතනයකට කොහොමවත් අවශ්‍ය වෙන්නෙ නෑ සතුට නිර්මාණය කරන්න. ඔවුන්ට අවශ්‍ය ලාභය තියෙන්නෙම සතුට සහ අපි අතරෙ තියෙන දුර වැඩි වෙන තරමට. මේක වික්ටෝරියා සීක‍්‍රට් යට ඇඳුමක ඉඳලා පන්සලේ බණ පදයක් දක්වාම එක විදිහක ඇත්තක්.

ජෝ රෝගන් කියන්නෙ කොහොමවත් මේ විදිහෙ මැක්‍රො තැනකින් මයික්‍රො ප‍්‍රශ්නෙකට විසඳුමක් එන්නෙ නෑ කියල. ඒ කියන්නෙ අපේ තනි තනි සතුට පිළිබඳ උවමනාවට පොදු ජනතා හෝ පොදු අදහසක් නිපදවෙන්න බෑ. අපේ එක එක්කෙනාගේ ස්වර්ගය වෙනස්. තනි පල්ලියකින් ඒක නිර්මාණය වෙන්න බෑ.

මේ සතුට පිළිබඳ ආයතනික රාමුව ඇතුලෙ සමාජයක තනි තනි ජීවිත අසහනකාරී වෙනවා. ඒ අසහනය ඇතුලෙ ඔවුන් නන්නත්තාර වෙනවා. කැඩුණු බිඳුණු සමාජ කොටස් නිර්මාණය වෙනවා. මේ ව්‍යසනකාරී සමාජය අපි ඇත්තට අත්දකිමින් ඉන්නවා. වර්චුවල් යහපත් සමාජයක අපි සිහින දකිමින් මැරෙනවා.
ජෝ රෝගන් මතු කරන්නෙ ඒ විදිහෙ අදහසක්. සමහර කරුණු ගැන මට වෙනස් අදහස් තිබුණත් මේ අදහස සතුට ගැන වඩා හොඳ තේරුම් ගැනීමක් කියල මං හිතනවා. ඒත් මං ඇල්බෙයා කැමූ සතුට ගැන කියන කතාවට ඊට වඩා කැමතියි.

එයා ඔස්කා වයිල්ඞ්ගෙ කෘති ගැන කල්පනා කරලා මෙහෙම කතාවක් කියනවා. ‘වයිල්ඞ්ට  ඕන වුනේ ආර්ට් අනිත් හැමදේකටම වඩා ඉහළින් තියන්න. ඒත් ආර්ට් වල ආකර්ශනීය බව හැමදේටම ඉහළින් පැවතීම නෙමෙයි. ඊට ප‍්‍රතිපක්ෂව එය හැමදේම සමග මුහුවිය යුතුයි. වයිල්ඞ්ට අන්තිමට මේක තේරුණේ වේදනාවට පින්සිද්ද වෙන්න. ඒත් සතුට ගැන ඇත්තෙන් බිඳක් දැනගන්න මේ තරම් වේදනාවන් සහ කම්කටොළු පහුකරන්නම වීම ඇත්තටම මේ යුගයේ ඛේදවාචකයක්’..

කැමූට සතුට සහ වේදනාව (දුක) ප‍්‍රතිපක්ෂයන් වුනේ නෑ. එයා ජීවතේ වේදනාව හා සතුට අතරෙ සම්බන්ධය වඩා ගැඹුරෙන් දැක්කා. පැවැත්ම දෙකට බෙදන සිතීමක් වෙනුවට ඒකත්වයකින් පැවැත්ම විස්තර කරන්න කැමූට පුළුවන් වුණා.

‘අපි කියලා කියන්නෙ අපේ ආත්මය සහ දුක්විඳින ශරීරය අතරෙ බැඳීම. වෙන මොකුත් නෙමෙයි. මේක අයින්ස්ටයින් ඉඳන් පුංචි ළමයෙක් දක්වාම වලංගු ඇත්තක්.

නොසතුටුවෙන එක කොහෙත්ම පසුතැවිලි වෙන්න කාරණයක් නෙමෙයි. ශාරීරික වේදනාව සමහර විට. ඒත් පැවැත්මෙන් දැනෙන වේදනාව කොහෙත්ම එහෙම වෙන්න බෑ. මොකද ඒක තමයි ජිවිතේ කියන්නෙ. ඔයා කරන්න  ඕන එකම දේ අනිත් මිනිස්සු වගේ සාමාන්‍ය විදිහට ජීවත් වෙන එක. කීපදෙනෙක් විතරක් ජිවිතේ අත්දකින සතුට කියන එක ඔයාට මුණගැහෙයි ඔයා ඒක ලබන්න සුදුසු නම් විතරක්....’

කැමූ කියන්නෙ ජීවිතේ අනිත් හැමදේටම වඩා ප‍්‍රතිපත්ති ඉස්සරහට දාගත්ත අයට ජීවත් වීමේ සතුට මගඇරෙන්න නියමිතයි කියල. ඒ ගොල්ලො කලින් හිතාගත්ත තත්වයන් ඇතුලෙ මිසක් වෙන විදිහක සතුටක් බාර ගන්න ඒ අය ලෑස්ති නෑ. ඒ ගොල්ලො අහම්බෙන් එකපාරට සතුටු වුණත් ඒ ඉක්මණටම ආපහු දොම්නස් වෙනවා තමන්ගේ හුරුපුරුදු දුක්මුසු බව නැති වීම ගැන.

සතුට වෙළඳාමක් කර ගත්ත ආගම් වලට පිටින් තමන්ගේ සතුට හොයාගෙන ගවේෂණය කළ පෙරදිග සිතන්නො මේ සොම්නස සහ දොම්නස අතර ඊට වඩා ගැඹුරු සම්බන්ධයක් නිර්මාණය කළා. පෙරදිග බොහෝ අවිදිමත් ආධ්‍යාත්මික ගවේෂකයන් මේ තමන් තුල සිද්ද වෙන පරාරෝපණය බාහිරට ප‍්‍රකාශමාන වෙන දොම්නස විදිහට දැක්කා. ඉස්ලාමික සිතන්නෙක් වුණු අල්-ගසාලි විස්තර කරන විදිහට හැම ජීවිතයක්ම බිහිවෙන්නෙ ආත්මයේ වේදනාවත් එක්ක. ඒ විශ්වීය යතාර්ථයෙන් වෙන්වීමට සිදුවීමේ වේදනාව. අපේ ඇස් භෞතික දෙයින් පැහැර ගන්නා නිසාම අපිට ඇස් වලට නොපෙනෙන දේ දකින්න බැරි වෙනවා. ඒ හින්දමයි මිනිස්සු ගොඩක් නොසතුටු. ගැඹුරු ආත්මයේ වේදනාව මගඅරින්න ඔවුන් මතුපිට නොයෙක් බොරු සතුටුවීම් කරනවා. නමුත් මේ දුක ආධ්‍යාත්මික එකක්. අපේ මේ නොසතුට මැකිය හැකි එකම විදිහ වෙන්නෙ සතුට ශරීරයෙන් නොව ගැඹුරු ආත්මයෙන් ලැබිය යුතු එකක් වග පසක් කර ගැනීමයි...

තමන් තුල ගොඩනැගෙන ‘මම’ නිසා තමන්ගේ සැබෑ නිදහස, පැවැත්ම සාක්ෂාත් කර ගැනීමට නොහැකි වීමේ අසහනය විසින් අපිව ව්‍යාජ සතුටු සාගරයක ගිල්වමින් වේදනා සසරක් පුරා අරගෙන යන කතාව ගොඩක් ආධ්‍යාත්මික සොයන්නන් විසින් විවිධ රූපක පාවිච්චි කරලා කියන්න හදනවා. ඒ වගේම සාංදෘෂ්ටිකවාදී මනෝවිද්‍යාවේ ප‍්‍රවේශයක් විදිහටත් මේ ආත්මීය පරාරෝපණය ගැන අදහස් පාවිච්චි වෙනවා.

සතුට කියන්නෙ ඇත්තටම වර්චුවල් දෙයක් නෙමෙයිද... සාපේක්‍ෂ තත්වයක් විදිහෙන් නැතුව පොදු හඳුනාගැනීමක් ඇති වචනයක් විදිහට සතුට තේරුම් ගැනීමේ ඉඳන්ම අපි ඒක වර්චුවල් අදහසක් විදිහට රස විඳිනවා විතරයි කියල මං හිතන්නෙ. එහෙම නැත්තං සතුට කියල දෙයක් නෑ. සතුට නැත්තං දුකට අදහසකුත් නෑ. දවස් සීයෙ වර්චුවල් සතුටු ව්‍යාපෘතිය ඇතුලෙ සතුට ආයිමත් තමන්ගේ හුදකලා තැන් වලට අරන් යන්න පුළුවන්. තනි ඇරිස්ටෝටලියානු අදහසක් වෙනුවට සතුට අනන්තාපරිමාණ කලාප වල මුදා හරින්න පුළුවන්. අර්ථ කතනය වෙනුවට අත්දැකීමක් විදිහට සතුට තේරුම් ගන්න පුළුවන්.
මාත් දවස් සීයෙ සතුට බෙදා ගන්න තීරණය කළේ ඒ හින්ද.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, March 22, 2014

වැදගත් වන්නේ ගමන මිස ගමනාන්තය නොවේ...

හඳගමගේ අලූත් චිත‍්‍රපටියෙ ප‍්‍රධාන චරිත විදිහට ධර්මසිරි සහ ස්වර්ණා ගන්න යනවා කියන කතාව ඉන්ටර්නෙට් එකේ පැතිරුණා. කවුරු හරි කෙනෙක් නිර්ණාමිකව ඒ ගැන ටිකක් හිතන්න  ඕන අදහසක් පළ කරලා තිබුණ.

‘ස්වර්ණාට හා ධර්මසිරිට ලාංකේය සිනමාව දැන් ගොඩදැමිය හැකිද?’ කියල ඒ ලියමනෙන් ප‍්‍රශ්න කරනවා. හංසවිලක් ගැන තියෙන සහ නැවත නැවත වමාරමින් කන, කළු සුදු නොස්තැල්ජියාවත් එක්ක ධර්මසිරි හා ස්වර්ණා යලිත් සිනමාවට කියන එක කික් එකක් දැනෙන නිව්ස් එකක් වෙන්න පුළුවන්. හඳයාගේ ෆිල්ම් එක පැත්තෙනුත් මේක පබ්ලිසිටි වලට වැඩ කරනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මේ නිර්ණාමිකයා මෙතන මතු කරන තර්කය වැදගත් වගේම ප‍්‍රායෝගිකයි. විශේෂයෙන් නැවත මේ සුසංයෝගය රොමාන්තික වැළඳගැනීමක් හින්දම මේ ප‍්‍රශ්න කිරීම තවත් වැදගත්.

‘එදා ඒ රොමාන්තික- ශාරීරික සම්බන්ධතාව සිංහල සිනමාව කැළඹීය. එය හරියට සුනිල-නන්දා යුගය වැනිම විය. අප නන්දා මාලනීගේ ගීයේ මෙතෙක් දුර පැමිණියේ කෙසේදැයි විග‍්‍රහ කරන විට ඇගේ සංගීත කුසලතා පමණක් මත පිහිටා විග‍්‍රහ කරනු ලැබුවද එය අර්ධ සත්‍යයකි. උදා ලෙස සුනිල් ආරියරත්න ලියන පද රචනයට අදාල ආත්මීය ස්වරය නන්දා දනී. එය සංගීත ඥාණයෙන් ලැබුවක් නොව දෙදෙනා අතර තිබූ රොමාන්තික ශාරීරික සම්බන්ධතාවයේ ප‍්‍රතිභාවයන්ගෙන් වෙයි’ (දැන් නන්දාගෙන් ඇහුවොත් මේවා ගැන වැල් බයිලා කියනු නොඅනුමානයි)

මේ උණුසුම් මිනිස් සම්බන්ධතාවය වෙනුවට ඔවුන් (ධර්මසිරි- ස්වර්ණා) වයසට යන විට ගත් ආස්ථානයන් දිහා බලන විට දැන් තවදුරටත් ඔවුන් ගැන විශ්වාසය තැබීම තේරුමක් නැති බව ලියන්නා කියයි. ශාරීරික- ලිංගිකමය ශක්තිය මත සිනමාව තහවුරු වුණේ මේ යුගල අතරදී විතරක් නෙමෙයි. උදා විදිහට මාලනී ෆොන්සේකාගේ පවා අපි විඳින නිර්මාණ වල අපිට දැනෙන්නේ මාලනීගේ තිරෙන් පිටත ජීවිතයේ මේ ධාරිතාව කියලයි මං හිතන්නෙ. ඒක ආර්ට් පැත්තෙන් ගත්තොත් ප‍්‍රාථමික තලයේ යෙදවුමක් වෙන්න පුළුවන්. ඒත් ලංකාවෙ සිනමාව සංගීතය කොයි ආර්ට් එකක් වුනත් ඒ සෙක්සුවල් එනර්ජි එකට එපිටින් ගොඩනැගුනෙ නෑ.

මෙතනදි දීප්ති අලි බොරුවක් කියාගෙන එනවා. බස්සා තටු සලන්නේ ගොම්මනේ කියලා එයා ලියනවා. දවල් රෑ නොබලා දුවන්න පුළුවන් ෙසෙන්ධවයෙක්  ඕන වෙලාවක ගොම්මනේ තටු ගහන බස්සෙක් මක් කරන්නද?

‘නමුත් පරිණත ජීවිතයක් කරා එන විට ස්වර්ණා ධර්මසිරි එකිනෙකාව හොඳින් වටහා ගන්නේය. ශරීරය මත නොව විඥාණය මත ඔවුන්ගේ ඇසුර පදනම් විය. එක් අයෙකුගේ සමීපතමයෙකු කෙරෙහි අනෙකාට ඊර්ශ්‍යාවක් නැත. දුකකදී කරදරයකදී විදුලි සැර වේගයෙන් එකිනෙකාට සමීපවෙයි. නින්දාවේදී සමීපතමයන් අත්හැර යන විට ඔහුගේ තනියට ඉතිරි වූයේ ස්වර්ණාය...’

මේ කතාව කේකේ සමන් කුමාර වගේ කෙනෙක් අතින් ලියවුණා නම් අවුලක් නෑ. මේ රොමාන්තික බැල්ම ඒ වගේ ප‍්‍රබන්ධ රචකයෙකුට ගැලපෙනවා. ඒත් දේශපාලනය, මනෝ විශ්ලේෂණය ඇතුලෙ විද්‍යාත්මකව මිනිස්සු එකතු කිරීම, අඩු කිරීම, ගුණ කිරීම සහ බෙදීම කරමින් ඉන්න දීප්ති වගේ කෙනෙක් මේ වගේ කතාවක් ලිව්වම හිනා යනවා (සමා වෙන්න). සමාජය හෝ සමාජ සම්බන්ධතා බිඳවැටෙද්දි පුද්ගලික සම්බන්ධතා අතරෙ හුදකලා වුණු අසරණ වුණු දෙන්නෙක් ගැන කතාවක් නෙමෙයිද දීප්ති මෙතන කියන්නෙ? මේක ස්වර්ණාට ධර්මසිරිට නෙමෙයි පාරෙ අපිට මුණගැහෙන ගුණසිරිට කමලාවතීටත් අදාලයි. ඒත් ඒකෙන් හොඳ නිර්මාණ සිද්ද වෙන්නෙ නෑ. මොකද අර සමාජයට අරගෙන ආපු එනර්ජි එක, ඒ ආත්මය මැරිලා ගිහින් හින්ද. හුදකලා පුද්ගලික පවුල් ආත්ම විතරයි ඉතුරු වෙලා තියෙන්නෙ.

මිනිහෙකුගේ පුද්ගලික ජීවිතය හා සමාජ ප‍්‍රකාශනය/ නිෂ්පාදනය අතර සම්බන්දෙ සුළුපටු එකක් නෙමෙයි. ඒ දෙක අතර බෙදීමක් නැති වෙන එක, පුද්ගලික අත්දැකීම් සමාජය කළඹවමින් යළි ප‍්‍රතිනිර්මාණය වෙන එක මිනිහෙකුගේ ඇතුලෙන් සිද්ද වෙන විවෘත වීමක්. එතනදි ඒ ශක්තිය සමාජයට දැනෙන්න ගන්නවා. සමාජය වැළඳගන්නෙ, ආදරය කරන්නෙ බලාපොරොත්තු දනවන ඒ ශක්තියට. විශාල ජීවිතයට.

ජීවිතය කුඩා වෙන කොට සමාජ ප‍්‍රකාශනය හෝ සමාජ ජීවිතයත් ඇකිළෙනවා. නිර්ණාමිකයා මතු කරන්නෙ මේ තර්කය. දැන් සායි බාබා ගැන කතා කියන ස්වර්ණා සහ පෙත්සම් අත්සන් කරන ධර්මසිරිගේ ජීවිතයේ ඇකිලීම. මේක මං හිතන්නෙ ධර්මසිරිට ස්වර්ණාට විතරක් නෙමෙයි, දීප්තිටත් අදාල කාරණයක්. දීප්තිම නමින් උත්තරයක් ලියන්න පෙළඹෙන දැනුවත් හේතුව හඳයා ආරක්‍ෂා කිරීම වුණත් නොදැනුවත් හේතුව තමන් ආරක්‍ෂා වීම වෙන්න පුළුවන්.

හඳයාගේ අලූත් චිත‍්‍රපටියෙ මට වැදගත් කාරණය වුනේ නළු-නිළි ප‍්‍රශ්නෙ නෙමෙයි. හඳයා මේ චිත‍්‍රපටිය එක්ක සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි වල ඇති කරපු සංවාදය. චිත‍්‍රපටිය ලියලා ඉවර වුණු තැන ඉඳන් විවෘත වේදිකාවක කරපු බෙදා හදා ගැනීම. මීට කලින් ලංකාවෙ කිසි අධ්‍යක්‍ෂවරයෙක් මේ විවෘත වීම බාර ගත්තෙ නෑ. පබ්ලිසිටි මෙතඞ් එකක් විදිහට වුණත් මේක සිනමාව සාමාන්‍ය මිනිස්සු අතපොවන මානයට අරගෙන ඒමක්. ලංකාවෙ සිනමාවෙ ගොඩක් අලූත් ප‍්‍රවේශයන් අඳුන්නලා දුන්නෙ හඳයා වගේම මේ පියවරත් හඳයා විසින්ම ගැනීම මට බලාපොරොත්තු දනවන කාරණයක් වුණා.

‘මගේ අලූත් චිත‍්‍රපටියෙ පිටපත ලියලා ඉවරයි. (තාම නමක් නම් නැහැ). දැන් තියෙන්නෙ බරපතලම කොටස. ඒක නිෂ්පාදනය කරන්න සල්ලි වියදම් කරන්න කැමති සල්ලි තියෙන කෙනෙක් හොයාගන්න එක. මෙතෙක් කල් කාටත් නොකියා ඒ වැඬේ මම ම මගේ හිතවත්කම් සහ සම්බන්ධකම් හරහා කර ගත්තා. ඒත් පහුගිය සිනමා නිර්මාණ තුලින් මා ලබපු අත්දැකීම් එක්ක මට හිතුණා මම එහෙම නිෂ්පාදකයෙකු හොයනවා කියලා ප‍්‍රසිද්ද කරන්න. මොකද සමහරු චිත‍්‍රපටිය වෙනුවට එහි මුදල් මූලාශ‍්‍රය ගැන කතා කරන්නත් ඒ ඇසුරෙන් චිත‍්‍රපටියෙ ගුණ අගුණ තක්සේරු කරන්නත් පෙළඹුණ නිසා...’ - අශෝක හඳගම

හඳයාගේ අරමුදල් එකතු කරන්න ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් විදිහක් අත්හදා බලන්න යෝජනා කරපු ගොඩක් දෙනා අතරින් මාත් එක්කෙනෙක්. ඒ තරම් විශාල මුදලක් එකපාර එකතු කරගන්න අමාරු වුණත් ඉස්සරහට චිත‍්‍රපටි හදන උන් වෙනුවෙන් මේ වේදිකාවක් ගොඩනැගෙන එක වැදගත්. හඳගම වගේ කෙනෙක් අතින් ඒකට මුලපිරෙන එකත් වැදගත්. සමහර විට චිත‍්‍රපටියට වඩා චිත‍්‍රපටිය නිසා ගොඩනැගෙන අලූත් සම්බන්ධතා සහ ආකෘති ගොඩක් වටිනවා. ඒවායින් තවත් චිත‍්‍රපටි ගොඩක් හැදෙන්න දොරවල් ඇරෙන හින්ද.

එඩිසන්ගේ පළවෙනි බල්බ් එකත් පත්තු වුනේ තත්පර කීපයයි. ඒ වගේම හඳයා මෑතක ආයිමත් කියලා තිබුණ ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් වැඬේ එයාගේ චිත‍්‍රපටියට ඒ තරම් සාර්ථක වුනේ නෑ කියල. ඒත් මට අනුව ඒක ලොකු ආරම්භයක්.

හඳයාගේ මේ උත්සාහයත් එක්ක මං කාලයක් තිස්සෙ ලියන්න හිත හිත හිටපු කතාවකට ඇතුල් වෙන්න පුළුවන් වෙනවා. ඒ ලූසියා කියන කන්නඩ චිත‍්‍රපටිය හදපු පවන් කුමාර්ගේ කතාව. එයා මීට කලින් ජනප‍්‍රිය චිත‍්‍රපටි කීපයක් හදපු කෙනෙක්. ඒත් ලූසියා චිත‍්‍රපටියෙන් එයා ඉන්ඩස්ටි‍්‍ර එකත් එක්ක ලොකු වලියකයට යනවා. ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් වලට පවන් එන්නෙම අරගලයක් විදිහට. එයාට සිනමා කර්මාන්තයේ තත්වයන් ගණනාවක් වෙනස් කරන්න ඇත්ත උවමනාවක් තියෙනවා. මට හිතෙන්නෙ මේ වගේ විකල්ප ප‍්‍රවේශයකට ඒ විදිහෙ රැුඩිකල් උමනාවක් අනිවාර්යයි.

ප්‍රොජෙක්ට් ලූසියා කියලා නම් කරන පවන්ගේ කවුඞ් ෆන්ඩින්ග් වැඬේ පටන් ගන්නෙ එයා බෝම්බයක් වගේ දමලා ගහන ලියුමකින්. ‘සතුරන් තනා ගැනීම’ ඒකයි ලියමනේ නම.

‘මේ ලියවිල්ලෙන් මං තොග පිටින් තරහකාරයන් හදා ගනීවි. මං ගොඩක් කල් හිතුවා මේක ලියන්නද එපාද කියලා. දැන් මං හිත හදාගත්තා මේ ඔක්කොම එලියට දාලා ඇත්ත විසඳුමක් හොයාගෙන යන්න.
දවසකට පස් සැරයක් වත් අඩුගානෙ කවුරු හරි කෙනෙක් මට කෝල් කරලා අහනවා, ‘මොකද ලූසියාට වුනෙ? කවද්ද පටන්ගන්නෙ? කවුද නළු නිළියො? මේ ප‍්‍රශ්නෙ අහන හැම වතාවකදිම මගේ ඇතුලෙන් පිහියකින් අනින තරම් වේදනාවක් එනවා. ලූසියා පිටපත ලියලා ඉවරයි. ඒක කොයිතරම් ලස්සනට ලියවුණාද කිව්වොත් මට මගේ නම වත් ඒකෙ ක්‍රෙඩිට්ස් විදිහට දාන්න උවමනා නෑ. මං ගොඩක් භාග්‍යවන්ත වුණා ලූසියා වගේ අදහසක් මගේ ඇතුලෙන් නිර්මාණය කරන්න. මොකක් හරි නොදන්නා ශක්තියක් මාව උපකරණයක් විදිහට පාවිච්චි කරලා මේක ලියෙව්වා වගේ. මගේ කිසි පිටපතක් ගැන මං මීට කලින් මේ තරම් ආත්ම විශ්වාසකින් හෝ තෘප්තියකින් ඉඳලා නෑ. ලූසියා කන්නඩා ෆිල්ම් ඉන්ඩස්ටි‍්‍ර එකේ කල්ට් ෆිල්ම් එකක් වේවි.

ඒත් ඇත්ත කතාව තාමත් ලූසියා මගේ ගේ ඇතුලෙ නිකංම වැතිරලා ඉන්නවා.

‘ලිෆූ ඉස්තානා’ මගේ ෆිල්ම් එක රිලීස් වෙලා මාස 06ක් පහුවෙනවා. මට තාම හොයාගන්න බැරි වුණා එක නළුවෙක් මේ අලූත් කතාව අහන්න පැය තුනක් වෙන් කරන්න පුළුවන්. හැමෝම ඒ ගොල්ලොන්ගෙ රීමේක් ෆිල්ම්ස් ගැන කතා කරනවා. මට මේ කේන්තිය එන්නෙ නෑ අඩුම ගානෙ කතාව අහලා ඒ ගොල්ලො ප‍්‍රතික්‍ෂේප කලා නම්. හොඳටම අවුල් වෙන දේ වෙන්නෙ කිසි කෙනෙකුට මේ කතාව අහන්න උවමනා නැති එක. මං කරපු ෆිල්ම් වලින් චිත‍්‍රපටියක් හදන්න මට තියෙන හැකියාව ඔප්පු කරලා තියෙද්දිත් මට හිතාගන්න බෑ මේ මොකක්ද වෙන්නෙ කියල.

(ඊට පස්සෙ පවන් කන්නඩා ඉන්ඩස්ටි‍්‍ර එකේ ස්ක‍්‍රිප්ට් රයිටර් කෙනෙකුට තියෙන අඩු ලංසුව ගැන කතා කරනවා. අලූත් ස්ක‍්‍රිප්ට් එකක් ලියන්න ඒ තරං අඩු ගානක් ගෙවන නිෂ්පාදකයන් රීමේක් එකක් කරන්න රයිට්ස් ගන්න ලක්ෂ 10-15 ගෙවන හැටි එයා කියනවා.)

ලූසියා ලියන්න මට කවුරුවත් ගෙව්වෙ නෑ. මං ඒක ලිව්වෙ ඒ ලියන එකම මට ආස්වාදයක් වුණු හින්ද.
ඇයි රීමේක් එකක් ඔරිජිනල් එකකට වඩා හොඳ වෙන්නෙ? ඔරිජිනල් එක කියන්න ඉන්නෙ ඒක ලියපු එකා විතරයි. ප්‍රොඩියුසර්ට හරි නළු නිළියෙකුට හරි කළඳක්වත් මොළේ තියෙන්න  ඕන මේ කියන කතාව මවා ගන්න. ඒත් රීමේක් එකකදි කලින් ෆිල්ම් එක බලලා ඒක හොයපු ආදායම ගණන් බලන්න විතරයි තියෙන්නෙ. මොළේ  ඕනම නෑ. මගේ කලින් ෆිල්ම් එකට සල්ලි දාන්න තරම් නිර්භීත වුණු නිෂ්පාදකවරුන්ට මේ වෙලාවෙදි ගොඩක් ස්තුතිවන්ත වෙනවා. ඒත් දැන් තියෙන ව්‍යාපාරික තත්ව අනුව ඒ ගොල්ලොන්ට තවදුරටත් ඒ වගේ තීරණ ගන්න බෑ. ලොකු තරුවක් දාලා රීමේක් එකක් ගහලා කෝටි ගණන් හොයාගන්න පුළුවන්කම තියෙද්දි ඔරිජිනල් එකක අවදානම ගන්නෙ මොකටද?

දැන්  ඕගොල්ලො අහයි, ඇයි මේ ලොකු තරු පස්සෙම යන්නෙ? ඒ ඔයගොල්ලො හින්ද. අපේ  ඕඩියන්ස් එක බ‍්‍රෑන්ඞ්ස් ඉල්ලන හින්ද. ලොකු නළුවෙක් හරි නිළියෙක් හරි නැත්තං ඔයා හෝල් එකට එන්නෙ නෑ. ලොකු තරුවක් ඉන්නවා නම්, රීමේක් එකක් වුණත් ජහජරාවක් වුණත් ඒක බලලා ඔයගොල්ලො සහයෝගය දෙනවා. මේ තරගෙ පාලනය වෙන්නෙ ඔයාගොල්ලො අතින්. සුපිරි තරු සහ ඇත්තටම නිර්මාණශීලී මිනිස්සු අතරෙයි කාසිය වාසිය තියෙන්නෙ.

මේ රීමේක් හින්ද කන්නඩා රයිටර්ස්ලා, ඩිරෙක්ටර්ස්ලා නැති වෙලා යනවා. ලූසියා ඇත්තටම හින්දියෙන්, දෙමළෙන් පිච් කරන්න මට ගොඩක් ලේසි වුණා. මට දෙමළ බැරි වුණත්, දෙමළ සමබන්ධයක් නැති වුණත් ලොකු නළුවෙක් මේ මාසෙ අන්තිමට මගේ කතාව අහන්න මට වෙලාවක් දුන්නා. ඒත් මට  ඕන මේක කන්නඩාවල කරන්න. ඒක ගොඩක් ලොකු වේදනාවක් මට මගේ චිත‍්‍රපටිය වෙන භාෂාවකින් කරන්න වුණොත්. ඒත් අපේ නළු නිලියන්ගෙ දැන් තියෙන මනසත් එක්ක ඒක වෙයි කියල හිතාගන්න අමාරුයි. සමහර විට අවුරුද්දකට විතර පස්සෙ ඒ ගොල්ලො ලූසියා වල රීමේක් එකක් කරන්න රයිට්ස් ඉල්ලාවි. මට හිතෙනවා ‘නෝ රිමේක්’ විප්ලවයක් කරන්න මට හයිය තිබුණ නං කියල. පුද්ගලිකව මං රීමේක් හදනවා වෙනුවට ගෙවල් වල පෙන්නන හෝම් ටෝකීස් හදනවා බැරිම වුණොත්.

මේ කර්මාන්තෙ ඉන්න තරුණ උන් විදිහට අපිට පැමිණිලි කර කර ඉන්න බෑ. අපි විසඳුම් හොයන්න  ඕන. පරණ කට්ටිය වයසයි, අනාරක්‍ෂිතයි. ඉක්මණට මැරිලා යයි. අපිට වෙනවා ඒ ගොල්ලො එකතු කරපු කුනු කන්දල් ඔක්කොම හෝදලා යවන්න. ඒ ගොල්ලො කියනවා නම් අපේ පේ‍්‍රක්‍ෂකයො සිනමාව ගැන දන්නෙ නෑ කියල අපි ඒ මහා පේ‍්‍රක්‍ෂාගාරය වෙනුවෙන් චිත‍්‍රපටි හදන්න  ඕන. ඒක විතරයි ඒ අයව නැවත හෝල් වලට ගෙන්නන්න පුළුවන් විදිහ. සිද්ලින්ගු කරපු නිෂ්පාදකයා ඒක විදෙස් රටවල ප‍්‍රදර්ශනයට ලෑස්ති වෙලා හිටියෙ නෑ. ඒත් අපි හෝම් ටෝකීස් හරහා දවස් දෙකකින් 440 ක  ඕඩියන්ස් එකක් ලෝකෙ හැමතැනින්ම එයාට එකතු කරලා දුන්නා. ඒ විදිහටයි අපිට මේක වෙනස් කරන්න වෙන්නෙ.

බොහොම පොඩි ගානකින්, ලොකු නළු නිලියො නැතුව, හොඳ නළු නිළියො එක්ක මං ලූසියා චිත‍්‍රපටිය හදාවි. මට ඒක හෝල් වල රිලීස් කරන්න බැරි වේවි. එතකොට මං ඒක හෝම් ටෝකි එකක් විදිහට රිලීස් කරනවා. මං කියන්නෙ මගේ තත්වෙ ඉන්න හැමෝටම එහෙම කරන්න කියල. කොහොම හරි චිත‍්‍රපටි හදන්න. නළු නිළියන්ට ඔයාගේ වැඬේ පාලනය කරන්න දෙන්න එපා. හෝම් ටෝකීස් විදිහට අපිට උදව් කරන්න දහස් ගණන් මිනිස්සු එලියෙ ඉන්නවා. අපි එකතු වෙමු. මතක තියා ගන්න, දිලිසෙන තරු වලින් නැති කරන්න බැරි ලොකු අඳුරක් අහසෙ තියෙනවා..( තේරුණද මන්දා)”

පවන් කුමාර්ගේ ලියමනේ සරල අනුවාදයක් මේ. සමහර කොටස් මට  ඕන විදිහට කපලා දැම්මා. පූර්වාපර සන්ධි ගලපනවා නම් මට හිතෙන්නෙ මේ රීමේක් කතාව ලංකාවෙ නම් ජාතක කතා, බණ කතා වල ඉඳන් හංස විලක් යලි තැනීමේ උත්සාහය දක්වා අදාලයි. ඔරිජිනල් ගැන කතාව 5ඞී මාක් ටූ වලින්, ඊඑක්ස් ත‍්‍රී වලින් ෆිල්ම් හදලා මැෂින් ඇතුලෙ තියන් ඉන්න අපි හැමෝටම අදාලයි. කොහොම වුණත් පවන් කුමාර් ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් වලින් එයාගෙ ෆිල්ම් එක හැදුවා. ඇත්තටම ඒක හොලිවුඞ් චිත‍්‍රපටියකවත් හිතාගන්න බැරි තරම් වෙනස් මානයක සිතීමක්. ඉන්සෙප්ෂන් වගේ ෆිල්ම් එකක් වුණත් ලූසියාට වඩා ළාමකයි සමහර තැන් වලින්. ඒ ඔක්කොටම වඩා නිෂ්පාදකවරුන්ගේ ලැයිස්තුව විදිහට දහස් ගානක් නම් දැවැන්ත තිරයක චිත‍්‍රයක් වගේ ප‍්‍රක්‍ෂේපණය වුණා. ඒක ඇෙ`ග් මයිල් කෙලින් වෙන වැඩක්.

හඳයා කියන විදිහට පේ-පැල් වගේ තාක්‍ෂණයන් නැති කම, හුරුකමක් නැති කම වගේ දේවල් හින්ද අපේ මේ විදිහෙ ව්‍යාපෘති අසාර්ථක වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මට හිතෙන්නෙ ඊටත් වඩා ඒකට හේතු වෙන්නෙ අදහසක් නැති කම. ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් කියන්නෙම ක‍්‍රම විරෝධී උත්සාහයක්. ඒ උත්සාහය දරන්න නිකංම කෘතියකට විතරක් බැරි වෙනවා. ඒක ඊට වඩා ලොකු උවමනාවන් ගොඩක් එක්ක පෙළගැහෙන්න සිද්ද වෙනවා. ක‍්‍රවුඞ් ෆන්ඩින්ග් අලූත් උන්ට වැඩියෙන් ගැලපෙන විදිහට දැනෙන්නෙම ඒ සීමාවන් අභියෝග කරන්න පුළුවන් වෙන්නෙ උන්ටම විතරක් හින්ද.

ඒ කොහොම වුණත් එකතු වුණු මුදලට වඩා හඳයාගේ ව්‍යාපෘතියෙ අදහස් බෙදා ගත්, සම්බන්ධ වුණු ප‍්‍රමාණයයි වැදගත් කියල මං හිතන්නෙ. හැම සම්බන්ධයක්ම සල්ලි විදිහට පරිවර්තනය නොවුණට ඊට වඩා ගොඩක් සාධනීය දේවල් ඒ හරහා සිද්ද වෙන්න පුළුවන්. හඳයාගේ චිත‍්‍රපටියට (කෘතියට) වඩා මං මේ ප‍්‍රයත්නයට ගරු කරන්නෙ ඒ හින්ද.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, March 15, 2014

Be Stupid!

ෆේස් බුක් එකේ එක දිගට ෂෙයාර් වෙන තමන් විහින්ම තමන්ගෙ පිංතූර ගන්න ‘සෙල්ෆීස්’ ගැන ගොඩක් අය හිතන්නෙ ලෙඩක් කියල. ලංකාවෙ හැම අලූත් දෙයක්ම ලෙඩක් හෝ භීතියක් වෙන එක ස්වභාවික වුණත් සෙල්ෆීස් කියන්නෙ දරුණු නාසිස්මය තත්වයක්ද කියන එක ගැන වෙන රටවලත් කතා බහ ඇති වෙනවා. ඒ කොච්චර කතා බහ ඇති වුණත් මේ ටෙ‍්‍රන්ඞ් එක නතර වෙන්නෙ නෑ. හිතාගන්න බැරි තරම් විවිධ වූ ප‍්‍රදේශ දක්වා සෙල්ෆීස් ව්‍යාප්ත වෙමින් යනවා.

මේක ආර්ට් එකක්ද?

 ආර්ට් එකක් විදිහට සෙල්ෆීස් තේරුම් ගන්න මං හිතන්නෙ ආර්ට් ගැන අපේ තියෙන අදහස වෙනස් වෙන්න වෙනවා. ආර්ට් කියල හරි වෙන මොකක් හරි විදිහට ඇකඩමික් හෝ පිළිගත් න්‍යාය වලින් කරන අධිපති අදහස් නන්නත්තාර කරන එකමයි මේ වගේ අලූත් මුදාහැරීම් වලින් වෙන වැදගත්ම දේ. පුද්ගලික මට්ටමෙන් කොයි ආකාර ව්‍යාදියක් වෙන්න පුළුවන් වුණත් සෙල්ෆීස් සංස්කෘතික විදිහට ලොකු වෙනසක් කරනවා. සාරය හෝ අර්ථය හොයා ගෙන යන හරිම ද්විමාන කලා හෝ වින්දන අවකාශය මේ හින්ද පුළුල් වෙනවා.

‘තේරුමක් නැති කම’ විඳින්න (තේරුමට තියෙන අයිතියම තේරුමක් නැති කමටත් දෙන්න) අපිට පුරුදු වෙන්න වෙනවා. ඉස්සරහට ආර්ට් වෙන දේවල් තේරුම් ගන්න මේ තත්වය අනිවාර්යයක් මං හිතන්නෙ.

සෙල්ෆි කියන එක මේ වෙද්දි ශබ්දකෝෂ වචනයක් වෙලා ඉවරයි. අර්බන් ඩික්ෂනරියෙ මේක අර්ත ගන්වන විදිහට, ‘ෆේස් බුක්, මයි ස්පේස් හෝ වෙනයම් සමාජ ජාල වෙබ් අඩවියක පළකිරීම වෙනුවෙන්ම ඔබ විසින්ම ගන්නා ඔබේ ඡුායාරූපයක්. ගොඩක් වෙලාවට කැමරාව අල්ලාගෙන ඉන්න ඔබේම අත පවා මෙතනදි පේනවා. මේකෙන් පැහැදිලිවම පේන්නෙ අඩුම ගානෙ ඡුායාරූපයක් ගන්නවත් ඔබට මිතුරෙක් හෝ මිතුරියක් නැති කම’

මේක ටිකක් උපහාසෙන් ලියපු අදහසක්.  මට හිතෙන්නෙ අපිට සෙල්ෆීස් දිහා බලන්න වෙන්නෙ ‘සෙල්ෆ් පෝර්ට්රේට්ස්’ විදිහට.  ඒ ගැනගැන සම්භාව්‍ය අදහස් දරන අයට මේක ටිකක් අවුල් සහගත වෙන්න පුළුවන් වුණත් සෙල්ෆීස් නිසා සෙල්ෆ් පෝර්ට්රේට් ආර්ට් එක වෙනස් වුණා. අතීතයේ ඉඳන් ගත්තොත් තමන්ගේ ආලේඛ්‍ය ඡුායාරූපයක් හෝ සිත්තමක් කරන හැකියාව තිබුණෙ වංශවත් කීප දෙනෙකුට විතරයි. උදා විදිහට ලූවී වගේ රජ කෙනෙක් දක්ෂ සිත්තරෙක්ව ගෙන්නගෙන තමන්ගෙ රූපය අඳින්න බාර දෙනවා. ගොඩක් මාර සිත්තරුන් කළේ මේ විදිහට ලොක්කන්ට  ඕන චිත‍්‍ර ඇඳපු එක තමයි. මේක ටිකෙන් ටික පරිණාමය වෙලා ඊට පස්සෙ දක්ෂ ඡුායාරූප ශිල්පියෙක් අතට වැඬේ පැවරෙනවා. එතකොට කලාත්මක පෝර්ට්රේට් ගන්න කලාත්මක ඡුායාරූප ශිල්පියො බිහිවෙනවා. ඒත් ආර්ට් එක තියෙන්නෙ අපෙන් පිට, ඡුායාරූප ශිල්පියා අතේ. කැමරාවක් තියෙන මෝබයිල් ෆෝන් සහ එතනින් නිරන්තර අන්තර්ජාලය එක්ක සම්බන්ධ ස්මාර්ට් ෆෝන් එනවත් එක්කම අපේ කලාව අපේ අතට එනවා. තවදුරටත් අපේ ඡුායාරූපය ගන්න වෙන කෙනෙක්  ඕන වෙන්නෙ නෑ. ඒක අපිට  ඕන විදිහට, අපිට  ඕන වෙලාවක, අපිට  ඕන තැනක ගන්න පුළුවන්. මං කියන්නෙ කලාව ඒක හිර කරලා තිබුණු ආකෘති ඔක්කොම කඩාගෙන නැවත ආකෘතියක් ගොඩනැගීම පවා අසීරු විශ්වයකට ඇතුල් වෙනවා කියල.

උදා විදිහට විදර්ශන කන්නන්ගර වගේ කෙනෙක් මේ වගේ අදහසකින් ගොඩක් අවුලට යන්න පුළුවන්. (විදර්ශන මේ කතාවට ඇදලා ගන්නෙ ඌ මං ගැන කරන විචාර හෝ විවේචන නිසා මට ඇති වුණු අමනාපයක් හින්ද නෙමෙයි. ඒ වෙනුවට විදර්ශන කියන්නෙ මං ගොඩක් කැමති චරිතයක්. වෙන විදිහකට කිව්වොත් මං උගේ රසිකයෙක්. ඒ කැමැත්තට ලොකු හේතුවක් වෙන්නෙ ඌ පුද්ගලික ද්වේශයකින් හෝ කුහකත්වයකින් පෙළෙන චරිතයක් නොවෙන එක. වෙන විදිහකට කිව්වොත් ඇත්තටම විදර්ශන මේ සංවාද අවකාශයේ මගේ පාලූව මකන කීප දෙනෙක් යාලූවන්ගෙන් කෙනෙක්) විදර්ශන සර්පයාගෙ පොත නැවත එළි දැකීම දවසෙ කරපු දේශනයකදි කිව්වෙ, දැන් හදන ෂෝර්ට් ෆිල්ම් කියන්නෙ අසනීපයක් කියල. ඒවා ෂොර්ට් ෆිල්ම් නෙමෙයි විකාර වගේ අදහසක්. මේ අලූත් ෂෝර්ට් ෆිල්ම් හදන සංස්කෘතිය හින්ද විදර්ශන වගේ චරිත (මාත් එක යුගයක) ජීවිතය ගැන ගොඩනගා ගත්ත අදහස අවුල් වෙන්න ගන්නවා. මාක්ස්ගේ හො ෆ්‍රොයිඞ්ගෙ අර්ථකතන චුයින්ගම් එකකට වඩා එහාට වැඩ නොකරන්න පටන් ගන්නවා. සර්පයාගේ මරණය කියල විදර්ශන කියන්නෙ ඒ ජීවිතයේ සාරය හොයාගෙන දුක තරණය කල නොස්තැල්ජික පරම්පරාවක සංකේතීය මරණය. මං කියන්නෙ අපිට ඒක වළදාන්නම වෙනවා.

මහපොලොවෙ පයින් ඇවිදලා අත්දැකීම් එකතු නොකරපු ජීවිත වලින් සිනමාව නිර්මාණය වෙන්නෙ නෑ කියන අදහස මේ පරණ පරම්පරාවෙ එකක්. සයිබර් අවකාශයත් එක්ක බැලූවම මේ කියන මහපොලොව කොච්චර පුංචිද? මේ කියන දුක්ඛිත අත්දැකීම් විඳවන ජීවිතය කොයිතරම් ක්ෂුද්‍ර ද? යතාර්ථය කියල එකක් මූලික කරගත්ත මේ සිතීම කොයිතරම් දුප්පත්ද? ජීවිතයේ අත්දැකීම් වලින් නිර්මාණය වෙනවා කියන මේ මුස්පේන්තු සිනමාව සහ කලාව අවසානයි. ඒ කියන්නෙ ඒ සිනමාව හා කලාව තමන්ගේ අදහස් ප‍්‍රකාශනයට පාවිච්චි කළ දෙකයි පණහෙ දේශපාලනයත් ඉවරයි කියන එක. දැන් තියෙන්නෙ ඒ වෙනුවෙන් මාරාන්තික උපවාස හෝ සත්‍යග‍්‍රහ කරන එක විතරයි. අපිට මහජන පුස්තකාලෙදි සහ තවත් තැන් වලදි මුණගැහෙන්නෙ මේ වඳවෙන අදහස් පරපුරක අවසන් සටන්.

සෙල්ෆීස් ගැන ඍණාත්මක මුලපිරීමක් නැතුව අධ්‍යනය කළොත් පේනවා අපි මාර කලාත්මකයි කියලා අගයන නිර්මාණ වල ලක්ෂණ නිරායාසයෙන්ම සෙල්ෆීස් වලට ඇවිත් තියෙනවා කියලා. උදා විදිහට ජිම් එකේ ඇ`ග හදන ගමන් සමහරු අප්ලෝඞ් කරන සෙල්ෆීස් (මට අප්පිරියම ජාතිය) ඒ වගේ වීරත්වය දනවන්න නිර්මාණය කළ හර්කියුලීස්ගේ ප‍්‍රතිමාව වගේ දෙයක් එක්ක සංසන්දනය කළොත් ඒ නිර්මාණකරුවා පෞර්ෂය දැනවීමට පාවිච්චි කරන ටෙක්නීක්ස් මේ සෙල්ෆීස් වලට එනවා. ඒ ඒ භාවයන් දැනවීම වෙනුවෙන් කරපු මහා නිර්මාණ , ඒ අදහසම පිණිස ගත්ත පුංචි සෙල්ෆීස් එක්ක සංසන්දය කරන මරු වැඩක්. (සෙල්ෆීස් - දෘෂ්‍යමය විශ්ලේෂණයක්. එලිසබෙත් අර්බන්ස්කි බලන්න http://www.youtube.com/watch?v=2Kk9R2rhwlQ)

ඉතිහාසයක් පුරා කලාත්මක හෝ වෙනයම් ආධිපත්‍යයික අදහසකින් පිටතින් ගොඩනගන සංකේත අගයන් මේ වෙද්දි සාමාන්‍යකරණය වෙනවා. ඒ ඉතිහාසය ගැන දැනීමක් නැති කෙනෙක් අතින් පවා අවිඥාණකව  මේ දේවල් ප‍්‍රතිනිර්මාණය වෙනවා. කලාව තවදුරටත් සීමිත පිරිසක දෙයක් නෙමෙයි. ඒක හැමෝම අතින් යළි යළිත් මොහොතක් පාසා නිර්මාණය වෙමින් යනවා. මේක අතිශයින්ම සුබදායී තත්වයක්. මං මැරෙන්න කලින් මේ සීමිත ආඛ්‍යාන වලින් මිදෙන්න ලැබිච්ච එක ගැන මට තියෙන්නෙ බුදුන් විසින් නිර්වාණය හොයාගත්තටත් වැඩි සතුටක්.

සෙල්ෆීස් අරගෙන බැලූවොත් ඇත්තටම පුදුම දනවන කාරණයක් වෙන්නෙ මේ අයට මෝබයිල් කැමරාව එක්ක ඇෙ`ග් කෑල්ලක් තරමටම ළ`ග සම්බන්ධය. අතේ තියෙන මේ කැමරාව තමන්ට අවශ්‍යම හැ`ගීම අල්ලගන්න ස්ථානගත කරන්න දෙපාරක් හිතන්න වෙන්නෙ නෑ. මේ හැකියාවේ සුරුකම එක්ක සෙල්ෆීස් වල ටෙ‍්‍රන්ඞ් ඇති වෙනවා.

උදා විදිහට මුලින්ම තිබුණෙ හැමෝම ඇ`ගිලි දෙකකින් වී අකුර හදාගෙන ගන්න සෙල්ෆීස්. ෆේස් බුක් පිරෙන්න මේ වී අකුරු මිනිස්සු එලියට ආවා. ඊට කාලෙකට පස්සෙ ‘ඩක් ෆේස්’. තොල් තාරවෙක් වගේ උල් කරගෙන ඡුායාරූපයට මුහුණ දෙන විලාසිතාවක්. එක පොඩි ලස්සනක් තියෙන තැනකින් මේ වගේ දෙයක් නිර්මාණය වුණු ගමන් කරන්න පුළුවන් බැරි හැමෝම මේ එකම විදිහෙ ෆොටෝ එක දානවා. ඒක තමයි සෙල්ෆීස් ටෙ‍්‍රන්ඞ් එකේ ඉන්නවා කියන්නෙ.  මෑතකදිම ආපු සෙල්ෆි ටෙ‍්‍රන්ඞ් එක ‘ස්පැරෝ ෆේස්’. හරියටම ගේ කුරුල්ලෙක් පණුවෙක්ව දැක්කම වගේ ඇස් ලොකු කරගෙන, කට උල් කරගෙන කරන එක්ස්ප්‍රෙෂන් එකක් තමයි මෙතනදි ප‍්‍රතිනිර්මාණය වෙන්නෙ. ජපානය වගේ රටවල මේක පිස්සුවක් වගේ යනවා. ඒත් මේ විලාසය ඩක්ෆේස් එකට වඩා සියුම්. ඒ හින්ද තමන්ගෙන් නියම ස්පැරෝ ෆේස් එකක් හදන එක ටිකක් ට‍්‍රයි කරන්න වෙන වැඩක්.

වෙන ආර්ට් එකක් අනුව කියවන්න යන්නෙ නැතුව මං හිතන්නෙ සෙල්ෆීස් වගේ අලූත් නිර්මාණ අවකාශ තේරුම් ගන්න ඒ වපසරිය ඇතුලෙන්ම දේවල් හොයාගන්න  ඕන. ඒ හා බැඳෙන පිරිස, උවමනාව, මනෝ භාවය, රූපකය වගේ කාරණා ඇතුලෙන් අපිට යම් අදහසක් හදාගන්න පුළුවන්. ඒත් ඒක පරණ කලා මිනිතයන්ගෙන් විනිශ්චය කරන්න යන එක ජෝක් වැඩක්. මොකද මේ අලූත් ප‍්‍රවණතාවයේ අදහස වෙන්නෙම ඒ පරණ කලාවන්ට තේරුම් ගත නොහැකි අවකාශයක් දක්වා විස්තාපනය වෙන එක.

මුල් කාලෙ තමන්ගේම වූ සෙල්ෆ් පෝර්ට්රේට් එකක අදහස තිබුණෙ ‘තමන්ගෙ අභිමානය හෝ මහේශාඛ්‍ය බව’ අනුන්ට පෙන්නන්න. ඒත් හැමදාම ආර්ට් නෙමෙයි කියල පරණ මතවාදය විසින් වලි දාමින් මකන්න හදපු අලූත් ආර්ට් එක (උදා විදිහට සිත්තමෙන් ඡුායාරූපයට) ටිකෙන් ටික සෙල්ෆ් පෝර්ට්රේට් එකකට තියෙන අදහස වෙනස් කරනවා. මහේශාඛ්‍ය බව පෙන්නීමේ ඉඳන් තමන්වම සෙවීම දක්වා මේ අදහස සංයුක්ත වෙනවා. සෙල්ෆීස් කියන්නෙ තමන් තමන්වම හොයන්න කරන උත්සාහයන් විදිහටයි තේරුම් ගන්න වෙන්නෙ. තමන්ගෙ අනන්‍යතාවය, තමන්ගෙ ස්වරූපය, තමන්ගේ විලාසිතාව මේ ආදී දේවලූයි සෙල්ෆීස් හරහා නොදැනුවත්වම ගවේෂණය වෙන්නෙ.

අපේ ජීවිතයේ සෑම අවස්ථාවක්ම වගේ සෙල්ෆීස් විදිහට වාර්තා වෙනවා. මෙච්චර කාලයක් කවදාවත් නොතිබුණු තත්වයක් ඒක. හැම මනුස්සයෙක්ගෙම හැම තත්පරයක් ගැනම රූපමය වාර්තාවක්. ඒක දැවැන්තයි. අපි ලෝකයේ විවිධ සංස්කෘතීන් ඇතුලෙ ජීවත් වෙමින් එක ප‍්‍රකාශනයක්, ධාරාවක් හරහා එකට සම්බන්ධ වෙනවා.

ඒ වගේම මෙච්චර කාලයක් හුදකලා කණ්ණාඩියක් හෝ අසල්වැසියෙක් එක්ක පමණක් බෙදා ගත් අපේ ජීවිතේ වැඩකට නෑ කියල කොන් කරපු ලොකු කොටස අපි දැන් සමාජයක් එක්ක බෙදා ගන්නවා. අපි දුකෙන් ඉන්න හැටි, අලූත් ඇඳුමක් අඳින හැටි, කෑමක් කන හැටි, හැම දේකදිම අපි මහා සමාජය අපේ කණ්ණාඩිය කර ගන්නවා. අපි ගැන අපි තේරුම් ගත්ත මේ කණ්ණාඩිය මේතරම් විශාල වීම ලොකු මනුස්ස වෙනසක් යෝජනා කරනවා කියලයි මං හිතන්නෙ. තේරුම් ගැනීම, බෙදා හදා ගැනීම, බාර ගැනීම වගේ මනුස්ස සම්බන්ධතා කලාපයන් වෙනස් වෙන්න පටන් ගන්නවා. ඒ වෙනස නැතුව සෙල්ෆීස් ඇතුලට යන කෙනෙක් නන්නත්තාර වීමේ සිට පාදඩකම දක්වා යන්න නියමිතයි.

මෙච්චර කාලයක් සමාජය අපි එක්ක ගණුදෙනු කළ අර්ථයක් සහිත යැයි කියපු දේශපාලන, කලා හෝ සංස්කෘතික ආකෘති වලට වඩා විශාල ඇත්ත ජීවිතයකින් අපි සමාජය එක්ක බැඳීමක් යෝජනා කරනවා. තවදුරටත් දෙකට නොපැළුණු මනුස්ස ජීවිතයක්, එකම විටක පුද්ගලික හා සමාජ වශයෙන් තියෙන ඒකත්වයක් මේ හරහා නිර්මාණය වෙනවා. ඒක සුළුපටු වෙනසක් නෙමෙයි.

ගොඩක් උන් කියන්නෙ මේක ‘ඇටෙන්ෂන් කේ‍්‍රස්’ එකක් කියල. ඒ කියන්නෙ අවධානය ලබා ගැනීමේ පිස්සුවක්. කොහොමත් හැම කෙනෙක්ම කැමතියි අවධානයට ලක්වෙන්න. ඒක මෙච්චර කාලයක් හංගගෙන ජීවත් වුණු එක විතරයි සිද්ද වුණේ. අපි හැමෝම සමාජයෙන් පිළිගැනීමක්, ප‍්‍රතිචාරයක් බලාපොරොත්තු වෙනවා. ඒක අලූත් තත්වයක් නෙමෙයි. ඒත් සයිබර් සම්බන්ධතා හරහා අපි හිරගෙන හිටපු අපිව නිදහස් වෙන්න අවකාශයක් හැදෙනවා. අපිට අවශ්‍ය පිරිස අතර අපේ ජීවිතය බෙදා ගන්න එක සාමාන්‍යයක් වෙනවා. මෙතනදි විචාර හෝ විශ්ලේෂණ කියන්නෙ කුහකයන්ගේ අදාල නොවෙන ප‍්‍රලාප විතරයි.

වෙන විදිහකින් ගත්තොත් සෙල්ෆීස් වගේ ප‍්‍රවණතා නිසා මෙච්චර කාලයක් කලාත්මක හෝ පරිපූර්ණ කියලා නිර්මාණය කළ ජීවිතයෙන් දුරස්ත අසාමාන්‍ය තත්වය ආපහු සාමාන්‍ය ජීවිතේට ගේනවා. තවදුරටත් සිනමා තරුවක් වුණත් අපේ ජීවිතෙන් ඒ තරම් දුරස් වෙන්නෙ නෑ. එයාගෙ සාමාන්‍ය ජීවිතේ සිනමාවට වඩා විශාල විදිහට සයිබර් අවකාශයේ නිදහස් වෙනවා. හැම කලාත්මකයි කියපු දේකටම වඩා මේ අලූත් කලාවන් ජීවිතේට ළ`ග වෙනවා. ඇත්ත වෙනවා.

තමන්ගේ මුහුණ විතරක් විෂය වුණු සෙල්ෆීස් මේ වෙද්දි තවත් අනුකාණ්ඩ ගණනාවක් දක්වා පැතිරෙන්න පටන් අරං. උදා විදිහට පියයුරු අතර පැල්ම (ක්ලීවේජ්) සෙල්ෆීස් හරහා කාන්තාවො තමන්ගෙ ශෘංගාරය නිදහස් කරන
උන්මාදයන් ඇති වුණා. ඒ වගේම ප්ලෑන්කින් (විශ්වාස කළ නොහැකි තැන් වල ලෑල්ලක් මෙන් වැතිර සිටීම) අවුලින් (යම් උස ස්ථානයකට නැග බකමූනෙක් මෙන් පොරවාගෙන හිඳීම) ස්ලැප් කැම් (යමකින් එක්වරම අසල සිටින්නාගේ මුහුණට දමා ගසා ක්‍ෂණික ප‍්‍රතිචාරය ඡුායාරූපයට නැගීම) මේ වගේ විකාරරූපී කියල අපිට දැනට කියන්න පුළුවන් ධාරාවන් ගණනාවක් ලෝකය පුරාම පැතිරෙමින් යනවා.

මේ දේවල් වල කිසි අදහසක් නෑ, පිස්සුවක් වගේ කියන තේරුම් ගැනීම් වලින් අපි කියන්න හදන එකම දේ වෙන්නෙ අපිට තේරෙන්නෙ නෑ කියන එක විතරයි. නැත්තං මේ හැම ප‍්‍රකාශනයක් හරහාම කියන සහ බෙදාගන්නා හැ`ගීමක් හෝ හැ`ගීම් සමුදායක් තියෙනවා. මේ ධාරාවන් හරහා සම්බන්ධ වෙමින් ඔවුන් කියන යම් අදහසක් තියෙනවා. සමහර විට ඒක තේරුම් ගැනීම කියන ආකෘතියට පිටින් පාර්ටිසිපේෂන් හෝ අත්දැකිය යුතු කියන තලයේ දිවෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒ කොහොම වුණත් මෙතන වැදගත්ම දේ වෙන්නෙ නිදහස. අපි අපෙන් සහ අපිව පාලනය කරන සමාජ අර්ථ, ආකෘති වලින් ලබන නිදහස.

ඒක බුදුන්ගෙ විමුක්තියට වඩා අපිට වටිනවා කියලා මං කිව්වෙ ඒක අපි හැමෝටම එකවර ලැබිය හැකි විමුක්තියක් හින්ද.

-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, March 8, 2014

ෆේස් බුක් වහා තහනම් කරනු.

ෆේස් බුක් තහනං කරන්න යන එක ගැන පත්තු වෙන කතා බහට එකතු නොවී ඉන්නයි මං හිතන් හිටියෙ. එක පැත්තකින් පොදු ජන විනෝදය පිණිස ආණ්ඩුව සපයන මාතෘකා වල ඔංචිලි පදින එක තේරුමක් නැති හින්ද. අනිත් පැත්තෙන් ෆේස් බුක් එහෙම තහනං කරනවට මං කැමති හින්ද.

ෆේස් බුක් තහනං කරනවා කියන්නෙ මට හිතෙන විදිහට ලොකු කතා බහක් දැනුවත් වීමක් අවදි කරන සිද්දියක්. නිකං ඉබාගාතේ තියෙන්නං වාලේ ෆේස් බුක් වල ඇලෙනවට වඩා ඒක මේ වෙද්දි අපේ පැවැත්මෙ කොයි තරං කොටසක්ද කියන එක ගැන සවිඥාණක බවක් ඇති වෙන්නෙ එතකොට. හැම තහනමක්ම ප‍්‍රගතිශීලීයි. හේතුව ඒ තහනම ඉක්මවා යන්න අලූත් සිතීමක් ඉල්ලා සිටින හින්ද. විශේෂයෙන් තාක්‍ෂණය වගේ විෂයක තහනමක් හෝ බාධාවක් කියන්නෙ ඒකෙ පිමි පැනීම් ඇති වෙන තත්වයක්.

උදා විදිහට ෆේස් බුක් තහනං කරනවා කියන කතාව පැතිරෙද්දි ටෝර් වගේ බ‍්‍රවුසර් ගැන සිද්ද වුණු දැනුවත් කිරීම. ඒ තහනම ඉක්මවා ගිහින් යලිත් අපේ මිනිස් සම්බන්ධතා ගොඩනගා ගන්න කරන ආරාධනය සහ උනන්දුව.. නිකංම පවතිනවට වඩා මේ උණුසුම සුබවාදීයි.

අනිත් පැත්තෙන් ෆේස් බුක් ගැන මේ හින්ද අවදිවෙන කතා බහ. ෆේස් බුක් පාවිච්චි නොකරන මහා ප‍්‍රජාවක් දක්වා සම්බන්ද වෙන යෝජනා චෝදනා. මේ දේවල් කොයිතරං බාල වුණත් ෆේස් බුක් එක ගැන ලොකු කතා බහකට යන්න ඒකෙන් විවරයක් හැදෙනවා. ඒක ආණ්ඩුවෙ ප‍්‍රශ්නයක් වෙනවත් එක්කම ඒක වේදිකාවක් වෙනවා.

මේක නිතරම අපේ චිත‍්‍රපටි වලට සිද්ද වෙන දෙයක්. කිසි ගින්නක් නැතුව දැම්මොත් දහපාලොස් දෙනෙකුට වඩා නොබලන සම්භාව්‍ය සිනමා කෘති තහනම නිසා රටේ හැමෝම බලන චිත‍්‍රපටි වෙනවා. ඒ ගැන සංවාද මණ්ඩප හැදෙනවා. පත්තර වල පිටු වෙන් වෙනවා. තහනම තමයි උත්පේ‍්‍රරකය.

එහෙම නැත්තං ප‍්‍රායෝගික පැත්තෙන් ගත්තොත් ආණ්ඩුවට ෆේස් බුක් තහනම් කරන්න බෑ. ඒක ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය නෑ කියනවා නෙමෙයි. මගේ අදහස ලංකාවේ බහුතරය කැමතියි ෆේස් බුක් තහනම් කරනවට. බහුතරයක් ඉන්නෙ ෆේස් බුක් වල නෙමෙයි, තාම මෙගා වල. ඒත් ආණ්ඩුවකට කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි ඒක. තාක්‍ෂණයන් පොල්කටු වලින් වහලා නවත්තන්න බෑ.

අන්තර් ජාලය කියන්නෙම විප්ලවයක්. ඒක මහා බහුතරය විසින් ගොඩනගා ගත්ත සංස්කෘතික ජීවිතයට එරෙහිව ගහන කැරැුල්ලක්. ලොකු බල දේශපාලන වෙනසක යෝජනාවක්. ඒ අර්ථයෙන් මං හිතන්නෙ නෑ ගොඩක් අය ෆේස් බුක් එකට කැමති වෙයි කියල. මේ අන්තර් ජාලයේ සැරිසරන උන් කල්ලි ගැහෙන තිප්පොල ෆේස් බුක්.

මේ අපි යතාර්ථය හරි සාමාන්‍ය ජීවිතය හරි කියල විශ්වාස කරන මාධ්‍ය විසින් ගොඩනගපු ලෝකය පාලනය කරන දේශපාලනයන් දැන් දැන් අර්බුදයට යමින් තියෙනවා. අපි විශ්වාස කරන දේශපාලනය, ආගම, අධිකරණය, අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍ය මේ හැම එකක්ම එකම මාධ්‍ය ගොඩනැංවීමක කොටස්. මේ හැම දෙයක්ම පාලනය වෙන්නෙ එකම මුදල් ප‍්‍රවාහයකින්. වෙන විදිහකින් සරලව කිව්වොත් පවතින අපි සාමාන්‍ය කියලා පිළිගන්න යතාර්ථය ඇතුලෙ මාධ්‍ය හසුරුවන්නේ මුදල් තියෙන කීප දෙනෙක්. සමාජය අහන්නෙ ඒ කීප දෙනාගේ අදහස් විතරයි. එතකොට සමාජ යතාර්ථය නිර්මාණය කරන්නෙ ඒ කීප දෙනා. ඇත්තටම ලංකාව වගේ රටක මේක වේදිකා නාට්‍යයක් කරනවා තරම් ලේසියි.

ඒත් ෆේස් බුක් වගේ සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි වලින් මේ තත්වය වෙනස් කරනවා. ඇත්තටම මෙතනදි සල්ලි ගොඩක් තිබුණත්, සල්ලි නැති වුණත් තියෙන්නෙ එකම ඉඩක්. ඇත්තටම වඩා නිර්මාණශීලී අයට වඩා වැඩි ප‍්‍රදේශයක තමන්ගෙ අදහස් ව්‍යාප්ත කරන්න පුළුවන්. ඒ වගේම සමජාතීය, ඒකීය සමාජයකට වඩා විවිධ, විෂම සමාජ එකට පවතින්න පුළුවන්. වැදගත්ම දේ වෙන්නෙ මේ අදහස් හෝ සිතීම් පිටින් පාලනය කරන්න බැරි වෙන එක. තහනම හෝ වාරණය ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නෙ ඒ සියල්ලන් අතින්. පත් කළ තනි නියෝජිතයන් අතින් නෙමෙයි.

වෙන විදිහකින් කිව්වොත් මෙච්චර කල් ‘කාගෙ හරි මාධ්‍ය’ වෙලා තිබුණු ලෝකය දැන් ‘හැමෝගෙම මාධ්‍ය’ කියන තැනට වෙනස් වෙනවා. එතකොට බලය හෝ මුදල මත තනි යතාර්ථයන් ගොඩනගමින්, සදාචාරයන්, සීමාවන් පණවමින් කරගෙන යන පාලනය අහෝසි වෙනවා. එතනදි අධ්‍යාපනය, දේශපාලනය, නීතිය, ආගම මේ සියල්ල ගැන අදහස වෙනස් වෙන්න ගන්නවා.

ඒකයි මෙතන තියෙන ලොකුම විහිළුව. තහනම අදාල නැති කලාපයකට තහනමෙන් ප‍්‍රතිචාර දක්වන්න යන එක. ඒත් මේක ආණ්ඩුවෙ විහිළුවක් විතරක් නෙමෙයි. තමන්ගෙ ළමයි කොටට අඳින එක නවත්තන්න නීති ගේන්න බැරිද කියල මාධ්‍ය වලින් කෝල් කරලා අහන අම්මලා අපේ රටේ ඉන්නෙ. කවුරුන් හෝ ඉහළින් තමන්ව පාලනය කරමින් හරි මග ගෙනියන්න  ඕන කියල හිතන ජනතාවක්. සදාකාලික ළමා වියක් ගෙවමින් අපි ඉන්නෙ. මෙතනදි නිදහස කියන්නෙ බය වෙන දෙයක්. ඒ නිදහස ඇතුලෙ අපි මොනවා කරයිද කියල අපිම දන්නෙ නෑ. අපිට හැංගෙන්නයි  ඕන.

ෆේස්බුක් තහනම ගැන කතාවක් කරගෙන යද්දි ඉස්තෙපාන් ලස්සන කතාවක් කිව්වා.

‘මචං, අපිට තියෙන්නෙ ෂේම් කල්චර් එකක්. හැම කෙනෙක්ම ලැජ්ජාවෙන්නෙ ජීවත් වෙන්නෙ. අපි හිනාවෙන්න ලැජ්ජයි, අ`ඩන්න ලැජ්ජයි. හිටගන්න ලැජ්ජයි. කතා කරන්න ලැජ්ජයි. අපි ජීවත් වෙන්නෙ ලැජ්ජාවෙන්. එතකොට මචං අපි දේවල් කරන්නෙ හොරෙන්. එළිපිට දේවල් කරන්න අපි සංස්කෘතියක් විදිහට කැමති නෑ. හොඳම උදාහරනේ සෙක්ස්. ලංකාවෙ ෆේස් බුක් ප‍්‍රශ්න කියලා කියන ගොඩක් සෙක්ස් ප‍්‍රශ්න. සෙක්ස් හොරෙන් කරන්න  ඕන දෙයක් කියලයි අපි පිළිගන්නෙ. වෙන විදිහකින් නම් සෙක්ස් කියන්නෙ නරක දෙයක්. ඒක කළොත් තමන්ගෙ ළමයි වුණත් නරකයි....’

ඌ කියාගෙන යනවා. කෙටියෙන් කිව්වොත් ඉස්තෙපාන්ගෙ අදහස වුනේ මේ ලැජ්ජා සංස්කෘතියට, ෆේස් බුක් එක විවෘත වැඩියි කියන එක. ඇත්තටම ලංකාවේ දේව ධර්මය කියල උගන්නන්නෙ පවා ලැජ්ජාව සහ බය. මං හිතන්නෙ කිසිම ජාතියකට දියුණු වෙන්න බැරි මූල ධර්ම දෙකක් තමයි අපි වැදගත්ම කියල අත්පොත් කරන්නෙ. ලැජ්ජාව සහ බය කියන්නෙ මනුස්සයෙක් ජීවිතය ඇතුලෙ ඉක්මවා යන්න  ඕන තත්වයන් දෙකක් වෙද්දි අපි ඒ දේවල් බාර ගන්නවා. දීපාල් සිල්වා කියනවා වගේ මේක අරුම පුදුම රටක්  ඕයි.

මේ ලැජ්ජා සංස්කෘතිය හින්ද අපි වික්ටෝරියානු බෞද්ධයො විදිහට පුරුදු වෙලා ඉන්නෙ හැංගිලා දේවල් කරන්න. ඒක හින්දම කලාවෙදි වුණත් අපි කියන්නෙ කෙලින් කිව්වොත් කලාත්මක නෑ, හැංගිලා කියද්දියි කලාත්මක වෙන්නෙ කියල. අපේ කලාව හැංගිලා කරන කලාව. ෆේස් බුක් එකේදි අපේ ජීවිතේ අපි නොදැනුවත්වම විවෘත වෙන්න පටන් ගන්නවා. අපේ පෞද්ගලික හා සමාජ ජීවිත යා වෙනවා. ඇත්තටම කිව්වොත් ෆේස් බුක් ජීවිතේ අපේ සාමාන්‍ය ජීවිතේ වෙනවා. ෆේස් බුක් සම්බන්ධතා අපේ ඇත්ත සම්බන්ධතා වෙනවා. එතකොට එලියෙ ප‍්‍රධාන ධාරාවෙ මාධ්‍ය විසින් ගොඩනගන සහ පවත්වාගෙන යන සංස්කෘතික පැවැත්ම වෙනස් වෙනවා
.
මේ විවෘත වීම දරා ගන්න පුළුවන් සමාජයක් නෙමෙයි අපිට තියෙන්නෙ. උදා විදිහට ඇමරිකාවෙ කෙල්ලෙක් කොල්ලෙක් එක්ක යාලූවෙලා ඉඳිද්දි ගන්න පිංතූර වෙබ් එකේ දානවා කියලා ඒ කොල්ලා කෙල්ලට තර්ජනය කරනවා කියල හිතුවොත්,

‘අපේ තාත්තා උඹව මරයි’ වගේ කතාවක් ඒ කෙල්ල කියයි.

ඒත් අපේ රටේ මිනිස්සු වෙනස්. ‘අපේ තාත්තා මාව මරයි...’ ලංකාවෙ හැදිච්ච කෙල්ලෙක් කියන්නෙ එහෙමයි. ඇත්තටම මේ වුණා කියන දිවි නසා ගැනීම් ගොඩක් පිටිපස්සෙ තියෙන කාරණය මේ එළිදරව්වීම සහ ලිංගිකත්වය එක්ක ගැටගැහුණු තත්ව.

ආදරයේ මතක විදිහට ගත්ත නිරුවත් හෝ ඒ වගේ පිංතූර අනෙකාට හිංසනයක් වෙන විදිහට පාවිච්චි කරන්න යන විපරීතයා වෙනුවට අපි වැරදිකාරයා කරන්නෙ හිංසනයට ලක්වෙන කෙනාවම. ඒ අපේ සංස්කෘතිය. ඒ සංස්කෘතියට ෆේස් බුක් කියන්නෙ තර්ජනයක් විතරක් නෙමෙයි ඇත්තටම ඒ සංස්කෘතියෙ අවසානයක්.

හදිස්සියෙවත් දිවි නසා ගැනීම් වළක්වන්න කියල ෆේස් බුක් තහනම් කළොත් අනිවාර්යෙන්ම හිතාගන්න බැරි තරම් දිවි නසා ගැනීම් ප‍්‍රමාණයක් එක දිගට සිද්ද වෙන්න ගන්නවා. ලංකාවෙ ජීවිත වල ආතතිය, හිස්කම, කාංසිය, තනිකම ගොඩක් පාලනය වෙමින් තියෙන්නෙ ෆේස් බුක් හුවමාරුව හරහා. ඒක හුස්ම ගන්නවා වගේ දෙයක් බවට පත්වෙමින් එන්නෙ. ෆේස් බුක් නැති ජීවිතයක් හිතාගන්නවත් බැරි වෙනවා.
ඒකයි මං ෆේස් බුක් තහනං වෙනවට කැමති. එතකොට අපේ වෙනස අපිටම මුණගැහෙන හින්ද.
වඩා හිනායන කාරනේ වෙන්නෙ ෆේස් බුක් තහනම් කරන්න කැමති ෆේස් බුක් එක ගැන මෙලෝ දානයක් නොදන්නා පරණ මිනිස්සු ටිකක් වෙන එක. ඒ වැඩිහිටි පරපුර තමයි බහුතරය. ඒ අය පත්තර සහ ටීවී වල මිනීමරුම් සහ මෙගා අතර පාලනය වෙන දුක්ඛිත පරපුරක්. මේ මාතෘකා සැපයෙන්නෙ ඒ හුදී ජන වින්දනයට විතරයි.

පැය කීපයක් තිස්සෙ දැන් මට පැයෙන් පැයට ප‍්‍රවෘත්ති ඇහෙනවා, අහම්බෙන්. ඒ ප‍්‍රවෘත්ති වල ලොකු සමානකමක් තියෙනවා. එක පැයක අට මස් බිළිදා පාර දාලා ගිය කාන්තාවක් ගැන. ඊළ`ග පැයේ සොළොස් හැවිරිදි දැරිය දූෂණය කළ පියා අත්අඩංගුවට. මේ දැන්, සැමියා කොටා මරා දැමූ තුන්දරු මව හිරගෙට.
මේ තමයි අපේ රටේ වැඩිහිටි කියන පරපුර. මේ තමයි මහා සමාජය. මේ සමාජයේ දරුවෙක් සියදිවි නහගන්න ෆේස්බුක් වගේ හේතුවක්  ඕන කියල කවුරුවත් හිතන එකක් නෑ. ඇත්තටම මේ ළමයි දිවි නසා ගන්න එක ප‍්‍රශ්නයක් විදිහට ගත්තොත් ඒකට මූලික හේතුව වෙන්නෙ දෙමව්පියන්. සහ ගුරුවරුන්.

මං හිතන්නෙ ලංකාව වගේ රටක ඉපදුණු අපි කිසි කෙනෙකුට හරි අම්මලා තාත්තලා නෑ. අපි අම්මා කිව්වොත් දන්නෙ දස මසක් කුස දැරූ, මා වැදූ වගේ භාවාතිෂය කාරණා ටිකක්. තාත්තා කිව්වොත් දන්නෙ ගෙදර බර ඇද්දා වගේ දේවල්. ලංකාවෙ අම්මා තාත්තා කියන්නෙ රොමාන්තික මතකයකට වැඩි දෙයක් නෙමෙයි.
දෙමව්පියන් අතින් ඇත්තට දරුවන්ට වෙමින් තියෙන්නෙ මොකක්ද? තමන්ගෙ හීන වෙනුවෙන් දරුවන් දක්කන, අනුන්ගේ සදාචාරයෙන් දරුවන් පෙළන, දරුවන්ගේ වෙනස් උවමනා සහ වෙනස් අනන්‍යතා වලට කිසි ඉඩක් නොදෙන, තමන්ගේ දරුවන් පාලනයට ආණ්ඩුවෙන් නීති ඉල්ලන, ඒත් හරක් මරනවට විරුද්ද සිංහල බෞද්ධ මවකගෙන් හෝ පියෙකුගෙන් දරුවෙකුට ඉගෙන ගන්න තියෙන්නෙ මොනවද?

අපිට තියෙන්නෙ ‘දරුවන් හදා වඩා ගැනීම’ (පේරන්ටින්) ගැන ප‍්‍රශ්නයක්. දරුවන්ගේ හැකියාවන්ට අවශ්‍යතාවයන්ට ඉඩ හදන, දරුවන්ගේ නිදහස සහ සතුට තමන්ගේ වගකීම විදිහට අඳුනන, අලූත් තාක්‍ෂණයන්ට, අලූත් සමාජ තත්වයන්ට මුහුණ දෙන්න දරුවන් හුරු කරන ඒ දියුණු මව්පියන් මේ රටේ නෑ.
ඒ වෙනුවට එලියෙන් තමන්ව පාලනය කරන්නැයි ඉල්ලා සිටින, ටීවී එකෙන් ජීවිතේ ඉගෙන ගන්න, ගෙදරට කූඩු වුණු ජීවිතය කුඩු වෙන තරමටම බෝරිං මාධ්‍ය විසින් පවත්වාගෙන යන බ්‍රොයිලර් වර්ගයේ දෙමව්පියන් අපිට ඉන්නෙ.

ඒ ගොල්ලො තමයි කියන්නෙ ළමයි දිවි නහගන්නෙ ෆේස් බුක් හින්ද කියල. ඒත් වැඩිහිටියො කියලත් ආයිමත් තමන්ටත් වඩා ළමා පරපුරක් දකින, තමන්ගේ ඉරණමත් කවදා හෝ මේ පරපුරේම කෙනෙක් විදිහට විඳවමින් ගත කිරීම කියල ඇස් ඉස්සරහ දකින කොසොල් රජුගේ හීන දාසයට වඩා විපරීත මේ හීනෙන් කෙනෙකුට ඉක්මනට ඇහැරෙන්න  ඕන වෙන එක අතිශය ස්වභාවිකයි.

මං හිතන්නෙ මේ වැඩිහිටියන්ගෙ රෝගී සිතීමෙන් සහ රෝගී හැසිරීමෙන් දරුවන් බේරා ගැනීම සඳහා ඒ අයව වැඩි වැඩියෙන් ෆේස් බුක් එකට යොමු කරන එකයි වෙන්න  ඕන. ඒ විශාල සමාජ අවකාශයේ වැඩෙන්න,  දූපතක ගෙම්බෙක් වගේ නොවී එක විට ලෝකයක් සමග සම්බන්ධතා පවත්වන පුරවැසියෙක් වෙන්න, හැම තත්පරයකම අවදියෙන් ඉන්න, ප‍්‍රීතිමත් සහ බෙදා හදා ගන්න අලූත් පුරවැසි සමාජයේ ඔවුන්ව කොටස්කරුවන් කරන එකයි දරුවන් වෙනුවෙන් කරන්න තියෙන හොඳම දේ.

ෆේස් බුක් වල හොඳ සහ නරක ගැන දරුවන් දැනුවත් කිරීම, අවබෝධයක් ලබා දීම වගේ පාලනයක් වත් වැඩිහිටියන්ට නොදිය යුතුයි කියන එකයි මගේ අදහස. ඒ තරම් බියෙන් ජීවත් වෙන, සදාචාරයෙන් විඳවන ඒ පරපුරට මේ ගැන දෙන්න ගුරුහරුකම් නෑ.

ඒත් තාමත් මම ෆේස් බුක් තහනම් කරනවා නං කැමතියි.

-චින්තන ධර්මදාස


Wednesday, March 5, 2014

දඩයක්කාර මුනිවරයා...

 (27) මහා ශිව රාත‍්‍රිය දවස



ශිව කියන්නෙ මං ගොඩක් කැමති කන්සෙප්ට් එකක්. ඒ දඩයක්කාර මුනිවරයාට, නටන, පෙම් කරන, කංසා උරන, ප‍්‍රතිවිරෝධතා වල එකතුවට මට ඇති වෙන්නෙ භක්තියක්. උපත සහ විනාශය අතර හැම ප‍්‍රතිවිරෝධතාවයකම ඒකත්වය වෙන්නෙ ශිව. ඒ අදහසට, පැවැත්මට ගොඩනගලා තියෙන මනුස්ස රූපය මාර ආර්ට් එකක්. ෂුවර් එකටම ඇසිඞ් ටි‍්‍රප් එකක මුණගැහුනු චරිතයක්.

මේ වියමනේ සංකීර්නතාවය හින්දම ශිව ගොඩක් වෙලාවට භාවනාවට මගඇරෙනවා. ඒ හින්දම ඒ මිත්‍යාව පිටිපස්සෙ තියෙන විද්‍යාව සහ සිතීම අපිට අත්ඇරෙනවා.

බ‍්‍රහ්ම, විෂ්ණු, මහේශ්වර කියන්නෙ හින්දු දේව ත‍්‍රිමූර්තිය. මේ එක එක දෙවියා විසින් බලය ගන්න සටන් වදිනවා. ඒත් ඇත්තටම බැලූවම මේක අවධි පරිණාමයක්. උපත, පැවැත්ම, විනාශය. මේ තුනෙන්ම ශිව තමයි වැඩියෙන්ම විවාදාපන්න.

ඒකට ගොඩක් හේතුවෙන්න ඇත්තෙ මේ නිර්මාණය පිටිපස්සෙ තියෙන සිතීමේ විසංවාදයන් එකට පැවතීම වෙන්න පුළුවන්. එක පැත්තකින් තවුසෙක් අනිත් පැත්තෙන් පෙම්වතෙක්. එක පැත්තකින් විනාශකාරී ශක්තියක් අනිත් පැත්තෙන් නිර්මාණාත්මක ශක්තියක්. අතිශය දාමරිකයි ඒ වගේම කඩවසම්. දුෂ්ට දෙවියෙක් වගේම ශාන්ත යෝගීවරයෙක්. හැම ප‍්‍රතිවිරෝධයක්ම ඉක්මවා යන දේහයක්. ඒ ප‍්‍රතිවිරෝධයන් ඉක්මවූ අවබෝධයක්.

ශිව කියන්නෙ නර්තනයක්. ඒක මරණයේ නර්තනය. ඒ වගේම ජීවිතයේ ආරම්භය.
ශිවගේ කොන්ඩෙ බැලූවොත් ඒක තනිකරම තවුසෙක් මතක් කරන කොණ්ඩයක්. ඒත් ඒක පාර්වතීගේ ආදරණීය සැමියා විදිහට එයාගෙ භූමිකාව එක්ක ප‍්‍රතිවිරෝධීයි. හිසේ තියෙන අඩසඳ කියන්නෙ වෙනස්වෙන  ඍතු ගැන. ජීවිතය යලිපිබිදීම ගැන. ඒකත් මරණයේ නැට්ටුවා විදිහට එයාගෙ භූමිකාවට පටහැණියි.
ශිවගේ බෙල්ලෙ ඉන්නවා නයෙක්. හින්දු සංකල්පයක් විදිහට නයා කියන්නෙ පුනරුත්පත්තියෙ සංකේතයක්. නයා හැව අරිමින් නව සමක් ගන්නවා වගේ ආත්මය ජීවිතෙන් ජීවිතේට මාරු වෙනවා කියලයි අදහස් වෙන්නෙ.

දකුණු අතේ දම්රුවක් තියෙනවා. මේක වැලි ඔරලෝසුවක හැඩෙට හදපු බෙරයක්. කට්ටියක් කියනවා මේ දම්රුවෙන් තමයි පළවෙනි ශබ්දය බිහි වුනේ කියලා. තවත් කට්ටියක් කියනවා මේ ත‍්‍රිකෝණ හැඩැති දෙකක් මැද මුණගැහීම ස්ත‍්‍රී පුරුෂ එක්වීම සංකේතවත් කරනවා කියල. ලිංගම් සහ යෝනි කියන දෙක මුණගැහීමෙන් දම්රුව මැදදී ලෝකය බිහිවුනා කියලා.

ශිව ලිංගෙට පස්සෙ ශිවට වැදුම් පිදුම් කරන ජනප‍්‍රියම විලාසය වෙන්නෙ ශිව නර්තනය. මේ නර්තනය ගොඩක් දේවල් ගැන කියනවා. හින්දු විදිහට නර්තනය කියන්නෙ ට‍්‍රාන්ස් එකක්, සංතෘප්තියක්, දිව්‍යමය අත්දැකීමක්. නර්තනයේ යෙදෙනවා කියන්නෙ ශක්තිය රිද්මයානුකූලව නිදහස් කරමින් දෙවියන් කරා ළං වීම වගේ එකක්. නටරාජ්, ශිවගේ නර්තන වේශය කියන්නෙ මේ විශ්වයේ නර්තනය.

හින්දු මිත්‍යාවේදය අනුව ශිවගේ මේ නර්තනය ලෝකයේ උපතේ සහ විනාශයේ රිද්මයන් වගේම දිනපතා ඉපදෙන මැරෙන රිද්මයනුත් අවදි කරනවා. ආනන්ද කුමාරස්වාමි කියන විදිහට ශිව නර්තනයේ ශ‍්‍රිෂ්ති, ස්ථිති, සංහාර (ඇතිවීම පැවතීම සහ විනාශ වීම) කියන තුනම නිරූපණය වෙනවා. මායාව සහ විමුක්තිය එකවිට නිරූපණය වෙනවා. මේ විදිහට බාහිර සහ අභ්‍යන්තර දෙකම එකක් විදිහට අරගෙන කතා කරන එකෙන් මේ කන්සෙප්ට් එකේ සංකීර්නතාව තවත් වැඩි වෙනවා.

ශිව නර්තතනය මිත්‍යාවක් විතරක් නෙමෙයි. මනුස්ස පැවැත්ම ගැන කතාවකුත් මේකෙ කියනවා. ශිව නටන්නෙ චිදම්බරම් කියන විශ්වයේ කේන්ද්‍රය උඩ. චිදම්බරම තමයි මනුස්ස හදවත. ඒ හදවත උඩයි මේ උපතේ සහ විනාශයේ නර්තනය සිද්ද වෙන්නෙ.

පුද්ගලික විදිහට අපේ ජීවිතය තනි තනි වුණත් විශ්වයක් විදිහට අපි ආයිමත් එකකට එකක් සම්බන්ධයි. කුමාරස්වාමි කියන විදිහට, ‘හැමතැනම දෙවියන්ය. හැමතැනම හදවතය’ ශිවගේ නර්තනයෙදි මමත්වයේ සීමාවන්ගෙන් මායාවන්ගෙන් ජීවිතේ නිදහස් වෙලා විශ්වයේ ශක්තිය එක්ක සංයෝග වෙනවා කියලයි අදහස් වෙන්නෙ. ඒ නර්තනය විනාශය, උත්පත්තිය නැවත විනාශය කියන චක‍්‍රයක්.

ශිව කියන ශරීරය, මේ නර්තනය කියන ශක්තිය බවට පත් කිරීම හරහා ඉන්දියානු සිතීමේ ලොකු ගැඹුරක් පේන්න ගන්නවා. ස්වභාව ධර්මය සහ පැවැත්ම අතර ඒකත්වය, පූර්ණ විකසිත වීම ගැන ශිව නර්තනය රූපකයක්.

දඩයක්කාරයා වෙන්න. පෙම්වතා වෙන්න.
ආදරය වෙන්න. මරණය වෙන්න.
මේ රාත‍්‍රියයි.

 ඕම් නම ශිවාය.

Saturday, March 1, 2014

කාලෙකට පස්සෙ කැමූ

ඉස්තෙපාන් මාර කවියක් උගේ ස්ටේටස් අප්ඬේට් එක විදිහට දාලා. හරියට කැමූ ලියපු එකක් වගේ. ඇත්තටම ‘ඇෙ`ඩන තරමට ජීවත් වෙනවා’ කියන්නෙ කැමූගෙ වචනයක්. ඒත් කවිය ලියලා තියෙන්නෙ ඉස්තෙපාන්. මේ දවස්වල ඌ ජීවිතේ මොකක් හරි අමුතු පරිච්ෙඡ්දයක ඇවිදින්න පටන් අරගෙන. පාවුලෝ කොයෙලො, ඇලන් වොට්ස්, කැමූ කියන්නෙ ඇතුලෙන් පුපුරන සුළු සංයෝගයක්. මොනවා වුණත් ඒ කවිය සිංහලට නොදා බෑ.



‘දවසක මං මැරෙයි
ඒත් මං මැරෙන්නෙ
ඇෙ`ඩන තරමට ජීවත් වුණාට පස්සෙ.

හැම උත්සාහයක්ම වැය කරලා
හැම වචනයක්ම කතා කරලා
හැම සටනක්ම සටන් කරලා
හැම අවදානමක්ම අරගෙන ඉවර වෙලා

මට හදන්න පුළුවන් හැමදේම හදලා
හිනාවෙන්න පුළුවන් උපරිම හිනාවෙලා
අ`ඩන්න පුළුවන් උපරිම අ`ඩලා
 පුළුවන් උපරිම ආදරේ කරලා

මේ ර`ගම`ඩලේ නළුවා මමයි
සංගීතය මවන්නා මමයි
සිහින දකින්නා මමයි

පෙම්වතා
සටන්කාමියා
තනි මිනිසා
සහ පිටුවහලා

මම දිනුම සොයාගත්තොත්
ඔබට එය මං දිනූ දෙයින් පෙනේවි
මා සොයා ගත්තේ පරාජයම පමණක් නම්
එය මාගේ කැළැල් වලින් පෙනේවි

ඒ කොහොම වුණත්
මරණය මා අඳුනන්න බොහෝ කලින්
මා මරණය අඳුනගනු ඇති.
මා දැක බය වෙන්නෙ මා නොවේ මරණයයි.
මොකද මං යද්දි, ඒ මගේ වෙලාව නිසා නෙමෙයි
දෛවයට නිදිවදින්න, කර්මයට මගේ  දෙක ලෙව කන්න

මං යන්නෙ
මට දෙන්න තිබුුණු හැමදෙයක්ම
දීලා ඉවර නිසා
තව මොකුත් ඉතුරු නැති නිසා.

ඇල්බෙයා කැමූගේ පිටස්තරයා කියවපු එක මගේ ජීවිතේට උල්කාපාතයක් කඩං වැටුණ වගේ වුණා. (දීප්තිගේ භාෂාවෙන් කිව්වොත් ක‍්‍රිටිකල් ඩැමේජ් වෙච්ච හදිසි අනතුරක්) ඒ පොත වැරදි වෙලාවක කියෙව්වොත් මර්සො ඒ කියවන මිනිහට ආවේස වෙනවා. ජීවිතේ හැම තැනකින්ම මර්සො එබිලා බලන්න පටන් ගන්නවා. ආයිමත් කෙලින් ඇවිදින්න සෑහෙන කාලයක් ගතවෙනවා.

මේ කවියත් එක්ක ආපු ත‍්‍රිලට ආපහු නෙට් එකේ කැමූ හොය හොය ඇවිදිද්දි හම්බුණා එයා 1957දි නොබෙල් සම්මානය ගනිද්දි කරපු කතාවක්. කතාවම ලියන්න බැරි වුණත් ලස්සන තැන් කීපයක් සටහන් කරගෙන යන්නං. කාලෙකට පස්සෙ කැමූ කියන්නෙ වැස්සකට උණු කෝපි එකක් වගේ. තිත්තයි. කළුයි. මාරයි.
”හැම මිනිහෙකුටම, ඊට වඩා දැඩි හේතු මත හැම ආර්ටිස්ට් කෙනෙකුටම පිළිගැනීමක්, අගය කිරීමක් අවශ්‍යයි.

ඒත් මේ පිළිගැනීම නිසා මගේ ‘ඇත්ත මට’ වෙන්න පුළුවන් බලපෑම් ගැන නොසිතා ඉන්න මට බැරි වුණා. තාමත් තරුණ ... සැකයන්ගෙන් විතරක් පොහොසත්... තාම එයාගෙ වැඩ පටන් ගත්තා විතරක් වගේ... වැඩ එක්ක තනි වෙන්න හරි යාලූවො එක්ක රංචු වෙන්න හරි විතරක් පුරුදු... මිනිහෙකුට එකපාර මේ වගේ දෙයක් වුණහම, හැමෝගෙම අවධානයේ කේන්ද්‍රය වුණහම කලබල නොවී කොහොමද?

ඒ වගේම යුරෝපයේ හු`ගක් විශිෂ්ට තවත් ලියන්නො දැඩි නිශ්ශබ්දතාවයෙන් නොතකා හැර ඇති වෙලාවක, එයා ඉපදුණු රට කෙලවරක් නැති ව්‍යසන ගොඩක් මතින් ඇදෙන වෙලාවක, ඒ මනුස්සයා මොන හිතකින්ද  මේ ගෞරවය බාර ගන්නෙ.

මේ වගේ මගේ ඇතුලෙම ආපු අර්බුද ගොඩක් අතරෙ මේ හදිස්සියේ විවෘත වුණු  ඕනවටත් වඩා ලොකු ත්‍යාගවන්ත බව ඉදිරියේ මගේ තනියට හිටියෙ, මාව ශක්තිමත් කළේ එක දෙයයි. ඒ ජීවිතේ පුරාම හැම අවුල් සහගත වෙලාවකම මගේ ළ`ග හිටපු දේ. ඒ කලාව සහ ලේඛකයෙක් විදිහට මගේ වැඩකොටස ගැන මට තිබුණු අදහස. හු`ගක් නිහතමානීව අවසර ඉල්ලනවා ඒ සරල අදහස කෙටියෙන් කියන්න.

මට මගේ කලාව නැතුව ජීවත් වෙන්න බෑ. ඒත් මං ඒක හැමදේකටම වඩා ඉහළින් තියන්නෙ නෑ. ඒත් අනිත් පැත්තෙන් ඒක මට  ඕනෙ, මට මං විදිහට ජීවත් වෙන්න ඒකෙන් ඉඩ සලසන හින්ද. මාත් එක්ක ඉන්න අනිත් මිනිස්සු වගේම ඒ මිනිස්සුන්ගෙ මට්ටමෙන් සමානව ජීවත් වෙන්න. මොකද ඒ කලාවෙන් ඒ මිනිස්සුන්ව වෙන් කරන්න කවදාවත් බැරි නිසා.  ඒක දහස් ගණන් මිනිසුන්ගේ ජීවිත එකට කැළතුණු සාමාන්‍ය ජීවිතේ තෘප්තීන් සහ වේදනාවන් ගැන කලාවක්. එතනදි කලාකරුවාට ඒකෙන් වෙන් වෙලා ඉන්න බෑ. එයාට සිද්ද වෙනවා යටහත්පහත් විදිහට එක විශ්වීය සත්‍යයක් බාර ගන්න. තමන් අනිත් අයගෙන් වෙනස් කියලා හිතාගෙන කලාව කරන්න ගන්න කලාකරුවාට මෙතනදි තේරුම් යනවා, එයාගේ කලාව හෝ මේ වෙනස පවතින්නෙ නෑ එයා අනිත් මිනිස්සු වගේමයි කියන ඇත්ත පිළි නොගත්තොත් කියල. කලාකරුවා මුලින්ම හැංගිලා ඒ මිනිස්සු අතරෙ යන්න බලනවා. ඒත් ගමන මැද්දෙදි ඒ ආස්වාදය සහ ඒ මිනිස්සු හින්දා එයාට එතනින් තමන්ව වෙන් කරන්න බැරි වෙනවා. ඒකයි හරි කලකරුවෙකුට කිසි දෙයක් හෙළා දකින්න බැරි. එයා තේරුම් ගන්නවා මිසක් විනිශ්චය කරන්නෙ නෑ. කලකරුවෙකුට මොකක් හරි පැත්තක් ගන්න වුනොත්, නීට්ෂෙ එකතැනක ලස්සනට කියනවා වගේ එයාට ඒ පැත්ත ගන්න වෙන්නෙ විනිශ්චයකරුවන් විසින් නෙමෙයි නිර්මාණකරුවන් විසින් පාලනය වෙන සමාජයක් වෙනුවෙන්. ඒ නිර්මාණකරුවා කම්කරුවෙක් වෙන්නත් පුළුවන්, බුද්ධිමතෙක් වෙන්නත් පුළුවන්.

මෙ විදිහටම ආර්ටිස්ට් කෙනෙකුට තමන්ට පැවරිලා තියෙන දුෂ්කර කාර්යය මග අරින්න බෑ. එයාට තියෙන්නෙ ඉතිහාසය ලියන මිනිස්සු එක්ක වැඩ කරන්න නෙමෙයි. එයා වැඩකරන්න  ඕන ඒ ඉතිහාසය විසින් බැටකන මිනිස්සු එක්ක. නැත්තං එයාගෙ කලාවෙන් එයාව නෙරපා හරිනවා හුදකලාවට. ලක්ෂ ගානක් මිනිස්සු, හමුදා වටේ තියාගත්තත් එයාට මේ හුදකලාවෙන් ගැලවෙන්න බැරි වෙනවා. ඒත් ලෝකයේ අනිත් කෙලවරේ අපවාද අවලාද මැද පීඩිත නාඳුනන සිරකරුවෙකුගේ නිහ`ඩතාවයට පුළුවන් ආයිමත් මේ කලාකරුවාව කලාවේ පිටුවහලෙන් මුදවන්න. ඒත් ඒ නිහ`ඩතාවට ඔහුට ඇසෙනවා නම් පමණයි. ඒ නිහ`ඩතාවය ඔහුගේ කලාව තුළ හ`ඩක් වෙනවා නම් පමණයි.

මේ කතාව තව දිගට යනවා. ඒ ඉතුරු ටික ලියන්න ඉඩ මදි වෙනවා. ඒත් කැමූ එක්ක ඇවිදින්න යන එක හැමවෙලාවකම තරුණ වෙන අත්දැකීමක්. සිගරට් එකක් බිබී නිදහස් චතුරශ්‍රෙ ඇ`ග බහින්න ඇවිදින මිනිස්සු ගෑණු මැද්දෙ ඉඳන් කැමූ කියවන්න මං ආසයි.

ඒත් එතන සිගරට් බොන්න තහනං.

-චින්තන ධර්මදාස