Saturday, June 28, 2014

සුනාපරත්නෙද දර්ගාවද වැඩිය වස?



කිසිම දෙයක් ලියන්න හිතෙන් නැති කාලකණ්ණි කාලයක්. අදහසක් සාකච්ඡුාවක් ඇති වෙන්න රටක සමාජයක ටෙම්පො එකක් බලපානවා. ඒ අතින් මේක බයිලා විතරක් කියන්න පුළුවන් ටෙම්පො එකක්. ඒක හින්ද මේ දවස්වල හැමෝම කියන්නෙ බයිලා.

සීරියස් දෙයක් කතා කරන්න තරමට මමමත් නොසන්සුන්. කියා ගන්න බැරි අප්පිරියාවක්, ඔක්කාරයක්, මුස්පේන්තුකමක් දවස පුරාම ළ`ගම කැරකෙනවා. අපේ ජීවිත මේ විදිහට වඳ වෙලා කුණු වෙලා යන දිහා බලාගෙන ඉන්න එකයි මේ අසිරිමත් සිරිලකේ ඉපදිච්ච අපේ ලකේ. ¥පතක් වුණාම තියෙන අවුල  ඕක.  ඕන ගොං අදහසකට දිග කාලයක් වැජඹෙන්න පුළුවන්.  ඕන ගොං ආණ්ඩුවකට  ඕන කාලයක් ආණ්ඩු කරන්න පුළුවන්.

මට වගේම මේ ළදරු වලිප්පුව දරාගන්න බැරි තැන හසලකයත් ෆේස්බුක් එකේ කවියක් කුරුටු ගෑවා. වෙන මොනවා කරන්නද? මේ ගූ ගොඩ ගැනම කවි ලියනවා මිසක. සමනල්ලූ පියාඹන බිමක් නෙමෙයි මේක.

දර්ගාවේ අහස
කලූ දුමෙන් වැහුණා
අපි සැලෙයි  ඕවට!
 ඕව පුරුදුයි අපට

අපි මීට කලිනුත්
ගිනි තියාගත්ත ජාතියක්
මිනි මරාගත්ත ජාතියක්
ඇන කොටාගත්ත ජාතියක්
වෙඩි තියාගත්ත ජාතියක්
අනික අපි කොහොමටත්
ගිනි පත්තු වෙලා ඉන්න ජාතියක්
ඉතිං  ඕන එකෙකුගෙ
සුරුට්ටුවක් දැක්කම
අපෙ රැුවුල දික් වෙනවා
ඉබේටම

හැබැයි මේ රටට කෙළවන්න
වෙන කාටවත් ඉඩ දෙන්න බෑ
මෙච්චර කරපු අපටම
 ඕකත් කජ්ජක්ද?

බුද්දාගමේ උන්ට බුද්දාගම ගැන මතක් කරන මෝඩ ට‍්‍රයි එකකට නෙමෙයි, ඒත් බුදුන් දැක දුක හිතීගෙන හිතීගෙන ගිහින් කෙළවරේදි මට දහම්පාසැල් පොතක අයිනක තිබ්බ කතාවක් මතක් වුණා. සුනාපරත්නෙට ගිය පුණ්ණ.

ඔන්න අනේ පි`ඩු හදපු ආරාමෙ ඉන්න කොට බුදුන් පුණ්ණ තෙරුන් කිට්ටුවට වඩිනවා. මේ වෙලාවෙදි පුණ්ණ තමන්ට කෙටියෙන් කමටහන් ලබා දෙන්න කියල ඉල්ලීමක් කරනවා. ඇස කන නාසය ආදී ඉඳුරන් පිනවීමෙන් ලැබෙන සුඛයට ලොල්වීම දුක ඇති කරන්නක් කියල බුදුන් කෙටියෙන් පැහැදිලි කරනවා. ඒ කතාවෙ ප්‍රෝ ලොග් එක.

ඊට පස්සෙ බුදුන් අහනවා පුණ්ණගෙන් කොයි පළාතටද වඩින්න මනාප ඔබවහන්සේ කියල.
සුනාපරත්න දේශයටයි කියල පුණ්ණ තෙරුන් කියනවා.

පුණ්ණ ඔය සුනාපරත්නයේ මිනිස්සු මහ වසයි. ඔබට බනින්න අපහාස කරන්න ඉඩ තියෙනවා, කියල බුදුන් කල් ඇතුව දන්න නිසා කියනවා.

අනේ ඒත් බුදුනි ඒඅ ය මට අතින් පයින් ගැහුවෙ නෑනෙ. ඒක නිසා ඒ මිනිස්සු හොඳයි කියල හිතනවා, පුණ්ණ කියනවා.

එහෙම නෙමෙයි පුණ්ණ, අතින් පයින් පවා ගහන්න ඉඩ තියෙනවා, බුදුන් ආයිමත් අවවාද කරනවා.
අතින් පයින් ගැහුවත් බුදුනි, ඒ අය මට ගල් මුගුරු විසි කළේ නෑනෙ. ඒක හින්ද ඒ මිනිස්සු හොඳයි කියල මං ඒත් හිතනවා.. පුණ්ණ ආයිත් උත්තර දෙනවා.

ඔයා මේ පිස්සු කියනවා පුණ්ණ. ඒ අය ගල් මුගුරු වලින් ගැහුවොත් මොකද කරන්නෙ?
ඒත් මට පොලූ වලින් ගැහුවෙ නෑනෙ. ඒ හින්ද ඒත් මං ඒ මිනිස්සු හොඳයි කියල හිතනවා. පුණ්ණව හදන්නම බෑ.

පොළු වලින් ගහන්න හොඳටම ඉඩ තියෙනවා. ගැහුවොත් මොකද කරන්නෙ? බුදුන් තත්වයේ බරපතලකම තවත් විස්තර කරනවා.

පොළු වලින් ගැහුවත් බුදුනි, ඒ මිනිස්සු මට ආයුද වලින් ගැහුවෙ නෑනෙ. තාමත් ඒ මිනිස්සු හොඳයි.
ආයුද වලින් ගහන එකත් ගහවි. එතකොට මොනවද කියන්න හදන්නෙ? බුදුන් පුණ්ණව තවත් මහන්සි කරනවා.

ආයුධ වලින් ගැහුවත් මගේ ජීවිතේ නැති කළේ නෑනෙ. ඒත් තාමත් මට ඒ මිනිස්සු හොඳයි බුදුනි කියල පුණ්ණ සංසුන්ව කියනවා.

ජීවිතේ නැති කරන්නත් ඉඩ තියෙනවා පුණ්ණ කියල බුදුන් අවවාද කරනවා.
එහෙම නං එහෙම වෙච්චාවෙ බුදුනි. ඔබේ ශ‍්‍රාවකයෙක් විදිහට ඒත් මං ඒ මිනිස්සු ගැන නරකක් හිතන්නෙ නෑ කියල පුණ්ණ උත්තර දෙනවා.

ඒ අතීත කතාව. ඒකෙ නූතන කතාව දිගඇරෙන්නෙ මෙහෙම.

ඊට වසර දෙදහස් පන්සීයකට පස්සෙ මෙදවස ඥානසාර නම් වූ තෙරුන් බුදුන් මුණගැහෙනවා. එයා අවසර ඉල්ලනවා දර්ගාවට යන්න

ඔයාට අපහාස කරයි, කැත වචන කියයි ඥානසාර.. දර්ගාවෙ මිනිස්සු වසයි.. බුදුන් උපදෙස් දෙනවා.
මට හූ කිව්වොත් මං ගල් වලින් ගහනවා බුදුනි.. කතා දෙකක් නෑ.. ඥානසාර උත්තර දෙනවා.

ඒ අයත් ගල් වලින් ගහන්න පුළුවනි ඥානසාර. දර්ගාවෙ  ඕන තරං ගල් තියෙනවා.. බුදුන් තවත් පරීක්‍ෂා කරනවා.

ගල් වලින් ගැහුවොත් මං පොලූවලින් නෙළනවා බුදුනි.. ඥානසාර බය නැතුව කියනවා.
පොලූවලින් ඒ අයත් ගහන්න ඉඩ තියෙනවා ඥානසාර...

පොලූවලින් ගැහුවොත් මං ආයුද ගෙන්නනවා බුදුනි.. බුදුන්ව මවිත කරමින් ඥානසාර කියනවා.
ඔයාව මරන්න වුණත් ඉඩ තියෙනවා ඥානසාර.. මේ වෙලාව නපුරුයි.. බුදුන් තවත් තත්වයේ බයානකකම විස්තර කරනවා.

මාව මැරුවොත් උන්ගෙ පරපුරම හැඳිගාලා දානවා බුදුනි. දර්ගාවට අබ සරණයි එහෙනං.. යකෝ මේක බුද්ධ චීවරේ.. ඥානසාර බුද්ධ පුත‍්‍රයෙක් වගේ පපුව ඉස්සරහට දාලා උත්තර දෙනවා.

ඥානසාර යන්න. දර්ගාවට යන්න හොඳම සුදුස්සා ඔබයි..

බුදුන් ආඩම්බරෙන් එහෙම කියයිද?

කොහොම උනත් ඒ එදවස බරණැස බුදුන්ය. මේ මෙදවස සිරිලක බුදුන්ය. එහෙම වුනොත් එදවස සුනාපරත්නය මෙදවස දර්ගාවය.

එතකොට එදවස පුණ්ණ තෙරුන් මෙදවස ඥානසාරද?

ජාතක පොතට වඩා වෙනස් වුණත් ඇත්ත කතාව ගැලපිලා තියෙන්නෙ එහෙමයි.

එදවස බුදුසරණ වෙනුවට මෙදවස අබ සරණයි.

Saturday, June 21, 2014

පිස්සො කලබල වුණාට ඩොක්ට කලබල නෑ


අලූත්ගම මුස්ලිම් අයට සිංහල අය ගැහුවද, සිංහල අයට මුස්ලිම් අය ගැහුවද, ඒ ගැහිල්ල ඓතිහාසිකව කොයිතරං සාධාරණද, වගේ කාරණා අලූත්ගම සිද්දියට අදාල නෑ කියලයි මට හිතෙන්නෙ. ඊට පස්සෙ පාරෙ බස් හෝල්ට් වල, ඔෆිස් වල, ෆේස් බුක් එකේ ඇතිවෙච්ච සංවාද රැුල්ල දිහා බලාගෙන හිටියම අලූත්ගම සිද්දියට අලූත්ගම පවා අදාල නෑ කියල තේරෙනවා.

බොරු කතන්දර නැතුව කිව්වොත් මුලූ රටේම සිංහල බෞද්ධයො එක`ගයි අලූත්ගම මුස්ලිම් අයට ගහපු එකට. ඉතුරු මිතුරු කීප දෙනෙක් ඉන්නවා මේ සිද්දියෙන් මානුසිකව කම්පනය වුණු. මහා එක අපිට කියන්න වෙන්නෙ ජාතිවාදීයි කියල. පොඩි එක ජාතිවාදයට එරෙහි. හැබැයි මේ දෙකම ඉන්නෙ එක වගේ පත්තු වෙලා. නැට්ටට තද වෙලා.

මට අලූත්ගම පේන්නෙ ලංකාවෙ ඇත්ත ගිනිකන්ද පත්තු වුණ තැනක් විදිහට. බෝංචි පන්සීයටත් මිනිස්සු මරා ගන්න ගානට ඇවිත් හිටියෙ. නමක් දන්නෙ නැති, කියා ගන්න බැරි මොකක්ද පීඩනේකින් මිනිස්සු පිස්සු වගේ.

මෑතක මොකක් හරි ගමක බීර සාප්පුවක් වහන්න කියලා දෙමව්පියො ප‍්‍රාදේශිය ලේකම් කාර්යාලයක් වට කරලා. තොපිට ළමයි නැද්ද යකුනේ...කියල කෑ ගහනවා. මරාගෙන මැරෙන්න යනවා. ඒත් ඒක බීර සාප්පුවකට අදාල භාව ප‍්‍රකෝපයක් නෙමෙයි. ඒක වෙන මොකක්ද අසහනයක්. පොකුරු පිටින් හැමෝම සටන් කරනවා. සටනට හේතුවක්  ඕන නෑ.  ඕන කරන්නෙ සටනක් විතරයි.

මේක සිංහල විතරක් ප‍්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. මුස්ලිම් දෙමළ හැමෝටම පොදු තත්වයක්. එක පැත්තකින් හැම ආශාවක්ම පාගගෙන, උදේ හවස පිරිත් අහගෙන, කිසිම විනෝදාස්වාද මාධ්‍යයක් නැතුව, අනාගතයක් ලෝකයක් නැතුව හිර වෙලා ඉන්න මිනිස්සුන්ගේ මානසික ආතතිය. මේක හිර ගෙදරකට සමානයි. හැමදෙයක්ම පාලිතයි. ප‍්‍රධානවම ලිංගිකත්වය මර්දිතයි.

අලූත්ගමදි නෙමෙයි තව කොතන කොතන වුණත් මේ ලිංගික කැරැුල්ල ඇවිලෙන්න නියමිතයි. කඩුපොලූ අරගෙන තමන්ට දමනය කර ගත නොහැකි තමන්ගේ ශරීරය වෙනුවෙන් වෙන එකෙක් පොලූ ගැහීම අනිවාර්යයි. ඒක සමාජ මනෝ විද්‍යාව. මේ වෙලාවෙ සිංහල බෞද්ධකම කියන්නේ මානසික රෝගෙකට වැඩි තත්වයකින් සළකන්න නරකයි. පිස්සො කියන බුද්ධාගම ගණං ගන්නෙ කවුද?

පිස්සො කලබල වුණාට ඩොක්ට කලබල නෑ කියල ත‍්‍රීවීල් එකක ගහලා තිබුණ.

අපේ විනෝදය ඇහිරීම ගැන කෞෂල්‍ය ලස්සන පෝස්ට් එකක් දාලා තිබුණ. මේ දවස් වල කණක් ඇහෙන්න නැති වෙන ගානට ඇහෙන මනකඳුරේ පඤ්ඤාසාරගෙ කවිබණ චාමර රණවක  ඕපන් ස්ටේජ් එකට අරන් ගිය එක ගැන. ඒක රස්තියාදුකාරයො බණ පාවිච්චි කරනවා වගේ අමාරුවකින් නෙමෙයි එයා කියන්නෙ. ඒ වෙනුවට සික්ස් එයිට් බීට් එකකට එළි වෙනකං නටන්න, පුළුවන් නං පඳුරක් අස්සෙ කෙල්ලෙක් එක්ක ලගින්න, බොන්න, ගහගහන්න තිබ්බ ඉඩත් මේ වාත බෞද්ද රැුල්ලට යට වෙලා ගිය එක ගැන කණස්සල්ලෙන්.

ආගම ලොකු වෙන්න ලොකු වෙන්නෙ ඇහිරෙන්නෙ විනෝදය. විනෝදය ඇහිරෙන්න ඇහිරෙන්න වඳ වෙන්නෙ ජීවිතය. ඒ වේදනාවට පොල්ලක් අරන් තඩිබාන බේබද්දෙකුට වඩා පරිණතකමක් අපිට ඉතුරු වෙලා නෑ. ඒක තමයි යුද්දෙන් පස්සෙ අපි හදාවඩා ගත්ත සංස්කෘතිය. ඒ තමයි අපේ ජාතිකත්වය.
මේක ජාතිවාදය හෝ ජාතිවාදී නොවීම අතරෙ ප‍්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ජාතිවාදියෙක් වෙන්නත් නොවෙන්නත්  ඕන කෙනෙකුට මතවාදිමය අයිතියක් තියෙනවා. මට මුණගැහිලා තියෙනවා  ඕන තරම් ජාතිවාදයට විරුද්ධ මෝඩ මිනිස්සු. ඒ වගේම ජාතිවාදී ඒත් යමක් සංවාද කළ හැකි මිනිස්සු. ඒත් මගේ ජාතිවාදය අනිකාට බලපාන සීමාවයි ගැටළුව. ප‍්‍රචණ්ඩත්වයයි අර්බුදය.

ඒ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය අපි ඇතිදැඩි කරපු එකක්.

ඒ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය හැම දේකින්ම දකින්න පුළුවන්. කොටින්ම අතිශය ප‍්‍රගතිශීලීයි කියල අපි හිතන විකල්ප දේශපාලන කතිකයන්ගෙ පවා. මේ ලියන වෙලාවෙත් එහා පැත්තෙ එකෙක් ඒ වගේ කතාවක් අහනවා. ඒ කතා කරන චරිතය පොන්නයා පොන්නයා කිය කිය පොලොන්නරුවෙ මිනිහෙකුට බනිනවා.

තක්කඩියා, හොරා වගේ දේවල් කිය කිය එකට වැඩ කරපු උන් එක්ක වෛරයෙන් මරා ගන්න යන එක අපි ලැකාන් ඩෙරීඩා ඉගෙන ගත්ත අයගෙන් පවා දැක්කා. අලූත්ගම කියන්නෙ වචන වල වෙනසක් විතරයි. එකම ආවේගය. ස්ව පීඩක උත්තර තත්වයක් වෙනුවෙන් මර්දිත ලිංගිකත්වය. විනෝදය. ආශාව.
ඒක අපේ ලාංකේය සංස්කෘතික උරුමයක්. මුස්ලිම් කියන්නෙ ඒ උරුමය කොහොමත් දෝතින්ම ගත්ත පිරිසක්.

අපි හිතුවෙ යුද්දෙ ඉවරයි කියල. ඒත් සිද්ද වුණේ යුද්දෙ උතුරෙන් දකුණට ආපු එක. රටේ එහා කොනෙන් වැටේ එහා කොනට ආපු එක. දැන් අපිට අල්ලපු වැටේ එකත් හතුරෙක්. ඇත්ත කතාව අපි අපිටම හතුරෙක්. අපි යුද්දෙ අපේ ඇතුළට අරගෙන ඉන්නෙ.

යුද්දෙන් පස්සෙ හැමදෙයක්ම ලැබෙයි කියල හිතපු අපිට ලැබුනෙ දැවැන්ත හිස්කමක් විතරයි. නැවත නැගිටින එල්ටීටීඊ හොල්මන් විතරක් ඉතුරු වෙන කාන්තාරයක්. අනිත් හැමදේම අපිට ලැබුනෙ සෙල්ලං ඒවා. කොටින්ම සෙල්ලං ආණ්ඩුවකුත් එක්ක.

කවුරු හරි හිතලා බැලූවොත් මේ වගේ දරුණු ප‍්‍රචණ්ඩත්වයක් යළි අවදි විය හැකි තත්වයක ආණ්ඩුව කළේ මොනවද? ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් පරිණත වගකීමක් සහිත ප‍්‍රකාශයක් කළේ කවුද? එස්ටීඑෆ් ආරක්‍ෂාව යටතේ පවා ගෙවල් ගිනි ගනිද්දි, මිනිස්සු පොලූ ගැහෙද්දි බොලිවියාවෙන් ජනාධිපතිට සම්මානයක් දෙනවා. සිද්ධියට සම්බන්ධ අය අත්අඩංගුවට ගන්න කිය කිය ඉඳිද්දි ජනතාව ප‍්‍රකෝපකරන ගලගොඩඅත්තේ වැනි චරිත අත්අඩංගුවට ගන්න බැරි වෙන්නෙ ඇයි? තමන් ජාතිවාදියෙක් බවත්, මේ සියලූ හමුදා පොලිසි සිංහල ඒවා බව මුසල්මානුවන් දැන ගත යුතු බවත් එයා ප‍්‍රසිද්දියෙ කියනවා. රටේ නීතියට වලත්ත නීතිය කියනවා. සෙල්ලං ආන්ඩුවක් සහ සෙල්ලං හාමුදුරුවරු හින්ද කවුරුවත් කලබල වෙන්නෙ නෑ. අලූත්ගම ගින්නත් සෙල්ලං එකක් නං ඉතින් අවුලක් නෑ. අපිට තියෙන්නෙ බයිට් වෙන්න විතරයි.

මට කියන්න  ඕන වුනේ අපි මුහුණ දෙමින් ඉන්න හිස්කම ගැන. රජයක්, ආගමක්, නීතියක් නැති අරාජිකත්වයකට අපි යනවා. ඒ දැනෙන අනාරක්‍ෂිතකමත් එක්ක අපිට ශුද්ධ වූ යමක්  ඕන වෙනවා එල්ලෙන්න. තාර්කික හැම දෙයක්ම අභාවයට යද්දි අපි අතාර්කික දේවල් වටේ පොකුරු ගැහෙනවා. ඒක බුද්ධාගම, ඉස්ලාම් හෝ ගහක් ගලක් දක්වා වුණත් වෙන්න පුළුවන්.

යුද්දෙ වෙනුවෙන් හදපු සිංහල බෞද්ද ෆැන්ටසියෙ මූලික තත්වයන් වුණේ ලෝකය බැහැර කිරීම, දැනුම බැහැර කිරීම, සියලූ අලූත් තත්වයන් බැහැර කිරීම. කොටින්ම ජීවිතය බැහැර කිරීම. ඒ අතරෙ මිනීමැරුම් වැඩි වෙන්න ගත්තා. පත්තර වල පිටු පිරෙන්න ගත්තා. දවස ගානෙ දූෂණ වෙන්න ගත්තා. ඒවා තලූ මර මර කියවන්න ගත්තා. ලිංගික කුහකකම ජාතිය ආගම සංස්කෘතිය විදිහට ආදේශ වෙන්න පටන් ගත්තා.

ජාතිවාදීන් වගේම ජාතිවාදයට එරෙහි අයගෙනුත් එළියට පැන්නෙ මේ ආතතිය. ෆේස් බුක් පිටු පුරා ඇවිළුනෙ මේ යුද්දෙ නැති පාළුව. හැබැයි ඒක යුද්දෙට පක්ෂ විපක්‍ෂ හැමෝටම පොදු පාළුවක්.

අපිට උත්තර හොයන්න වෙන්නෙ ජාතිවාදයට නෙමෙයි කියන එකයි මගේ අදහස. මේක මොකක් හෝ වාදයක් විදිහට යළි යළිත් ඇති වෙනවා. අපිට උත්තර හොයන්න වෙන්නෙ ප‍්‍රචණ්ඩත්වයට. වෙනස් අනෙකෙක් දරා ගැනීමට බැරි තරම් අපි දුර්වල වුණ එකට. හැම සුළු දේකින් පවා අපි තර්ජනයට ලක් වෙන එකට. අපිට තේරුම් ගන්න සිද්ද වෙනවා අපි සමාජයක් විදිහට මානසික රෝගයකින් පෙළෙන වග. මේ තේරුමක් නැති වෛරය ඒ රෝගයේ සළකුණ.

එක මනුස්සයෙක් විතරක් තුන්මුල්ලෙ තනියම බෝඞ් ලෑල්ලක් එල්ලගෙන වාඩිවෙලා හිටියා. අලූත්ගම බෞද්ද ක‍්‍රියාවක් නොවේ කියල ඒකෙ ගියලා තිබුණ. බෞද්ද සංස්කෘතික මධ්‍යස්තානය අසල තමන් හුදකලාව මේ ක‍්‍රියාවට එරෙහිව මෛත‍්‍රී භාවනාව වඩනවා කියල එයා කිව්වා.

ජනතාව පෙළගහගෙන යටිගිරියෙන් කෑ ගහන මහා රැුලියක් නොවුණට ඒක ප‍්‍රචණ්ඩත්වට දීපු හොඳ උත්තරයක්. බොදු බල සේනාවකට විරුද්දව තනි මිනිහෙක් හංදියක. ඒ මදිවට පොලූ අරන් එන සිවුරකට උත්තරයක් විදිහට ගිහියෙක් මෛත‍්‍රී භාවනාවක. ඒක දියුණු විරෝධයක් ෆේස්බුක් එකේ හැම ඇන්ටි රේසිස්ට් ප‍්‍රතිචාරයකටම වඩා. මොකද ඒක ප‍්‍රතිචාරයක් වගේම ආරම්භයක් යෝජනා කරන හින්ද. ඒ බුදු දහමෙ හරය. මෛත‍්‍රිය.

දැන් භික්ෂුන්ට බෞද්දකම උගන්නන්න වෙලා තියෙන්නෙ ගිහියන්ට.
ප‍්‍රචණ්ඩත්වයට තවත් ප‍්‍රචන්ඩත්වයක් උත්තරයක් නෙමෙයි. ඒක උදව්වක් විතරයි. ඒකට උත්තර දෙන්න පුළුවන් නිර්-ප‍්‍රචණ්ඩත්වයකින්ම විතරයි. අපි නැවත විනෝදය වගා කරන්න  ඕන. හයියෙන් හිනාවෙන්න  ඕන. සතුරො නැතුව සතුටු වෙන්න පුරුදු වෙන්න  ඕන.

හැම අකුරක්ම ප‍්‍රතිචාරයක් වෙනුවට බලාපොරොත්තුවක් දල්වන්න  ඕන.
රටක් වෙනස් කරන්න බැරි වෙයි. ඒත් ටිකක් වෙනස් වෙයි.


-චින්තන ධර්මදාස

Saturday, June 14, 2014

මුල් තිබුණට මදි - තටු තියෙන්නත් ඕනි.


ලන්ච් බොක්ස් ෆිල්ම් එක එන්න කලින් දාපු පෝස්ටර්, ආපු කතාබහ හින්ද ඔලූවෙ හදාගෙන තිබ්බ චිත්‍රෙ ලොකු වැඩිද මන්ද. ෆිල්ම් එක බලපු ගමන් මළ පැන්නා. ඒක තනිකරම ෆෙස්ටිවල් වලට විකුණන්න  ඕන කරන අඩුමකුඩුම දාලා හදපු කෘතිම රසකාරක වලින් පිරිච්ච හොද්දක්. රූප ලස්සනයි, ගැලපීම ලස්සනයි, මදේ බාලයි.

‘වැරදි කෝච්චිය වුණත් ඔයා හරි ඉස්ටේසමට ගෙනියන්න ඉඩ තියෙනවා’

ෆිල්ම් එකේ තිබ්බ එකම හොඳ දේ ඒ වචන පේලිය විතරයි. ඉර්ෆාන් කාන්ගෙයි, නවසුඩින් සිද්දික්ගෙයි සිරා ටැලන්ට් එක වැඩක් වෙන ප්ලොට් එකක් නෙමෙයි ඒක. සුපුරුදු විදිහට දුර්වල, කපටි පිටපතට වුණත් ඒ දෙන්නා සෑහෙන දෙයක් කරනවා. ඒත් ෆිල්ම් එක බලලා ඉවර වෙද්දි අපිට අන්තිමට හිතෙන්නෙ මොකක්ද? අපිව පාවිච්චි කළා වගේ හැ`ගීමක් විතරයි. අධ්‍යක්‍ෂවරයා කෘතියට අවංක නෑ. ඒ චරිත වලට අවංක නෑ. මං මේ කියන දේ කොයි වගේද කියල බලන්න ලන්ච් බොක්ස් එක්ක ‘ලයිෆ් ඉන් මෙට්‍රො’ වගේ ෆිල්ම් එකක් බලන්න.

බලාපොරොත්තු විය යුතු විදිහටම ලන්ච් බොක්ස් ෆෙස්ටිවල් සිනමාව විසින් කරටම ගන්නවා. කෑම පෙට්ටි බෙදන මිනිස්සුන්ගෙ රූප පෙළ එද්දිම මට ඒක ගැන සැකයක් තිබ්බෙ නෑ. ඒත් මං හිතුවා ඊට අමතර මොනා හරි ජින්තු ටිකකුත් ෆිල්ම් එකේ තියෙයි කියල. විශේෂයෙන් අනුරාග් කාශ්‍යප් පවා වැඬේට සම්බන්ද නිසා. ඒත් ළාමක සිතීමකින් එහා කිසි ගැඹුරු මිනිස් මොහොතක් පහු කරන්න කෑම පෙට්ටියට බැරි වෙනවා.

මං හිතන්නෙ මේ ෆිල්ම් එක ගැන මෙහෙම ලියන එකම කෙනා මං වෙන්න පුළුවන්. ලෝකයක්ම ඒ ගැන ගුණ වැනුම් කරද්දි මේ ලියමන කිසි වැදගැම්මකට නැති එක්ක වෙන්නත් පුළුවන්. ඒත් ඉන්දියානු සමාජ අවකාශ මෝඩ රොමාන්තිකකරණයකට වැඩි යමක් ලන්ච් බොක්ස් වල සිද්ද වෙලා නෑ.

අන්තිමට මිනිහෙක් තමන් වයසට යන වග අත්දැකීම තමයි ෆිල්ම් එකේ කූටප‍්‍රාප්තිය වෙන්නෙ. එකපාරට අනියම් පෙම් ඇසුරක පළමු මුණගැහීමෙදි එයාට තමන් නාකියි කියල අවබෝධ වෙනවා. ඒක විකාරයක්. විශේෂයෙන්ම අධ්‍යක්‍ෂවරයා හිතාමතාම මේ චරිත නන්සෙක්ස් කරනවා. මල් පත්තරේක ලියවෙන නව කතාවකට වැඩි ගැඹුරකට කතාව අරගෙන යන්න එයාට බැරි වෙනවා. ප‍්‍රධාන චරිතය වගේම චිත‍්‍රපටියත් වඳයි. ඒක මනුස්ස ආත්මය හොයාගෙන යන ගමනක් වෙනුවට සම්මාන හොයාගෙන යන ළපටි තැනක නතර වෙනවා. එතකොට ර`ගපෑම්, ෆේ‍්‍රම් මොනා තිබුණත් අපිට බාල හැ`ගීමක් එනවා.

කාලෙකට පස්සෙ ආයිමත් චිත‍්‍රපටියක් ගැන ලියන්න හිතුනෙ බේකරියෙ කට්ටිය සෙට් වෙලා කරපු කොයින්ස් ෆිල්ම් පෙන්නන වැඬේ හින්ද. ඒක ඒ වගේ ස්ක‍්‍රීනින් එකකට මරු තැනක්. පුවක් ගස් දෙකක බැඳපු තිරයක් උඩට ෆිල්ම් ටික ප්‍රොජෙක්ට් වෙනවා. කණ පැලෙන්න සද්දෙත් තියෙනවා. ස්වභාවික අන්ධකාරෙත් එක්ක ලයිට් නිමලා කරුවල කරන්න හේතුවක් නෑ. කොණක තම්බපු මයියොක්කයි, කට දන කොච්චි සම්බෝලෙකුයි එක්ක සීතල බීර කෑන් තියෙනවා. චිත‍්‍රපටි හදන, කතා කරන, එහෙම නැත්තං උනන්දුවෙන් බලන මිනිස්සු ටිකක් එකතු වෙලා ඉන්නවා. ඊට වඩා තව මොනවද?

එකම නොගැලපීමකට තිබුනෙ මටයි විදර්ශනටයි ටිකක් කතා කරන්න පැවරිලා තිබුණ එක. මොනම කතාවකින් වුණත් අනවශ්‍ය විනයක්, සංවිධානගත වීමක් යෝජනා කරනවා මිස ඊට වඩා වැඩි දෙයක් වෙන්නෙ නෑ. අනවශ්‍ය විදිහට කට්ටිය සීරියස් වෙනවා. ඒත් කරුමෙකට අපිට ඒ වගේ හැඩයක් තාම  ඕන වෙනවා.

විදර්ශන එයාගෙ සිනමාව ගැන එයාගෙ කතාව කරගෙන ගියා. සිනමාකරුවා දේශපාලන නොවීම හෝ දේශපාලන දැක්මකින් තොර වීම වගේ චෝදනාවක් එක්ක විදර්ශන කොයින්ස් සිනමා ව්‍යායාමය පිටිපස්සෙ ඉන්න තක්කඩින් එලි කිරීම වගේ තැනකට ගියා. ආණ්ඩුව එක්ක සම්බන්ධ ආයතන හරහා ආණ්ඩුවෙ ප්‍රොජෙක්ට් විදිහට සිද්ද වෙන දේවල් වලින් කිසි දෙයක් වෙන්නෙ නෑ වගේ ආස්තානයක් ඒක. ඒ දේශපාලනය ගැන අවිඥාණක වීම නිසාම මේ චිත‍්‍රපටි හදපු කට්ටියත් වැඩක් නෑ වගේ අදහසක් ඒ කතාවෙ තිබුණ. (මට ඇහුණ විදිහට)
මේ විදිහට දේවල් දිහා බලන ආකෘතිය ලංකාවෙ ස්වභාවිකයි කියල හිතන තරමට මුල්බැහැල කියලයි මං හිතන්නෙ. දේවල් සහ ඒ පිටුපස ඇති බලවේග අඳුන ගන්නවට වඩා දේවල් සහ ඒවා ඉදිරියේ තියෙන තත්වයන් අඳුරගන්න එක අලූත් පිවිසීමක්. උදා විදිහට මං හිතන්නෙ කොයින්ස් වගේ වැඩක යටි පෙලේ ලකුණු හෝ වාසි හෝ ලබන දේශපාලකයන්, නිලධාරීන් කියන්නෙ වැඩකට නැති යතාර්ථයක්.
අපි ඒ තලය එක්ක ගනුදෙනු කරන, ඒ තලයේ සිතීම එකම යතාර්ථය හැටියෙන් විස්තර කරන මොහොතේම අපි ඒ තලයේ ජීවිතයක් ලබනවා. මට හොඳටම විශ්වාසයි එදා විදර්ශන තක්කඩියෙක් කියපු රංජිත් කවදා හරි දවසක විදර්ශන වගේම සිස්ටම් එක ප‍්‍රශ්න කරන්න ඇති. මොකද ප‍්‍රගතිශීලී පැත්තට වේවා ප‍්‍රතිගාමී පැත්තට වේවා කොහොම ගියත් මේ සිතීමේ ආකෘතිය සමානයි. අනෙකා තක්කඩියෙක් හොරෙක් වංචාකාරයෙක් කියන පුද්ගල කේන්ද්‍රීය දැක්ම සමානයි.

මට හිතෙන්නෙ කළ යුත්තෙ අපි වෙනස් යතාර්ථයකට ඇතුල් වීම. ඒ වෙනස් යතාර්ථය සාමූහිකව පොහොසත් කිරීම. දේශපාලනය කියන්නෙ ඒකට අඩංගු නොවිය යුතුම සාධකයක් විතරයි. ඒකට හේතුව දේශපාලනය නරක වීම නෙමෙයි. මේ ක‍්‍රමයෙන් නිර්මාණය කරපු දේශපාලන, සමාජ සිතීම් වලින් ඒ අලූත් තත්වය බාධා කිරීම සහ පරණ විදිහට විනයගත කිරීමට වැඩි දෙයක් සිද්ද නොවෙන හින්ද.

සාරයන්ගෙන් ගැටීම වෙනුවට සාරය අත්හැරීම හරහා අපිට සිතීමේ දිශාව වෙනස් කරන්න පුළුවන්. ආයිමත් උදාහරණයකින් සංයුක්ත කළොත්, ඒඞ්ස් වෛරසය කියන්නෙ සමාජ සංස්කෘතික වෙනසකට හොඳ ආදර්ශකයක්. ශරීරයේ ෙසෙල හා ගැටෙමින් ඒවා මර්දනය කිරීම වෙනුවට ඒ දේහයන්ගේම හැඩය ගැනීම හරහා ඒ ෙසෙල අතරින්ම වැඩෙමින් ශරීරයේ ප‍්‍රතිශක්ති පද්ධතිය අඩපණ කිරීම හරහා ඒඞ්ස් මාරාන්තික තත්වය අත්පත් කර ගන්නවා. ඒක හින්දම බෙහෙතක් හොයා ගැනීම විතරක් නෙමෙයි, ලෙඬේ හොයාගැනීමත් සෑහෙන දුෂ්කර වෙනවා. ඊළ`ග ඉපදෙන එකා පවා මේ වෛරසය අරගෙන යනවා. මට හිතෙන්නෙ අලූත් අදහස් පද්ධතියක්, නව සිතීමක් ආසාදනය වෙන්න  ඕන ඒඞ්ස් වගේමයි. එහෙම නැත්තං පවතින විශාල සමාජ සිතීම විසින් අලූත් වෙනස ඉවරයක් කරනවා. එක්කො ගිලිනවා නැත්තං කපලා අයින් කරනවා.

බලය හෝ ලාබය අරමුණු කර ගනිමින් කරන ව්‍යාපෘති හරහා බලය හෝ ලාබය තවදුරටත් වටිනාකමක් නොවන සිතීමක් ඇති කරන්න පුළුවන් නම් ඒක ලොකු දෙයක්. සුරංගනා කතාවක් වගේ පෙණුනත් ආයතනගත ඔලූ ගෙඩි වලින් හිතාගන්න බැරි තාක්‍ෂණික වෙනස හරහා මේකට  ඕනකරන යටිතලය හැදිලා ඉවරයි. මේ වෙනසෙන් මුලින්ම අභියෝග වෙන්නෙ තාර්කික කියල හිතන ජීවිතය. ඒකට හේතුවම පවතින තාර්කිකත්වය කියන්නෙ පවතින ක‍්‍රමයම වෙන එක. ඒ හින්ද හැම අතාර්කික දෙයක්ම මේ වෙලාවෙදි සමාජ විප්ලවයක් වෙනුවෙන් වැඩ කරනවා.

මේක ටිකක් අමුතු සිද්දියක්. නිකමට හිතුවොත්, අපි හි`ගන්නෙකුට රුපියල් දහයක් දුන්නා කියල හිතමු. අපි ඊට පස්සෙ හිතනවා මේකා මේකෙන් කුඩු ගහයි, කසිප්පු බොයි, මං මූට රැුවටුනා කියල හිතයි වගේ මනස්ගාත ගොඩක්. හු`ගක් අය පාර අයිනෙ මිනිහෙකුට කීයක් වත් නොදෙන්නෙ මේ වගේ තාර්කික හේතු හින්ද. ඒත් ඒ තත්පරෙන් අපිට නොදැනීම අපි හි`ගන්නාගෙ ගානට වැටෙනවා. තව කෙනෙක් රැුවටීම සහ තව කෙනෙක් විසින් රවටනු ලැබේ යැයි තියෙන බය ඒ හි`ගන සිතීමේ කොටසක්. ඒ වෙනුවට අපිට පුළුවන් හිතන්න

‘මූ මේකෙන් ෆන් එකක් ගනී. නැත්තං හොඳට කයි බොයි... කොච්චර හොඳද..?’
ඒත් එහෙම ඒවට සල්ලි දෙන්න අපිට අවුල් වගේ. පිං නෑ වගේ.

ඒත් අපි හිතන විදිහ වෙනස් කළොත් අපි ඇතුලෙත් වෙනස් යතාර්ථයක් හැදෙන්න පුළුවන්. සැක කරන්නා හෝ රැුවටෙන්නා වෙනුවට සතුටෙන් ඉන්න මිනිහෙක් තවත් සහෝදර මිනිහෙකුට කීයක් හරි දෙනවා. කාලයක් යද්දි හි`ගන්නට වුණත්  ඕන වෙන්නෙ නෑ එහෙම බොරු කියන්න. බීර එකක් බොන්නත් කීයක් හරි දෙන මිනිස්සු ඉන්නවා.

එතකොට අපිට හිතෙනවා ඒවා හොඳයි සල්ලි තියෙන උන්ට වගේ හිතුවිලි. සල්ලි ගැන තියෙන මේ නැති බැරි හිතුවිල්ලමත් සල්ලි බාර ගනිමින් ඉන්න යතාර්ථයේ අවුලක්. සල්ලි වලට තියෙන වටිනාකම වෙන දේකට විතැන් කිරීමෙන් විතරයි ඒ සිතීමේ වෙනස ඇති වෙන්න පුළුවන්. ඒක ඇටිටියුඞ් වෙනසක්. ඒත් එතකොටත් අපි අනුන්ගෙ සාක්කුවෙ තියෙන සල්ලි ගාන චෙක් කරන්න යනවා නම්....

‘අපිට බෑ ප‍්‍රශ්න විසඳන්න ඒ ප‍්‍රශ්න නිර්මාණය වුණු විදිහෙම සිතීමක් පාවිච්චි කරලා’
- ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්

මගේ යෝජනාව වුනේ අපි මේ තියෙන කුණු වෙච්ච සිතීමේ විශ්වය වෙනුවට සමාන්තර විශ්වයක් තෝර ගමු කියන එක. නිර්මාණාත්මක බවට වැඩි ඉඩක් තියෙන, හැම අලූත් දේකම අවදානම හෝ අවුල වෙනුවට සාධනීය කොටස දකින, ඒ මත තවත් අලූත් දේ තනන වෙනස් යතාර්තයක්. හැම යතාර්තයක් කියන්නෙම මායාවක් හින්ද  ඕනතරම් යතාර්තයන්ට ලෝකෙ ඉඩ තියෙනවා.

මහපොලොවෙ ජීවත් වෙන මිනිස්සුන්ට හොඳ නිර්මාණකරුවො වෙන්න අමාරුයි. ඒකට හේතුව ඒ ගොල්ලොන්ට ඉගිල්ලෙන්න බැරි හින්ද. පොලොවෙ වුණත් කරන්න පුළුවන් කුඹුරු වගේ නිර්මාණ. ඒත් සිනමාව කියන්නෙ මහපොලොවට වඩා ලොකු අවකාශයක්. දේශපාලනය කියන්නෙ ඒකෙදි ගල්යුගයෙ පාවිච්චි කරපු මෙවලමකට වැඩි දෙයක් නෙමෙයි.

ජීවත් විය හැකි ආකාර දෙකක් තියෙනවා. එකක් කිසිම දේකින් ප‍්‍රමෝදයට පත් නොවීම. දෙවෙනි විදිහ කුඩා දේකින් පවා ප‍්‍රමෝදයට පත්වීම. පළවෙනි විදිහ වයසක මහල්ලෙකුගේ ඇසින් බැලීමක්. දෙවැන්න කුඩා දරුවෙකුගේ ඇස් වලින් බැලීමක්.
කියල අයින්ස්ටයින් කියල තියෙනවා.
-චින්තන ධර්මදාස




Saturday, June 7, 2014

කියවීම නතර කරමු.


ආදරය ගැන ආස හිතෙන විග‍්‍රහයක් ඉන්ටර්නෙට් එකේ හුවමාරු වෙමින් තිබිලා හම්බුණා. ඒක ආදරය, කාමය සහ යාලූකම ගැන කුලකමය පැහැදිලි කිරීමක්. ආදරය සහ යාලූකම අතරෙ කුලක ෙඡ්දන අවකාශය ‘කම්ප්ලිකේටඞ්’.  ආදරය සහ කාමය අතරෙ තියෙන්නෙ ජෝඩු වීම, කාමය සහ යාලූකම අතරෙ ‘ෆක් බඞී’ (ෆ්‍රෙන්ඞ්ස් විත් බෙනිෆිට්ස්), ඒ හැම එකක්ම මුහු වෙන තුන් මුල්ල ආදර්ශී ගැලපීම විදිහට නම් කරලා තිබුණ.
 කමෙන්ට්ස් දාපු හැමෝම කැමති ඒ ආදර්ශී තැන එයා ඉන්නවට. ඒත් කාටවත් මතක් වෙන්නෙ නෑ මේ හැම අවස්ථාවක්ම එකවිට පවතින ඒවා කියන එක. ආදර්ශී ගැලපීම අපි වෙද්දි කම්ප්ලිකේටඞ් තැන වෙන කෙනෙක් ඉන්න පුළුවන්. ඒක අපිට කම්ප්ලිකේටඞ් තත්ව ඇති කරන්න පුළුවන්. ආදර්ශී ගැලපීම අපි වෙද්දි ‘ෆක් බඞී’ ලා දෙතුන් දෙනෙක් ඉන්න පුළුවන්. ඒකෙන් අපිට ‘ෆක්’ වෙන්න පුළුවන්. සියලූ වෘත්ත ඡේදනය වෙන තැන දිහා විතරක් ෆෝකස් වෙන හින්ද අපිට ආදරේ තව සුවහසක් අවස්තාවන් සහ සංකීර්ණතා මග ඇරෙන්න පුළුවන්. මං හිතන්නෙ මේ කුලක රූපෙ තේරුම ඒක.

මෑතක අහම්බෙන් අයිපෑඞ් එකක් එක්ක සෙල්ලං කර කර ඉන්න විමුක්තිව මුණගැහුන. නිකං ඉන්න කොට මචං පොතක් පතක් බැලෙනවද වගේ තැනකට කතාව විහිළුවෙන් සැහැල්ලූවෙන් තල්ලූ වුණා. එතකොට විමුක්ති ජෝක් එකට වගේ සිරා කතාවක් කිව්වා. මං හිතන්නෙ නෑ ඌ ඒක සීරියස් කිව්වා කියලා. ඒත් මට ඒක සීරියස් වැදුනා.

‘මචං කියවන එක පරණ පුරුද්දක්නෙ. දැන් මේක (ඉන්ටර්නෙට් එක) තියෙද්දි මිනිස්සු පොත් කියවන්නෙ මොකටද? 

නිකමට හිතපං අර සුදු පිටු උඩ කැත කළු අකුරු ඇස් වලට කිසි ලස්සනක් නෑනෙ. මොකටද ඒවා දිහා වරු ගණං බලන් ඉන්නෙ? ඊට වඩා මේකෙ (ඉන්ටර්නෙට් එකේ) දැන් වීඩියෝ තියෙනවා,  ඕන නං ටිකක් කියවන්න තියෙනවා, සිංදුවක් අහන්න තියෙනවා. ඒක කොච්චර මරුද?’

ඒ කතාව මරු කතාවක්. මාත් හිතනවා කියවීම කියන එක පරණ පුරුද්දක් සහ ඒක අත් ඇරගන්න බැරි නොස්තැල්ජියාවකයි අපි දුක්වෙමින් ඉන්නෙ කියල. තවදුරටත් කවුරුවත් කියවන්නෙ නෑ. ඒ වෙනුවට බලනවා, අහනවා, චැට් කරනවා, බහුවිධ දේවල් එක විට කරමින් ඉන්නවා.

මාධ්‍යය වෙනස් වීම කියන එක සියල්ලෙහි ආකෘතීන් සහ උපයෝගිතාවය වෙනස් කරනවා. සයිබර් මාධ්‍යයත් එක්ක කියවීම ගත්ත වෙනස් මුහුණුවර සහ අපි කියවනවා කියමින් කරන දේ ස්ථානගත වෙන්නෙ කොතනද කියන එක තේරුම් ගැනීම සවිඥාණක සමාජ සිතියමක් ඇඳ ගන්න පොඩි හරි උදව්වක් වෙයි.  

ඇමරිකාවෙ නිව්යෝර්ක් විශ්ව විද්‍යාලෙ ජන සන්නිවේදනය පිළිබඳ මහාචාර්ය මිචෙල් ස්ටීවන්ස් මේ ගැන ‘කියවීමේ මරණය’ කියල ලියමනක් ලියනවා. කියවීම නතර කළ ජාතියක සිතීම නතර වනු ඇත්ද? කියල බියජනක ප‍්‍රශ්නෙකුත් එයා බයිලයින් එකෙන් මතු කරනවා. මේ නිවාඩුවෙදි එයා විසින් පොත් දෙකක් කියවූ වගත් කතාවට කලින් ලියලා තියලා මිචෙල් සාකච්ඡුාවට බහිනවා. 

ටිකෙන් ටික කියවීම වෙනුවට වෙනත් දේවල් ආදේශ වෙමින් යනවා කියන එක පැහැදිලියි. වෙන කාල වලදි පොතක් කියවන කෙනෙක් විසින් පිරවූ ඡුායාරූප වල, සිත්තම් වල ඉඩකඩ පවා අයිපෑඞ් එකක් අතේ තියාගෙන ඉන්න කෙනෙක් විසින් පුරවමින් ඉන්න එක ගැන මිචෙල්ට අවුල්.

‘අවාසනාවන්ත විදිහට කියවීම අපේ සංස්කෘතියට ඇති වැදගත්කම ඔප්පු කරන මොහොතේම ඒක සංස්කෘතියෙන් මැකී යන්න පටන් අරගෙන. ඒත් ඒක අහම්බයක් නෙමෙයි. ඒක කොමියුනිස්ට්වාදයේ කඩා වැටීම තරම්ම පැහැදිලි තත්වයක් වුණත් මේ කඩා වැටීම හින්ද විශාල සංස්කෘතික සහ දේශපාලන තත්වයන්ගේ බංකොලොත් බවක් ඇති වෙන්න පුළුවන්’

‘පණ යන කල් අපි හිනාවෙමු’ කියල පොතක් ලියන නිව්යෝර්ක් විශ්ව විද්‍යාලෙ නීල් පෝස්ට්මන් කියන විදිහට අපි අපේ ‘සයිකික්’ හැකියාවක් අහිමි කර ගනිමින් යන්නෙ. අපේ සංකීර්ණ සිතීමක් නැති කර ගනිමින් යන්නෙ. මේක දැනටමත් අපේ සංස්කෘතික සහ දේශපාලන ක‍්‍රියාකාරකම් තුලින් පැහැදිලි වෙන තත්වයක්’

ඉස්සර වගේ දැන් අපි තැනකට ගියාම අන්තිමට කියවපු පොත ගැන අහන්නෙ නෑ. මොකද ඒකෙන් ඒ අයව අපහසුතාවයට පත්වෙන්න පුළුවන් හින්ද. ඒ වෙනුවට අපි ‘මං දන්නවා ඔයගොල්ලොන්ට පොත් කියවන්න නං වෙලාවක් එන්නෙ නෑ...’ වගේ දේකින් සමාව දීලම වැඬේ පටන් ගන්නවා.


ඇල්බර්යෝ විටෙලි කියන රැුන්ඩම් හවුස් පොත් ප‍්‍රකාශක සංගමයේ සභාපති පවා කියන්නෙ, ඉස්සර කියවපු අය පවා දැන් කියවන පොත් ගාන අඩු කරලා’ කියල.

මේක මිචෙල් ටීවී එක සහ තවත් නොයෙක් ශ‍්‍රව්‍ය දෘෂ්‍ය තත්වයන් එක්ක සම්බන්ද කරමින් සෑහෙන පසුතැවිලි වීමක් කරනවා. මේ කියවීම අඩුවීම සම්බන්දයෙන් එයා මතු කරන තර්කයන් හිතන්න  ඕන කරන තත්වයන් වුණත් ඒවා නිවැරදියි කියල මං හිතන්නෙ නෑ. උදාහරණයක් විදිහට ටීවී රේඩියෝ කියන ප‍්‍රධාන ධාරවෙ මාධ්‍යයන් පවා මේ වෙද්දි අසාර්තක වෙමින් යන්නෙ. ලංකාවෙ මට්ටමෙන් ගත්තොත් රේඩියෝ අහනවටත් සල්ලි දෙන්න සිද්ද වෙලා තියෙනවා.

මේ වෙනසට ප‍්‍රධාන හේතුව වෙන්නෙ ඉන්ටර්නෙට් එක. කියවීමේ තිබුණු සංවිධිත, සංගත, ඒකීය, රේඛීය දැනුම් මූලික හේතූන් මේ වෙද්දි ආකෘතියක් විදිහට කඩා වැටෙනවා. දැනුම ගැන, දැනුමේ අවශ්‍යතාවය ගැන, ඒ දැනුම වෙනුවෙන් මිඩංගු කාලය සහ ඒ කාලය බෙදා ගැනීම ගැන තීරණ අලූත් මාධ්‍ය ප‍්‍රවේශය විසින් වෙනස් කරනවා. 

දැනුම එකවිට හැම තැනම විසිරුණු සංකීර්ණ අවකාශයක් වෙනවා. එක මොහොතක දැනුම ඊළ`ග මොහොත වෙන කොට අවලංගු හෝ උනන්දුවක් නැති තත්වයට පත් වෙනවා. දැනුමේ ඒජන්තවරු සතු බලය මාරු වෙනවා. කර්තෘ සහ කියවන්නා අතර සම්බන්ධය දෙපැත්තටම වැඩ කරන්න පටන් ගන්නවා. කවුරුවත් කැමති නෑ බෝරිං හුදකලා එකම පොතක පිටු තොගේකට ලස්සන දවසක් යට කරලා දාන්න.

මිචෙල් මේ ගැන කතා කරන්නෙ නෙගටිව් හැ`ගීමකුත් කැටිව. දැනුම නොදැනුම බවට පත් වීමේ, සාරය දියාරු වීමේ තත්වය දරා ගන්න තවත් දාර්ශනික කතිකාවන් ගණනාවක් ගත වෙන්න  ඕනි. ඒ කොහොම වුණත් එයා ගොඩක් ගැඹුරට මේ වෙනස කියවනවා.

ඇත්තටම සංඛ්‍යා දත්ත විදිහට ගත්තොත් කියවන පිරිස වැඩි වෙලා තියෙනවා. ප‍්‍රකාශිත පොත් ප‍්‍රමානයත් වැඩි වෙලා තියෙනවා. ඒ විදිහට ගත්තම කියවීම මිය යමින් තියෙනවා කියන කතාව විහිළුවක් වගේ. ඒත් අපිට ප‍්‍රායෝගිකව දැනෙන තත්වය වෙනස්. හරියට සංඛ්‍යා ලේඛන ගත්තම ඒක පුද්ගල ආදායම වැඩි වෙලා තියෙනවා. දළ ජාතික නිෂ්පාදිතය වැඩිවෙලා තියෙනවා. ඒත් ඇ`ගට දැනෙන තත්වය වෙනස් වගේ.

ප‍්‍රකාශිත පොත් වලින් බැලූවම පැහැදිලි වර්ධනයක් පෙන්නන පොත් ගොඩක් උපදෙස් හෝ අවශ්‍ය විෂය කාරණා වෙනුවෙන් ප‍්‍රින්ට් වෙන ඒවා. තමන්ගේ වෘත්තිමය හා අධ්‍යාපනික අවශ්‍යතාවයන් වෙනුවෙන් මිස වෙන කියවීමේ පුරුද්දක් විසින් මිළට ගන්න ඒවා නෙමෙයි. අනිත් පැත්තට පොදු කියවන්නාට ලියන ප‍්‍රබන්ධ සහ අනෙකුත් ග‍්‍රන්ථ ලියන්නන් පවා දැන් ලියන්නෙ වෙන කොන්ත‍්‍රාත්තුවකට. (මේ අපේ රටේ විතරක් නෙමෙයි. ඇමෙරිකාවෙත් තත්වයක්) ඊළ`ග ටෙලි වෘත්තාන්තයට හෝ සිනමා කෘතියට විකුණාගැනීම වගේ අදහසක් ඇතුව. වෙළුම් පිටින් කෙරෙන විශාල ග‍්‍රන්ථ වල අදහසම ඒකයි. 

ඒ වගේම පොත් කියවන්නාගේ තත්වයත් වෙනස් වෙලා. සමහර විට පොඩි ඉක්මන් සංවාදයක් හදා ගන්න. උදා විදිහට මේ කාලෙ ගේම්ස් ඔෆ් ත්‍රෝන්ස් කියවන කට්ටිය ගන්න. 

මිනිස්සු අධිවේගී කියවීමකට හුරුවෙමින් යනවා කියලා ‘ලාස්ට් ඉන්ටලෙක්චුවල්’ පොත ලියන රසල් ජේකොබ් කණස්සලූ වෙනවා. ඒ ගොල්ලො කියවන්නෙ ටීවී බලන ගමන්, චැට් කරන ගමන් හෝ ගේම් ගහන අතරෙ. ‘හෙමින් කියවීමේ මධ්‍යස්ථාන’ හදන්න  ඕනි කියල රසල් ලොකු වලියක් අරගෙන යනවා.

ඒ වගේම පොත් මිළදී ගැනීමේ හේතුවත් වෙනස් වෙලා තියෙනවා. ඉස්සර විස්කි බෝතලයක් හෝ ටයි එකක් තෑගි දෙනවා වගේ දැන් පොතක් දෙනවා. වැඩිපුරම පොත් අලෙවියක් තියෙන්නෙ නොවැම්බර් දෙසැම්බර් වල (ලංකාවෙ නං සාහිත්‍ය මාසෙ වෙන්න පුළුවන්) ඒ තෑග්ගක් විදිහට පොත දෙන කෙනා කියවන්නෙත් නෑ තෑග්ග ගන්න කෙනා කියවන්නෙත් නෑ. ඒ පොත තෑග්ගක්. එච්චරයි. මේ තෑගි දෙන තත්වෙ අපේ බරපතල නොවුණත් ගන්න පොත් නොකියවීමේ සහ ඒවා මේස උඩ, රාක්ක වල තැන්පතු වීමේ ලොකු ප‍්‍රවණතාවයක් තියෙනවා. මේ වෙද්දි පොත් විසිතුරු භාන්ඩයක් විදිහට බහුලව පාවිච්චි වෙනවා.

ඒත් බලාගෙන යද්දි පුස්තකාල පාවිච්චිය පවා වැඩි වෙලා තියෙන්නෙ. හුවමාරු වෙන ඒකක ගාන ඉහල ගිහින්. (ලංකාවෙ නෙමෙයි). ඒත් මේ වෙද්දි පුස්තකාල වල වැඩිපුර හුවමාරු වෙන්නෙ පොත් නෙමෙයි. ඞීවීඞී, සීඞී වගේ දේවල්. 

තවත් ‘භයානක’ ඇත්තක් මිචෙල් එලි කරනවා. ‘මං ගිය අවුරුද්දෙ එක පොතක් වත් කියෙව්වෙ නෑ’ කියල ලැජ්ජාවක් බයක් නැතුව කියන පිරිස දෙගුන තෙගුන වෙමින් යනවා කියල. ඉස්සර පොතක් කියවලා නෑ කියන එක ලැජ්ජාවක් වුණත් දැන් ඒක සාමාන්‍යයක්.

ඒබ‍්‍රහම් ලින්කන්ගෙ කාලෙ එයාට කිව්වෙ පොත් ගුල්ලෙක් කියල. අසල්වැසියො විශ්වාස කළේ ලින්කන් මහ අලසයෙක් කියල පොත් කියවන හින්ද . ඒත් මේ කාලෙ එහෙම පොත් ගුල්ලො නෑ. දැන් කාලෙ පොඩි උන් ඉන්නවද අමාරුවෙන් ලයිට් එළියක් හොයාගෙන පොත් කියවන්න ද`ගළන?

ඒත් මේ වෙද්දි කියවන එකට වෙන කවදාකටවත් වඩා ගරුත්වයක් ආරෝපණය වෙමිනුත් යනවා. හැම තිස්සෙම අත් හැරෙන සංස්කෘතියක් ගැන ඒ වගේ දෙයක් ඇති වෙනවා. 

මුලින්ම ග‍්‍රීක ආකරාදිය අඳුන්නලා දෙද්දි සොක‍්‍රටීස් පවා විරුද්ද වුණා ඒකට. මුඛ පරම්පරාගත සම්ප‍්‍රදාය වෙනුවට ලිඛිතය එන එකෙන් මතකය දුර්වල කරනු ඇති බවත්, ගුරුවරයාගේ අදහසට විරුද්දව තර්ක කිරීමට අධ්‍යනය කරන්නන්ට ඇති හැකියාව දුර්වල කරනු ඇති බවත් සොක‍්‍රටීස් කියා හිටියා. හැමතිස්සෙම වඳවෙන සංස්කෘතිය රොමැන්ටික් වැඩියි. ඒක හින්දම ඉස්කෝල වල, අධ්‍යාපන ක‍්‍රමය ඇතුලෙ මේ කටපාඩම් සංස්කෘතිය පවත්වාගන්න කෘතිමව ලොකු උත්සාහයක් ගන්නවා. අනිවාර්යෙන්ම කියවීමටත් ඒ දේම වෙනවා. ඒක ඉස්කෝලෙ කාලෙ වැඩක් වෙනවා.

ශාන්ත ලූයිස් විශ්ව විද්‍යාලෙ මානව ශාස්ත‍්‍ර පිළිබඳ මහචාර්ය ඔන්ග් කියන විදිහට ‘කියවීම අපේ සංස්කෘතියෙ කේන්ද්‍රය. ඒක මේ සංස්කෘතිය නිර්මාණය කළ හැම අංගයක් එක්කම සම්බන්ධයි. ඒක ගැන ආයිමත් විවාදයක් නෑ. ඒත් ප‍්‍රශ්නය වෙන්නෙ අපි මේ මුද්‍රණ යුගය අත්හැරලා ඉලෙක්ට්‍රොනික් යුගයෙ තවමත් පරීක්‍ෂා නොකළ දියට බහිද්දි කියවීමෙන් අපිට අත් කරලා දීපු ගොඩක් දේවල් අවදානමට ලක් කරනවද කියල.

නීල් පෝස්ට්මන් එක පයින්ම කියන්නෙ ඔව් කියල. මුද්‍රණ යුගයේ තිබුණු සීරියස් බුද්ධිමය දේවල් ඉලෙක්ට්‍රොනික් යුගයෙ හුදු ෂෝ බිස්නස් එකක් වෙනුවෙන් පාවිච්චි වෙනවා කියල එයා චෝදනා කරනවා.
මේ පැරඩයිම් වෙනසක් එක්ක සිද්ද වෙන වික්ෂිප්තිය ඩිජිටල් යුගය වෙද්දි තවත් සංකීර්ණ වෙනවා. මේ කියවීමේ යුගයෙදි මූලික දෙයක් වුණු, පරිස්සං කරපු භාවිතාවක් වුණු භාෂාව ඉලෙක්ට්‍රොනික් යුගයෙන් පස්සෙ, විශේෂයෙන් ඩිජිටල් යුගය වෙද්දි කුඩු පට්ටං වෙනවා. කීප දෙනෙක් අතේ සංවිධානාත්මකව භාෂාව පුහු ගරුත්වයකින් පාවිච්චි කරනවා වෙනුවට විවිධ අය අතින් විවිධ නිර්මාණාත්මක භාෂා රටා ගොඩනැගෙනවා. විශේෂයෙන් වචනයට තිබුණු බලය රූපය දක්වා මාරු වෙනවා. වචන වලින් වෙන්නෙ පොඩි උපකාරයක් විතරයි. සමස්තය වාක්‍ය හෝ ෙඡ්ද වලට වඩා විශාලයි.

කියවීමේ මේ ආකෘතිය මාරු වීම ගැන ලෝකෙ හැමෝම වගේ විස්සෝප වෙනවා. ඒත් පොතක හිරවෙලා තිබුණු කියවීම අකුරු වලින් ගැලවිලා ඊට වඩා විශාල අවකාශයකට තල්ලූ වීම හොඳ දෙයක් කියලයි මං හිතන්නෙ. තව දුරටත් අකුරු වලින් මවාගෙන පරිකල්පනය ගොඩනගන්න කියල ද`ගලන්න  ඕන නෑ. ඒ අවධිය ශිෂ්ටාචාරයක් විදිහට අපි පහු කරලා ඉවරයි. භාෂාව එහි නිදහස අත්පත් කර ගනිමින් ඉන්නවා. භාෂාව සම්බන්ද වුණු කර්මාන්ත සහ බලය මූලික ප‍්‍රවාද නැවත වෙනස් වෙන්න හෝ නැත්තං වඳවී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ දෙනවා. එතනදි සාහිත්‍යයට මොකද වෙන්නෙ වගේ ප‍්‍රශ්නයක් තවදුරටත් අදාල වෙන්නෙ නෑ. සාහිත්‍යය සමහර විට සෞන්දර්ය විෂයක් විදිහට අතීතයට එකතු වේවි. සාහිත්‍යය මූලාශ‍්‍ර කරගෙන අලූත් සෞන්දර්ය විෂයන් නිර්මාණය වේවි.

මේ කියවීම නතර වේවි. අලූත් කියවීමක් පටන් ගනීවි.

-චින්තන ධර්මදාස